Она тили 5 синф indd

Lug‘at:
zabarjad
– yashil rangli qimmatbaho tosh; 
gav-
har
– sayqallangan olmos; 
mehr, shams,
xurshid
– qu-
yosh; 
daf’atan
– to‘satdan; 
gardun
– dunyo, osmon
Munosabat bildiring.
1. So‘zlarning ma’nodoshligiga diqqat qiling. Tilimizda shunday 
so‘zlar ham borligini bilarmidingiz?
2. Matnda nima sababdan undov belgisi ishlatilgan, so‘roq va undov 
belgisining qo‘shaloq holda ishlatilishi sababini bilasizmi?
His-hayajon (shodlik, qo‘rquv, g‘azab, ajablanish, achinish,
do‘q, yalinish, hayrat va h.k.) bilan aytilgan gaplar 
undov gap
hisoblanadi. Ulardan so‘ng 
undov belgisi
qo‘yiladi. 
Ko‘klam oyim, 
ko‘kingdan ber bir chimdim! 
(
M. Yusuf
) 
Undov so‘zlar bir gapga teng bo‘lsa, ularda ham undov belgisi 
ishlatiladi. 
Ofarin! – dedi Mamat bobo.
(
T. Murod
)
Ba’zan nutqimiz qaratilgan shaxs –
 undalmalar 
ham alohida 
ta’kid bilan aytilsa, ulardan keyin undov belgisi qo‘yiladi. 
She’rim! 
Yana o‘zing yaxshisan!
(
U. Nosir
)
http://eduportal.uz

---

180
ONA TILI 5-sinf
 
 432-mashq.
 Adabiy parchalarni ko‘chiring. Tinish belgilarining qo‘-
sha loq qo‘llanishi ko‘proq qanday mazmunli gaplarda uchraydi?
1. Nechun kerak bo‘ldi senga ko‘z yoshim,
Nechun kerak, rubob, senga shuncha g‘am?! (
Abdulla Oripov
)
2. “Saralab yemoq – faqirning ishi, qo‘yni boqib qo‘yibdimi?!” – 
dedi o‘rtancha botir. (“
Uch og‘a- ini botirlar” ertagidan
)
3. “Fanorga tegmasanglar, bir narsa bo‘ladimi?!” – mayin bir to-
vush bilan gapirdi ota. (
Oybek
)
4. Biz baxtiyor bo‘lgaymiz xo‘b,
Bizni zafar quchajak!!! (
Yo‘ldosh Eshbek
)