Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
Yüklə 3,14 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 51 özümüzə kömək, arxa hesab edirdik. Bir çətinliyimiz olanda müraciət edirdik, onlardan həmişə kişilik, kömək görürdük». (Bax: Əfəndiyev İ. ―Dostumuzu xatırlayarkən.‖ (Əli Vəliyev haqqında) // Azərbaycan, 1987. - №5. - s.117-131.) Faktlara müraciət edək. Xalq yazıçısı, akademik Mirzə İbrahimov yazırdı: ―Azərbaycan ədəbiyyatı mənim nəzərimdə böyük və rəngarəng gülüstan isə, İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı bu gülüstanda öz gözəlliyi, ətri və təravəti ilə dərhal diqqəti cəlb edən cazibədar toplu və dolğun bir çiçəklikdir. İlyas Əfəndiyev yaradıcılıqda gözəlliyə, incəliyə, estetik zərifliyə meyl edən yazıçıdır. O, bədii əsər üçün vacib xüsusiyyətlərə dilin ifadəli və obrazlı olmasına, xarakterlərin canlı və dolğun çıxmasına, süjet və kompozisiya bütövlüyünə ciddi diqqət yetirir, böyük əmək sərf edir, bu da nəticəsiz qalmır, onun əsərlərinin maraqlı, oxunaqlı olmasına kömək edir. Bu əmək və səyin mükafatı isə oxucuların məhəbbətidir ki, İlyas onun azlığından şikayət edə bilməz.‖ (Bax: İbrahimov M. ―Şəfalı işıqlar‖ // Azərbaycan, 1974, №11, s.12.) Xalq yazıçısı Süleyman Rəhimov özünəməxsus olan bir təhkiyə ilə: ―İlyas Əfəndiyev yaradıcılığı Azərbaycan sovet ədəbiyyatının münbit zəminindən doğan, rişələnən, getdikcə köklənən qoşa qardaş kimi qoşalıqda yaradıcılıqdır. Bu yaradıcılıq istedadlı nasirlə mahir dramaturqu birləşdirib, birlikdə söykək-söykəyə qaldırır... İlyas nəsri onun dramaturgiyasına, dramaturgiyası da onun nəsrinə dayaq durur, kömək göstərir. İlyasın nəsri də, dramartugiyası da ahəngdardır, cazibədardır... Sən İlyas nəsrini oxuyursan, istər onun romanı, povesti olsun, istərsə bir-birindən gözəl hekayəsi www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 52 olsun, heç birisi səni - oxucunu yormur... İlyas yaradıcılığında dramaturgiya, mənim aləmimdə fəxri yer tutur. Fəxri yer tutur, ona görə ki, biz İlyas dramaturgiyasında böyük dramaturqumuz Cəfər Cabbarlı ənənələrinin mahir davamçısını görürük.‖ – yazırdı. (Bax: Rəhimov S. ―Qoşa qanadlı‖ // Ədəbiyyat və incəsənət, 1974, 23 noyabr.) Xalq artisti, professor Mehdi Məmmədov göstərirdi ki, İlyas Əfəndiyev «mövzu seçməyi, məntiqli süjet qurmağı, dramatik vəziyyətlər, xarakterlər yaratmağı, öz fikirlərini bəyanat yolu ilə deyil, canlı hadisələrlə, yığcam dialoqlarda, əsl səhnə dili vasitəsilə ifadə etməyi gözəl bacarır.» (Bax: Məmmədov M. “Səhnəmizin müttəfiqi‖ //Ədəbiyyat və incəsənət, 1974, 23 noyabr.) Böyük səhnə ustası, xalq artisti İsmayıl Dağıstanlı isə, 1974-cü ildə yazırdı ki, Akademik Milli Dram Teatrımızın ―son otuz ildəki inkişafını İlyas Əfəndiyevsiz təsəvvür etmək mümkün deyil. Onun pyeslərində həmişə təzə, təravətli görünən bir müasirlik var. Bu müasirlik isə həyatımızın daxili məzmunundan, onu irəli aparan qəhrəmanların fəaliyyətindən və bu fəaliyyətin konfliktlərindən, poeziyadan doğur... İlyas Əfəndiyevin dramaturgiyasında realizm və romantika, sərt həyat həqiqətləri ilə şeriyyət həmişə vəhdət təşkil edir.