Toshkent 2020 yil

Quyidagi xususiyatlar Yer—havo muhiti, ya‘ni quruqlik ekotizimlari uchun 
xarakterlidir. 
Ular suv muhitidan quyidagi belgilari bilan farq qiladi: 
1) quruqlikda asosiy cheklovchi omil namlik hisoblanadi; 
2) Temperatura quruqlikda suv muhitiga nisbatan ko‗proq o‗zgarib turad; 
3) Tuproq — organizmlar uchun asosiy tayanch vazifasini bajaradi; 
4) quruqlikda turli geografik to‗siqlar (tog‗lar, daryolar, cho‗llar) 
organizmlarning erkin harakat kilishiga xalaqit beradi; 
5) Substrat xarakteri — quruqlik ekosistemalari uchun muhimdir. Tuproq 
har xil biogen elementlar manbai bo‗lib, yuqori taraqqiy etgan ekologik muhitdir.
Quruqlikda yuqori taraqqiy etgan o‗simlik va hayvon taksonomik guruhlari 
mavjud bo‗lib, ularning murakkablari dominantlik qiladi. 
Landshaft.
Ekotizimlar yerning geografik landshaftini tashkil qiluvchi 
bo'igani uchun tabiiy geografik landshaftning ajralmas qismi bo'lib hisoblanadi. 
Biosenozlar yerning ustki qisrnida biosferaning asosiy qismini tashkil 
qiluvchi biogeosfyerani hosil qiladi.
Landshaft 
—
 
tabiiy
 
geografik majmua bo'lib, o'z ichiga litosferaning yuqori 
gorizontlari, relef, iqlim, suv, tuproqlarning o'zaro aloqasini ta‘minlaydi, 
rivojl'anishda yagona tizim uchun bir xii sharoit yaratib beradi. 
Landshaftlar kelib 
chiqishiga ko‗ra, ikkiga bo'linadi: tabiiy va antropogen.
 
Tabiiy landshaftlar 
—
inson ishtirokisiz tabiiy omillar tasirida shakllanadi. 
Tabiiy landshaftlar o'z navbatida 3 ga (IV.5.1-rasm) bo'linadi:

---

Q.X.Muftaydinov, H.M.Qodirov, E.Yu.Yulchiyеv Ekologiya.
93 
Hozirgi paytda