Xiv -mavzu. Raqobat va yakka hokimlik reja

. , ATC = ⁸⁰ + Q _ . ....
xarajat esa q bo ladi. Talab funktsiyasi quyidagicha
berilgan bo'lsin: Q = 60 - P(Q) yoki P(Q) = 60 - Q.
U holda daromad: TR(Q) = Q - P(Q) = 60-Q - Q² ko'rinishda
aniqlanadi.



ATR _
Chekli daromad: ^MR = =
atc
Chekli xarajat: ^MC =
Maksimallik shartiga ko'ra
tenglikdan aniqlash mumkinki, Q = 15 bo'lganda foyda maksimal miqdorga ega bo'ladi. Mahsulot narxi Q = 15 da P = 45 so'mga teng. Umumiy foyda:
л(q')= TR(Q') - TC(Q’) = P-Q" -TC(Q") = 45-15 - 305 = 370 so'm.

60 - 2 -Q
MC = MR dan 2 - Q = 60 - 2 - Q bu
Faraz qilaylik, monopolist QQ = 15 birlik mahsulot o'rniga Q = 16 birlik ishlab chiqardi deylik. Hisob-kitoblar natijasida quyidagilarni aniqlaymiz.
TC = 80 + Q2 = 80 + 256 = 336, P = 44,
TR = 44 -16 = 704, foyda tt(16) = 704 - 336 = 368 so'm.
Demak, monopolist mahsulot hajmini maksimal foyda beradigan hajm 15 birlikdan oshirsa, ya'ni 16 birlik ishlab chiqarsa uning foydasi 2 so'mga kamayadi.
Xuddi shunday monopolist ishlab chiqarish hajmini 15 birlikdan 14 birlikka kamaytirsa, narx ko'tarilib 46 so'm bo'ladi va umumiy foyda 370 so'mdan 368 so'mga kamayadi. Demak, bunday holni tushungan monopolist mahsulot ishlab chiqarishda bu qoidaga amal qiladi.

3. 
   Monopol sharoitda narx belgilash va monopol
   hokimiyati ko'rsatkichi
   

Biz ko'rdikki, monopol bozorda narx chekli daromaddan yuqori
bo'ladi (P > MR). Chekli daromad MR ni quyidagicha o'zgartirib
yozamiz:
MR = — = a(^p-Q ...
AQ AQ ⁽¹⁾
A(P - Q)
- bu qo'shimcha bir birlik mahsulot ishlab chiqarish
natijasida olingan qo'shimcha daromad bo'lib, u ikki xususiyatga ega. (1) - tenglikni quyidagicha yozish mumkin:
MR = ^AP-^Q ₊ ^{P - AQ} = Q - ^AP + P (2)
AQ AQ AQ
1) Bir birlik qo'shimcha mahsulot ishlab chiqarib (AQ = 1) , uni P
narxda sotganimizda ^{P - (1)} = ^P narxga teng bo'lgan daromad olamiz (Q=0);
2) Monopol firma mahsulotiga bo'lgan talab chizig'i pastga yotiq bo'lgani uchun qo'shimcha bir birlik mahsulot ishlab chiqarib, uni
kP
sotilishi, narxni kichik miqdorga kamaytiradi ( ~^q - qo'shimcha birlik
mahsulot ishlab chiqarib sotish natijasida narx qancha miqdorga kamayishini ko'rsatadi) va bu barcha sotilgan mahsulotdantushgan _n kP
daromadni kamaytiradi (ya'ni ^Q ' q - daromadning o'zgarishi). Demak,
_{MR = p + Q} ^kp kP
^Q kQ va bu yerda talab chizig'i manfiy yotiqlikka ega
bo'lgani uchun chekli daromad narx P dan kichik bo'lishi kerak (nima kP
uchun deganda ^-manfiy).
Endi chekli daromad bilan talab chizig'i yotiqligi o'rtasidagi bog'liqlikni chekli daromad bilan narxga ko'ra talab elastikligi koeffitsienti o'rtasidagi bog'liqlikka aylantiramiz. Ma'lumki, talabning narxga ko'ra elastiklik koeffitsienti