‖(Bax: Dağıstanlı İ. ―Aktyora ilham verən rollar‖ // Ədəbiyyat və incəsənət, 1974, 23 noyabr.) Yaradıcılıq yollarında inamla addımlayan gənc yazıçı 1941-45-ci illərdə Azərbaycan Radio komitəsində ədəbi verilişlər şöbəsinin müdiri, 1945-ci ildən Bakı kinostudiyasında ssenari şöbəsinin rəisi, daha sonra isə Azərnəşrdə bədii ədəbiyyat şöbəsinin müdiri vəzifəsində www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 53 çalışarkən ədəbi ictimaiyyətlə bilavasitə təmasda və əlaqədə işləmiş, həyatı dərindən öyrənmiş, dünyagörüşünü daima artırmışdır. 1945-ci ildə İ.Əfəndiyevin «Aydınlıq gecələr» adlı ikinci kitabı nəşr olunur ki, burada əsasən müharibə illərində yazılmış əsərlər toplanmışdır. Ədəbi tənqiddə bu əsərlər belə qiymətləndirilirdi ki, əsərlərin mövzuları müharibədən götürülsə də, əsas məsələ bu idi ki, həmin hekayələrdə döyüş və sınaq illərində insanların mənəvi sifətləri və dəyanətləri qələmə alınmışdır. Həmin əsərlərdə də yazıçı canlı insan surətlərinə, onların daxili aləmlərinin təsvirinə üstünlük vermişdir. Ədbi tənqidə görə, «Aydınlıq gecələr» kitabı İ.Əfən- diyevi oxuculara öz səsi, öz yazı üslubu olan orijinal bir yazıçı kimi təqdim etdi. 1947-ci ildə M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrı İ.Əfəndiyevin «İşıqlı yollar» pyesini tamaşaya qoydu. Əsər Teatrın 1948-ci ildə Moskvaya qastrolu zamanı paytaxt sənətsevərlərinə göstərilmişdir. Həmin pyes yazıçının ilk müstəqil səhnə əsəri idi. Gənc dramaturq görkəmli rejissor Adil İsgəndərovun təklif və təkidilə «Bahar suları» pyesini yazır. Lakin əsərin tamaşası birmənalı qarşılanmadı, pyes haqqında müxtəlif mülahizələr irəli sürüldü. «Bahar suları» pyesi haqqında müəllif yazmışdır: «...Dramaturgiyada «konfliktsizlik» nəzəriyyəsi ifşa olunandan sonra, bizim Akademik Dram Teatrında tamaşaya qoyulan ilk konfliktli əsər mənim «Bahar suları» pyesim oldu. Bu əsərdə müsbət obrazlarla bərabər, mənfi tiplər də var idi. Pyes Akademik Teatrda müvəffəqiyyətlə gedirdi. «Kommunist» qəzeti Əli Vəliyevin təşəbbüsü ilə böyük disput təşkil www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 54 etmişdi....Disput olduqca canlı keçirdi. Çıxış edənlər tamaşaya yüksək qiymət verirdilər. Birdən bizim yazıçı yoldaşlardan o zaman məsul vəzifədə olan biri özünü qaranəfəs disputa yetirərək çıxışında sübut etməyə çalışdı ki, guya müəllif əsərdəki mənfi tipləri göstərməklə bizim cəmiyyətimizə böhtan atmışdır, bizdə Nəcəf kimi adamlar yoxdur, tək-tük varsa da, göstərmək lazım deyil...» (Bax: Əfəndiyev İ. ―Dostumuzu xatırlayarkən.‖ (Əli Vəliyev haqqında) // Azərbaycan, 1987. - №5. - s.117-131.) Lakin əsərin müzakirəsində iştirak etmiş Əli Vəliyev, Səməd Vurğun, eyni zamanda ədəbiyyatşünaslardan Cəfər Xəndan əsərin bir sıra məziyyətlərini göstərməklə, müəllifin düz yol tutduğunu təsdiq etmişlər. (Bax: «Bahar suları» (Əsərin Yazıçılar İttifaqının Bədii Şurasında müzakirəsi) //Ədəbiyyat qəzeti. - 1948. – 25 iyun.) Dövrün ən tanınmış tənqidçilərindən olan Cəfər Xəndan yazırdı: ―Bahar suları‖ əsərinin mövzusu müharibədən sonrakı