X. G’ulomova, G. Mamatova,Sh. Yo’ldosheva, H. Boqiyeva, A. Sobirova

a r u y 
-

n m i 
-

t d U M 
-

R F B T P
J H K Y yo’zma harflar va bosma harflar deb ikki turga ajratiladi.
Bularning har biri yozilish shakli va qo’llanish o’rni jihatidan kichik harflar va
bosh (katta) harflarga bo’linadi.
Yozma harflar, odatda, qo’lda yoziladi, bosma harflar esa, asosan, yozuvga

13
oid texnika vositasida, shuningdek, qo’lda ham ifodalanadi.

Kichik va bosh bosma harflar rasmiy ma’qullangan shaklda bir-biriga
tutashtirilmay, tik yoziladi. Yozma harflar esa o’ng tomonga 75 -80 daraja qiya
qilib tutashtirib yoziladi. Kichik harflar o’ng va chap tomonidan, bosh harflar esa
o’zidan keyingi harf bilan tutashadi.
So’zda yozma harflar bir-biri bilan tutashtirilib, bir butunlik zanjir hosil
qiladi. Ammo bu zanjir so’zlarda imlo belgilari (tutuq, kochish belgilari,
chiziqcha) bolgan o’rinlarda uziladi, qol harakati to’xtab, belgilar qo’yilgandan
keyin harakat davom etadi.
Mazkur belgilarni so’zni yozish jarayonida qo’yib borish, harflarning ustiga
qo’yiladigan ishorani esa so’zni yozib bo’lgandan keyin, uni o’qib turib qo’yish
tavsiya qilinadi.
Yozma bosh harflarda qo’l harakati kichik harflarni yozishga nisbatan
ko’proq uziladi: ayrim harflarga unsurlari qo’shiladi va hokazo.
Lotin yozuviga asoslangan yangi o’zbek alifbosidagi yozma kichik va bosh
harflar yozuvda bir-biri bilan tutashtirilishi jihatidan ikki guruhga ajratiladi:
-
tarkibida tutashtiruvchi unsuri bo’lgan harflar;
-
tutashtiruvchi
unsuri
bo’lmagan
harflar
(Bunday
harflarga
tutashtiruvchi unsur yozuv jarayonida qo’shiladi).
Tutashtiruvchi unsurli kichik harflar o’zidan keyingi harf bilan qayeridan
tutashtirilishiga kora uch guruhga bolinadi:
a) ustki qismidan tutashtiriladigan harflar: o, o‘, v (bunday ikki chiziq
(asosiy chiziqlar) orasiga yoziladigan harflarning bo’yi 4 mm f,g, j, p, y, g, ng, eni
3 mm bo’ladi);
b) o’rta qismidan tutashtiriladigan harflar: b, (ikki chiziqdan yuqoriga
ko’tarilib yoziladigan harflaming bo’yi 8 mm, pastga tushadiganlari 7 mm, f ning
bo’yi esa 11 mm bo’ladi).
v) ostki qismidan tutashtiriladigan harflar:

14