“Fotoeffekt hodisasi.Yorug’lik bosimiga doir masalalar yechish”
mavzusida darsi
O’tilgan mavzuni takrorlash;
(Issiqlikning nurlanishi)
Absolyut qora jismning energetik yorituvchanligi (Stefan-Boltsman qonuni) formulasi :
Agar nur sochayotgan jism absolyut qora bo’lmasa, u holda bunda k-koeffitsiyenti doim birdan kichik bo’ladi.
Vinning siljish qonuni
Absolyut qora jismning maksimal nurlanish qobiliyati
Yorug’lik fotonining energiyasi quydagi formula bilan aniqlanadi:
Yorug’lik fotonining energiyasi quydagi formula bilan aniqlanadi:
– Plank domiysi va - tebranish chastotasi.
Fotonning harakat miqdori
foton massasi
bunda c - yorug’likning bo’shliqdagi tezligi.
Tashqi fotoeffektni vujudga keltiruvchi foton energiyasi bilan uchib chiqayotgan elektronlarning maksimal kinentik energiyasi o’rtasidagi bog’lanish Eynshteyn formulasi bilan beriladi:
Tashqi fotoeffektni vujudga keltiruvchi foton energiyasi bilan uchib chiqayotgan elektronlarning maksimal kinentik energiyasi o’rtasidagi bog’lanish Eynshteyn formulasi bilan beriladi:
bunda A- metalldan elektronning chiqish ishi m – elektron massasi. U- to’suvchi potensial
Agar υ=0 bo’lsa, , bu yerda - fotoeffektning qizil chegarasiga muvofiq keluvchi chastota.
Yorug’lik bosimining miqdori
Yorug’lik bosimining miqdori
bunda E–birlik sirtga vaqt birligida tushuvchi energiya miqdori, ρ- yorug’likning qaytish koyeffitsiyenti.
Kompton hodisasidagi rentgen nurlari to’lqin uzunliklarining o’zarishi quidagi formula bilan aniqlanadi:
bunda φ - sochilish burchagi va m- elektron massasi.
Elementar zarrachalar dastasi zarracha siljishi yo’nalishida tarqaluvchi yassi to’lqin xossasiga ega. Bu dastaning λ to’lqin uzunligi de Broyl nisbati bilan aniqlanadi:
Agar zarrachalarning υ- tezligi yorug’lik tezligi c- bilan o’lchovdosh bo’lsa, u holda yoqoridagi formula quyidagi ko’rinishni oladi:
bunda va - zarrachaning tinch holatidagi massasi.
Mavzuga doir masalalar
1-masala
Ikki atomli gaz molekulasining kinetik energiyasi qanday haroratda to’lqin uzunligi m bo’lgan foton energiyasiga baravar bo’ladi?