kəndimizin real həyatından alınmışdır. Burada hadisə və tiplər canlı və həyatidir. Yazıçı canlılığı yaratmaq üçün heç bir boyasını əsirgəməmişdir. Əsərdə sovet adamlarının həyatında ola bilən hadisələr və ya konfliktlər, tamaşaçını intizarda qoyan səhnələr, bədii cəhətdən təsirli dialoq və monoloqlar vardır. Burada eşq və məhəbbət səhnələri də adamların müasir zövqü ilə əlaqədar verilmişdir... Buradakı adamlar ümumi mənafeyini öz şəxsi mənafeyindən üstün tutan şərəfli əməkdən zövq alan yeni adamlardır.‖ (Bax: Xəndan C. «Bahar suları» // Ədəbiyyat qəzeti, 1948, 28 dekabr.) www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 55 1949-cu ildə Azərbaycanın ədəbi-mədəni ictimaiyyəti və bütün sənətsevərləri Azərbaycan Dövlət Dram Teatrının 75 illiyini təntənə ilə qeyd edərkən, səhnə sənətinin inkişafındakı xidmətləri nəzərə alınaraq İ.Əfəndiyev «Şərəf nişanı» ordeni ilə təltif edilmişdi. 1954-cü ildə tamaşaya qoyulmuş «Atayevlər ailəsi» isə dramaturq İ.Əfəndiyevin yaradıcılığında irəli atılmış uğurlu bir addım idi. Müəllif ictimai həyatda rastlaşdığı qüsurları realist mövqedən, yüksək sənətkarlıqla qələmə aldığından, əsər tamaşaçı və oxucular tərəfindən böyük rəğbətlə qarşılanmışdır. Pyesi tamaşaya Tofiq Kazımov hazırlamışdı. Və bu tamaşa, o dövrdə ədəbi tənqidi elə bil cana gətirmişdi. Bir birinin dalınca dövrün ən nüfuzlu söz sahibləri məqalələrlə çıxış edirdilər. Mirzə İbrahimov, Mehdi Hüseyn, Həsən Qasımov və digərləri «Atayevlər ailəsi» əsəri və tamaşası haqqında yazdıqları məqalələrində onu yüksək qiymətləndirirdilər. Yazılardan belə bir fikir hasil olurdu ki, İlyas Əfəndiyev teatrı artıq özünü büruzə verməkdədir. Hələ «Bahar suları» pyesinin tamaşalarından boylanan bu teatr öz səmimiliyi, həyatiliyi, psixoloji dərinliyi və realizmi ilə nəzəri cəlb etdi. Əsərin o vaxtkı dövr üçün ən dəyərli cəhət kimi qiymətləndirilən və digər bədii nümunələrdə hələ də az nəzərə çarpan məziyyətlərindən biri kimi onun realizmi, həyat həqiqətlərinə sadiq üslubu ədəbi tənqid tərəfindən xüsusi vurğulanırdı. Dövrün tanınmış ədibi, tənqidçisi, sonralar xalq yazıçısı adını almış Mehdi Hüseyn yazırdı: ―İlyas Əfəndiyev yenə də öz yaradıcılıq xüsusiyyətlərinə sadiq qalaraq, təbii insan psixologiyasını təbii və sadə boyalarla göstərdiyi üçün «Atayevlər ailəsi» pyesi də bizim realist dramaturgiyamızın sevindirici www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 56 nailiyyətlərindən biridir.‖ (Bax: M. Hüseyn. ―Ədəbiyyat və incəsənət‖, 1974, 23 noyabr.) Dövrün tanınmış pedaqoqu, ədəbiyyatşünas, profes- sor Əli Sultanlı əsəri belə qiymətləndirirdi: ―Atayevlər ailəsi‖ əsərində verilmiş müsbət surətlər əsl mənada xalq nümayəndələridir. Onların mədəni səviyyəcə, zəka və düşüncə etibarilə mənfi surətlərdən nə qədər yüksək olduqlarını isbat etməyə ehtiyac yoxdur... Dramaturq maraqlı, həyati bir süjet seçmiş, burada insanların əlaqələrini, təbiətlərindəki ziddiyyətləri, rəğbət və mütəqabil münasibətlərini vermiş, yaddaqalacaq obrazlar silsiləsi yaratmışdır.‖ (Bax: Sultanlı Ə. ―Atayevlər ailəsi‖ //Azərbaycan, 1955, №6, s. 150-151.) Ədəbi tənqidin yazdığına görə, sanki İ.