X V ii bob. Porshenli va plu njerli nasoslar

 
ga tenglashib, vaqt birligida haydalgan suyuqlik miqdori 
V = u S
: 
я
 
ga teng 
bo‘ladi. Bunga tegishli so‘rish grafigi 2.32-rasmda to ‘g‘ri chiziq bilan tasvirlangan. 
N asosga kirishdagi suyuqlikning inersiya kuchlarini kamaytirish uchun so‘rish trubasiga 
ham havo qalpog‘i o'matiladi. Qalpoqning hajmi kichik bo‘lsa, uning so‘rishni 
tekislashi yaxshi bo‘lmaydi, katta bo‘Isa, nasos qurilmasi kattalashib ketadi. Shuning 
uchun havo qalpoqlarining hajmini hisoblashgato‘g ‘ri keladi. Qalpoq hajmini hisoblash 
uchun uning ostidagi havoning maksimum va minimum hajmlarini yoki shuning o ‘zini 
k o ‘rsatuvchi suyuqlikning maksimum va minimum hajmlarini hisoblash kerak. 
Minimum hajm 2.32-rasmda sinusoidaning to ‘g‘ri chiziq bilan kesishgan 
a
nuqtasiga, 
maksimum hajm 
b
nuqtasiga tug‘ri keladi. Bu hajmlaming farqi 
ab
to‘g‘ri chiziq bilan 
sinusoidaning yuqori qismi orasidagi yuzaga teng. Bu yuzani hisoblash natijasida ushbu 
tenglikni olamiz:
^ - ^ , „ = 0 , 5 5
SL.
Shuningdek, hisoblash yo‘li bilan quyidagilami olamiz: 
ikki harakatli nasoslar uchun Kmm - Kmin = 0,21SL 
uch harakatli 
nasoslar uchun
-Kmln = 
Q,DD9SL
K o‘p harakatli nasoslarda tezlik yuqori darajada tekislangan bo‘lishini yuqorida 
aytib o ‘tgan edik. Bunda havo qalpoqlarining zarurati qolmaydi. Lekin ko‘p silindrli
va so'ri^li tru lissiga o' riw tilisli 
sxemasi

---

nasoslarda bir yoki bir necha silindming birdan ishlamay qolish hollari boMadi. Bu 
holda so‘rishning tekisligi birdan o‘zgaradi va bu o ‘zgarish ju d a katta miqdorlarga etishi 
mumkin. Shuning uchun ko‘p silindrli nasoslarda ham, ayniqsa haydash yoMiga, havo 
qalpogMni o ‘m atish m aqsadga muvofiqdir.
2.35 
-