Xenotransplantation: Bir immün baskılama çabası

Türkiyede organ nakli:
Türkiye'de ilk kez 22 Kasım 1968 yılında Ankara Yüksek İhtisas Hastanesi'nde Dr. Kemal Beyazıt tarafından kalp nakli yapılmış fakat hasta hayatını kaybetmiştir. Ülkemizdeki ilk başarılı organ nakli ise 3 Kasım 1975'te Dr. Mehmet Haberal ve ekibi tarafından bir anneden oğluna yapılan canlıdan canlıya böbrek nakli olmuştur. Bunu 1978 yılında aynı ekibin kadavradan yaptığı ilk böbrek nakli izlemiştir. Bunu takiben, diğer organların naklinin önünü açan istikrarlı bir ilerleme oldu. [2]
Tarihte xenotransplantasyon:
Ksenotransplantasyon, organların bir türden diğerine naklidir. Tarih boyunca, eski Mısır tanrısı Anubis'ten (köpek kafalı adam), Hindu tanrısı Ganesha'ya (fil başlı adam), antik Yunan sfenksine (köpek kafalı adam) kadar sayısız melez insan ve canavar hikayesi olmuştur. bir kadın, bir aslanın gövdesi ve bir kuşun kanatları). Nakil kavramlarına ilişkin ilk raporlar, efsane ve folklorda, MÖ 600 gibi erken bir tarihte, Hintli cerrah Susrata'nın burunlarda deri flepleri kullanması ile bulunabilir.
Hayvandan insana organ nakli umutları, 17. yüzyıla kadar dayanıyor. Bu dönemde insanlara kan nakli için hayvan kanı kullanılması denenmişti.
Erken tanımlanan xenotransplantasyon fikirlerinin çoğu, organlardan ziyade doku ve hücre transplantasyonlarından kaynaklanmıştır. 1667'de, Jean-Baptist Denis ve Paul Emmerez (Paris, Fransa) tarafından bir kuzunun kanından 15 yaşındaki bir erkek çocuğa belgelenen ilk xenotransfüzyon gerçekleşti.1778'de İskoç cerrah John Hunter, "nakil" kelimesini ilk kez, başının üzerinde oturan, oldukça damarlı "horoz ibiği"ne nakledilen bir insan dişinin tarifinde kullandı.Fransız doktor Paul Bert, 1863'te "Hayvan Nakli Üzerine" adlı kitabı yayınladı ve türler arası nakillere karşı tavsiyede bulundu; ancak tarih, çok az kişinin uyarısına kulak verdiğini kanıtlıyor. [3]
20. yüzyıla gelindiğinde artık cerrahlar babunlardan insanlara organ nakletmeyi deniyordu. Daha sonra ise xenotransplantasyon araştırmalarındakı tarihsel süreç 1964 te şempanzeden kalp nakli yapılan ilk hasta ameliyyatdan nir kaç saat sonra ölmüştür. Artık cerrahlar babunlardan insanlara organ nakletmeyi deniyordu. Bunların en bilineni 1984 te babun kalbiyle 21 gün hayatta kalan Fae adlı bebek olmuştu.Ancak bir kaç hafta sonra ret reaksiyonu gelişerek bebek kaybedilmiş. 1994 te Groth başkanlığındakı ekip naklettikleri domuz pankreas hücreleri ile 10 diyabetik hastada diyaliz benzeri bir işlemle toksik maddelerin eliminasyonu sağlanarak organ bulunanadek geçici yaşam ömrünün uzatılması mümkün olmuştur. Bu denemelerde kalıcı bir başarı elde edilememiş ve kamuoyunda tartışmalar başlamıştı.
New York Üniversitesi Langone Sağlık Merkezi’nden bilimadamları hayvan organlarının hayat kurtaran nakil işlemlerinde kullanılması için uzun yıllardır devam eden çalışmalarda bir adım ileriye giderek bir domuzun böbreğini insan vücuduna geçici olarak bağladı. Bilimadamları bu denemede olumlu sonuç aldı. Domuzdan alınan böbreğin insan vücuduyla uyumlu çalıştığı görüldü. Organ sıkıntısı karşısında araştırmaların odaklandığı hayvan türü domuzlar. Ancak bazı zorluklar da mevcut. Domuz hücrelerindeki bir şeker molekülü, insan vücuduna yabancı olduğu için domuzdan alınan organlar vücut tarafından derhal reddediliyor. Bu deneyde kullanılan böbrek ise genetik olarak oynanmış bir domuzdan alındı. Bu şeker molekülü laboratuvar ortamında elimine edildi ve böylece insan vücudunun bağışıklık sistemi tepkisi önlenmiş oldu.Montgomery'nin ekibi, reddetmeyi tetikleyen bir karbonhidrat molekülü (alfa-gal, glikan) için domuz genini devre dışı bırakmanın sorunu önleyeceğine inanıyordu. Doktorlar, domuz böbreğini cansız bir insan bedeninin dışındaki bir çift büyük kan damarına bağlayarak iki gün boyunca gözlemlediler. Böbrek beklendiği gibi çalışarak atıkları filtreledi. [4]