Əfəndiyev ilə T.Kazımov bir-birini kəşf etmişdi, onlar biri digərini çox gözəl başa düşürdülər. Müasirlik duyğusu çox güclü olan bu iki sənətkarda oxşar cəhətlər, intellektual səviyyə, birgə yaradıcılıq axtarışları Azərbaycan teatrı tarixinə parlaq səhifələr yazmışdır. Yaradıcılıq intuisiyası çox geniş olan Tofiq Kazımovla, insan qəlbinin dərinliklərinə nüfuz etməyi bacaran İ.Əfəndiyev arasındakı yaradıcılıq əlaqələri uzun illər davam etmişdir. İ.Əfəndiyev «Atayevlər ailəsi» tamaşası haqqında yazmışdır: «Atayevlər ailəsi»nin quruluşu üzərində Tofiqin ilk müvəffəqiyyəti, rolları aktyorlar arasında çox sərrast bölməsindən başladı. Hansı rolu hansı aktyorun daha təbii ifa edə biləcəyini düzgün təyin etmək hissi, yaradıcılıq intuisiyası Adil kimi, Tofiqdə də çox güclü idi... «Atayevlər ailəsi» Tofiqin Akademik Teatrımızda ilk müvəffəqiyyətli quruluşu oldu». www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 57 Bu əsər ədəbi tənqid tərəfindən yüksək qiymətlən- dirildi. Tənqidçilərin yazdığına görə, ictimai həyatın qüsurlarını realist mövqedən açıb göstərən, həyat həqiqətlərini dolğun şəkildə, sənətkarlıqla şərh edən ―Atayevlər ailəsi‖ əsəri sanki teatr kollektivini yenidən səfərbər edib, həqiqi yaradıcılıq yoluna doğru yönəltdi. İlyas Əfəndiyev müasirliyin məna və mahiyyətini, müasirlik anlayışının geniş və zəngin məzmuna malik olduğunu dərindən dərk edir və müasirliyi yalnız müasir mövzularla məhdudlaşdıranların yalnış fikirlərinə qarşı çıxırdı. Buna görə də «Atayevlər ailəsi» pyesi teatr kollektivini yenidən müasirlik uğrunda mübarizəyə səsləyə bildi. (Bax: Mehdi Hüseyn. «Atayevlər ailəsi» (Əsərin tamaşaya qoyulması münasibətilə) //Kommunist. -1954. - 23 oktyabr; M. Hüseyn. Ədəbiyyat və sənət məsələləri. - Bakı: Azərnəşr, 1958. - s.573-578.) Deyildiyi kimi, quruluşçu rejissor Tofiq Kazımov pyes üzərində işə başlarkən ilk növbədə rolların aktyorlar arasında düzgün bölünməsinə nail olur. Dramaturqun özünün qeyd etdiyi kimi, «hansı rolun, hansı aktyorun daha təbii ifa edə biləcəyini düzgün təyin etmək hissi, yaradıcılıq intuisiyası Tofiq Kazımovda çox güclü idi». O, deyirdi: «Rejissor gərək hər bir aktyorun nəyə qadir olduğunu, onun sənətkarlıq potensialını qabaqcadan düzgün hiss eləyə bilsin. Ancaq belə olduqda aktyordan istəyini tələb eləyə bilər». (Bax: Əfəndiyev İ. Seçilmiş əsərləri. 4 cilddə, 2-ci cild. Bakı, Azərnəşr, 1970, s.255.) İlyas müəllim daha sonra yazır: ―Tofiq Kazımov «Atayevlər ailəsi» əsərinin məşqinə coşğun həvəslə başladı. Onun məşqi həmişə olduqca canlı keçirdi. Aktyor ifasında qeyri-təbii, saxta hərəkəti duymaqda onun qeyri-adi həssaslığı var idi. Başqa tamaşalarında www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 58 olduğu kimi T.Kazımovun quruluş verdiyi «Atayevlər ailəsi» də nəninki obrazın daxili aləmini, hətta hər mizanın, hər bir detalın aydınlaşmasına, tamaşaçılara təsir etməsinə çalışırdı. Tofiq Kazımov obrazın, xüsusilə psixoloji cəhətdən dürüst çıxmasına birinci dərəcəli məsələ kimi baxırdı. O, realist