1.Maktabgacha yoshdagi bolalarda mayda motorikasini rivojlantirish
2.3 yoshlik krizisning psixologik xususiyatlari.
1.Maktabgacha yoshdagi bolalarda mayda motorikasini rivojlantirish
Onalarning hammasi bolalarda qo‘llarning mayda motorikasini rivojlantirish
kerakligini biladi. Biroq hamma ham buni qay tarzda
bajarish kerakligini va
umuman mayda motorika o‘zi nima va uning qanday o‘ziga xos xususiyatlari
borligini bilmaydi. Motorikani rivojlantirish
uchun bolalar bilan qanday
mashg‘ulotlar, o‘yinlar va mashqlarni o‘tkazish kerak Mayda motorika – bu qo‘l-
oyoqlarning kaftlari va barmoqlari bilan mayda va aniq harakatlarni bajarish
qobiliyati. Mayda motorika sohasi ko‘p sonli turli-tuman harakatlarni o‘z
ichiga
oladi: oddiy ishoralardan tortib (masalan, o‘yinchoqni ushlab olish) to juda
murakkab harakatlargacha (masalan, yozish va rasm chizish).
Mayda motorika tug‘ilgan paytdanoq rivojlana boshlaydi. Oldiniga go‘dak o‘z
qo‘llarini o‘rganadi, keyin ularni boshqarishga o‘tadi.
U buyumlarni butun kafti
bilan ushlaydi, keyin esa faqat ikkita (katta va ko‘rsatkich) barmog‘i bilan oladi.
So‘ngra bolani qoshiq, qalam, mo‘yqalam kabi buyumlarni to‘g‘ri ushlashga
o‘rgatishadi.
Mayda motorikaning juda muhim xususiyati bor.
U bolaning asab tizimi, ko‘rish
qobiliyati, diqqat-e’tibori, xotirasi va idrok qilishi bilan bog‘liq. Bundan tashqari,
bolaning nutqi rivojlanishi uchun ham mayda motorikani
rivojlantirishga katta
e’tibor qaratish lozim.
Mayda motorikani rivojlantirish uchun mo‘ljallangan mashg‘ulotlar, o‘yinlar va
mashqlar
Mayda motorikani rivojlantirish uchun ko‘plab mashg‘ulotlar, o‘yinlar va mashqlar
mavjud. Ularni quyidagi guruhlarga ajratish mumkin: barmoq o‘yinlari,
mayda
buyumlar bilan bog‘liq o‘yinlar, shakl yasash va rasm chizish, barmoqlarni massaj
qilish.
Quyida eng oddiy va samarali o‘yinlarni ko‘rib chiqamiz:
Kaftlarni massaj qilish
Bu mayda motorikani rivojlantirishning har qanday yosh uchun mos keladigan eng
oddiy va universal usuli. Siz barmog‘ingiz bilan bolaning kaftlarini silaysiz va
ularni massaj qilasiz. O‘z harakatlaringizni «Hakka-qarg‘a» hazilnamo
muqaddimasi bilan birga bajaring.
«Ladushki»
Hammamiz bolaligimizdan «Ladushki-ladushki» o‘yinini bilamiz. Bu o‘yin
go‘daklarni barmoqlarini yoyishga va chapak chalishga o‘rgatadi.
Qog‘oz yirtish
Bu mashq 7 oyni to‘ldirgan bolalarga to‘g‘ri keladi. Kichkintoyga bir necha varaq
yumshoq rangli qog‘oz bering. U qog‘ozni bajonidil ushlab ko‘radi, qo‘llarida
aylantiradi va yirtadi. Bu mashg‘ulot unga juda katta zavq bag‘ishlaydi.