21.12.1995. O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi (birinchi qism) (1)
173-modda. O‘zganing yer uchastkasidan cheklangan tarzda foydalanish (servitut) huquqi Ko‘chmas mulk (yer uchastkasi, boshqa ko‘chmas mulk) egasi qo‘shni yer uchastkasining
egasidan, zarur hollarda esa — boshqa yer uchastkasining egasidan ham o‘zganing yer
uchastkasidan cheklangan tarzda foydalanish (servitut) huquqini berishni talab qilishga haqlidir.
O‘zganing yer uchastkasidan piyoda va transportda o‘ta olishni ta’minlash, elektr uzatgich,
aloqa va quvur liniyalarini o‘tkazish va ulardan foydalanish, suv bilan ta’minlash uchun,
shuningdek ko‘chmas mulk egasining ehtiyojlarini servitut belgilamay turib ta’minlanishi
mumkin bo‘lmagan boshqa ehtiyojlarini qondirish uchun servitut belgilanishi mumkin.
Yer uchastkasida servitut belgilanishi yer uchastkasi egasining ushbu uchastkaga egalik
qilish, undan foydalanish va uni tasarruf etish huquqlaridan mahrum etmaydi.
Servitut belgilashni talab qilayotgan shaxs bilan o‘zga yer uchastkasining egasi o‘rtasidagi
bitimga muvofiq servitut belgilanadi va u ko‘chmas mulkka bo‘lgan huquqlarni ro‘yxatdan
o‘tkazish uchun belgilangan tartibda ro‘yxatdan o‘tkazilishi lozim. Servitutni belgilash xususida
kelisha olinmasa yoki uning shartlarida murosaga kelinmasa, bahs servitut belgilashni talab
qilayotgan shaxsning da’vosi bo‘yicha sud tomonidan hal etiladi.
Uchastka meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilish huquqi bilan berilgan yoki doimiy
egalik qilish va foydalanish huquqi bilan berilgan shaxsning manfaatlari va talabi bo‘yicha ham
ushbu moddaning
birinchi
,
ikkinchi
,
uchinchi
va
to‘rtinchi
qismlarida nazarda tutilgan shartlarda
va tartibda servitut belgilanishi mumkin.
Servitut belgilangan uchastkaning egasi, agar qonunda boshqa tartib nazarda tutilgan
bo‘lmasa, servitut kimning foydasini ko‘zlab belgilangan bo‘lsa, o‘sha shaxsdan uchastkadan
foydalanganlik uchun mutanosib haq talab qilishga haqlidir.
LexUZ sharhi Qarang: O‘zbekiston Respublikasining Yer kodeksi 30-moddasi , O‘zbekiston Respublikasining Shaharsozlik kodeksi 56-moddasi , Vazirlar Mahkamasining 16.02.1998-yildagi 69-son qarori bilan tasdiqlangan O‘zbekiston Respublikasi hududida “Qo‘riqlanadigan geodeziya zonalari va geodeziya punktlarini qo‘riqlash to‘g‘risida”gi Nizomning 5-bandi .