rejissor olsa da, tamaşaçının, oxucunun qəlbinə təsir eləməyən, insanın ruhi aləmini sarsıtmayan quru, soyuq realizmdən uzaq gedirdi‖. (Bax:Əfəndiyev İ. ―Seçilmiş əsərləri‖, 4 cilddə, 2-ci cild. Bakı, Azərnəşr, 1970, s.256.) Akademik Mirzə İbrahimov «Atyevlər ailəsi» tama- şasına teatrımızın gələcək inkişafına təsiri baxımından prinsipial qiymət verərərkən onun vaxtilə teatrlarımızda nəzərə çarpan, ―romantik-qəhrəmanlıq üslubunun köhnəldiyinə əks sübut olduğunu‖ da göstərmişdi. Qeyd olunmuşdu ki, ―Stanislavski sisteminin‖ tətbiqinə mane olan «romantik-qəhrəmanlıq» tamaşaları ―aktyorların – surətləri realist səhnə təcəssümü yolundan kənara sapdırır. İlyas Əfəndiyev teatrının psixoloji dərinliyə əsaslanan realist bütövlüyü içərisində insanı həyata, mübarizəyə, yeniliyə, gözəlliyə səsləyən romantizm və qəhrəmanlıq cəhətləri də aydın nəzərə çarpırdı. Bu teatr əsasən psixoloji keyfiyyətlərin qüvvətli olması, realizmin dərinləşməsi mövqeyindən qeyri-təbii vəziyyətlərə qarşı durmuş, əxlaqi təmizliyi, mübarizliyi ilə təlqinedici gücə malik obrazlar təqdim etmişdir.‖ (Bax: M.İbrahimov. ―Atayevlər ailəsində‖, «Kommunist» qəzeti, 23 oktyabr 1954-cü il.) Bu əsər, İlyas Əfəndiyevin də qeyd etdiyi kimi ―konfiliktsizlik nəzəriyyəsinin‖ iflasından sonra yazıldığından olduqca qeyri-adi və yeni görsənirdi. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 59 Bunları tənqid məqamında və yerində tumuş, İlyas Əfəndiyevin bu yaradıcılıq konsepsiyasını təqdir emişdi. Dövrün görkəmli tənqidçisi Mehdi Hüseyn yazırdı: ―… əsərin ən çox Xosrov Atayev və onun arvadı Dilşad ətrafında fırlanan əsas dramatik konflikti, təbii olaraq ailə çərçivəsindən çıxıb, dərin ictimai mahiyyət kəsb edir. Müəllifin əsl məharəti də odur ki, o, qəhrəmanlarını öz iradəsinin tələbini ödəyən bir alətə çevirmədən hadisələrin inkişafında canlı, həyatın daxili məntiqinə əsaslanmış, təsvir etdiyi bütün insanların fərdi xüsusiyyətləri ilə yanaşı, onların ictimai məzmununu da aça bilmişdir… Konfliktsiz dramaturgiya nəzəriyyəsinə zərbə endiriləndən bəri yaranmış dram əsərləri içərisində «Atayevlər ailəsində» pyesi xüsusi və görkəmli bir yer tutur‖. ( Bax: M.Hüseyn. «Atayevlər ailəsində». «Kommunist», 1954, 23 oktyabr.) Sonralar, pyesin bu cəhətini ədəbiyyatşünas Yaqub İsmayılov da qeyd etmişdi: ―Pyesdə həyat həqiqəti düzgün yaradıcılıq mövqeyindən mürəkkəbliyi ilə qələmə alınmış, ideya, real bədii lövhələr və surətlər vasitəsilə ümumiləşdirilmişdir. Odur ki, əsasən bir ailədə cərəyan edən bu hadisə və mətləblər tamaşaçını fikrən dərinlərə aparır, həyatın ictimai mahiyyətli dramatik mənzərəsi ilə tanış edir.‖ (Bax: İsmayılov Y. İlyas Əfəndiyevin yaradıcılıq yolu. Bakı, Elm, 1991, s.129.) ―Atayevlər ailəsi‖nin ədəbi tənqiddə şərhinin və qiymətləndirilməsinin üzərində ona görə belə geniş dayandıq ki, bu əsər İlyas Əfəndiyev yaradıcılığında həm yeni bir estetik keyfiyyətlə ortaya çıxmışdı, həm də onun yaradıcılıq manerasının keçid mərhələsinin əsasını qoymuşdu... www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 60 XX və XXI əsr Azərbaycan dramaturgiyası məka- nında İlyas Əfəndiyevin əlahiddə yeri var və bu məkanı ―İlyas Əfəndiyev məkanı‖ adlandırsaq daha dürüst olar. İlyas Əfəndiyevin bir yaradıcı şəxsiyyət, Azərbaycan mədəniyyət tarixindəki mövqeyini ulu öndər Heydər Əliyev ümumiləşdirərək yüksək qiymətləndirmişdir. Məlumdur ki, Akademik Dövlət Milli Dram Teatrının təmiri çox uzandığına görə, İlyas Əfəndiyev özü həmin teatrın səhnəsində tamaşaya qoyulan on doqquzuncu əsərini – «Hökmdar və qızı» tamaşasını görə bilmədi. İlk tamaşa onun vəfatından düz qırx dörd gün sonra – 1996- cı ilin 17 noyabrında böyük müvəffəqiyyətlə göstərildi (o vaxtdan da bu günə kimi səhnədədir!) və 1997-ci il sentyabrın 20-də ulu öndər Heydər Əliyev gəlib o tamaşaya baxdı, əsəri çox yüksək qiymətləndirdi, tamaşadan sonra yaradıcı heyətlə görüşərək dedi: ―– Şübhəsiz ki, biz bu gün, ilk növbədə, əsərin müəllifinin – böyük yazıçımız, dramaturqumuz İlyas Əfəndiyevin xidmətlərini qeyd etməliyik. ...İlyas Əfəndiyev Azərbaycan teatrına çox böyük töhfələr veribdir, böyük xidmətlər göstəribdir, çox dəyərli əsərlər yaradıbdır. İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı başqa cəhətlərlə yanaşı, bir də ona görə əhəmiyyətlidir ki, o öz əsərlərində həm Azərbaycan xalqının tarixinin çox mühüm səhifələrini ədəbiyyat, teatr vasitəsilə bugünkü nəsillərə çatdırıbdır, həm də öz əsərlərində müasir həyatımızın müsbət və mənfi cəhətlərini çox gözəl təsvir edibdir. Beləliklə, xalqımızı həm tarixə hörmət bəsləməyə sövq etmişdir və bu barədə xidmətlər göstərmişdir, tarixi bilmək üçün xalqımıza yardım etmişdir, eyni zamanda, yaşadığımız zamanda www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 61 mənəviyyat, əxlaq, insanlıq, vətənə və millətə sədaqət ruhunu aşılamışdır. Hesab edirəm ki, xalqımız bu məsələlərdən çox bəhrələnmişdir. Ona görə də mən bu gün İlyas Əfəndiyevin bütün yaradıcılığını, onun yazdığı əsərləri böyük minnətdarlıq hissi ilə xatırlayıram. Hesab edirəm ki, o, xalqımız qarşısında öz borcunu, daha doğrusu, öz missiyasını şərəflə yerinə yetirmişdir, xalqımıza, mədəniyyətimizə, teatrımıza, ədəbiyyatımıza çox böyük irs, böyük sərvətlər qoyub getmişdir. Güman edirəm ki, bunu xalqımız heç vaxt unutmayacaqdır. Şübhəsiz ki, biz İlyas Əfəndiyevin xatirəsini əbədiləşdirmək üçün, qərarlar da qəbul edəcəyik, şəxsən mən bunu edəcəyəm, çünki o buna layiqdir. Belə əsərlərlə o, onsuz da özünü xalqın qəlbində yaşadacaqdır. Onun son əsəri – bu gün sizin təqdim etdiyiniz əsər həyatımız üçün çox əhəmiyyətlidir. Bu gün salonda üç saatdan artıq vaxt çox tez gəlib keçdi. Yeni tamaşa o qədər maraqlı, məzmunlu, mənalı idi, həm də siz hamınız o dərəcədə gözəl ifa etdiniz, salonda oturanlara bu əsəri gözəl çatdırdınız,– o cümlədən mənə də, – heç hiss etmədim ki, nə qədər vaxt keçibdir. Bu da ona görədir ki, birincisi – əsərin həsr olunduğu mövzu çox aktualdır, çox vacib bir mövzudur. Bu əsərlə İlyas Əfəndiyev yeni bir xidmət edibdir, bizim tariximizin o dövrünü açıb xalqımıza göstəribdir...» (Bax: «Azərbaycan» qəzeti, 23 sentyabr 1997.) Yüklə 3,14 Kb. Dostları ilə paylaş:
|