Xizmatlar sohasini rivojlantirishda xorijiy mamlakatlar

 
3,3 
25,3 
60,7 
Tarmoqlar bo‘yicha bandlik (jami bandlikka nisbatadan foizda)
 
6,4
25,7
67,9
Manba:
 
Jahon banki ma’lumotlari.
 
 
1990-yillarda Sovet Ittifoqi parchalanganidan 
beri Litva iqtisodiyoti bozorni liberallashtirish va 
isloh qilish jarayonini boshdan kechirdi. Litvaning 
iqtisodiy 
o‘sishiga
hissa 
qo‘shadigan
eng muhim 
omillardan biri uning 2001-yilda jahon savdo tash-
kilotiga va 2004-yilda Yevropa Ittifoqiga 
qo‘shilishi
bo‘ldi.
Bu Yevropa Ittifoqiga 
a‘zo
davlatlar 
o‘rtasida
ishchi kuchi, kapital va savdoning erkin harakatlani-
shiga hamda mamlakat iqtisodiyotini modernizat-
siya qilishga yordam berdi. 
Litvada axborot-kommunikatsiya texnolo-
giyalari (AKT) sohasi jadal rivojlangan 
bo‘lib,
hozir-
gi kunda ham boshqa mamlakatlardagi tadbirkorlar 
uchun jozibador sharoitlar yaratmoqda. Hukumat 
tomonidan tasdiqlangan raqamlashtirish dasturi 
Litvada IT xizmatlarining barqaror va ishonchli 
rivojlanishiga xizmat qildi. IT-xizmatlarini yanada 
integratsiyalash va takomillashtirish loyihaning eng 
muhim maqsadlaridan biri hisoblanadi. Bundan 
tashqari Litva infratuzilmasi, tezkor internet aloqa-
lari, qulay soliq tizimi va texnologiyalar ushbu soha 
vakillari hamda kompaniyalarni mamlakatga jalb 
qildi. Bu omillar dasturiy 
ta’minot
va 
videoo‘yinlar
ishlab chiqish, 
sun’iy
intellekt yechimlari va moliya-
viy texnologiya sektorlari sohasidagi dunyodagi eng 
mashhur kompaniyalarning Litvaga 
ko‘chib
otishiga 
olib keldi. IT sohasi muvaffaqiyatining sabablaridan 
biri 
ilgʻor
tarmoqlarning ishlashiga yordam beruv-
chi hukumat tashabbuslaridir. Doimiy izlanishlar, 
jozibador soliq imtiyozlari va innovatsion platfor-
malardan oson foydalanish korxonalarga zamona-
viy bozor ehtiyojlariga javob beradigan zamonaviy 
mahsulotlarni sinab 
ko‘rish
va yetkazib berish 
imkonini beradi [20].
Litva 
o‘ziga
butun dunyodan va 
qo‘shni
mam-
lakatlardan 
ko‘plab
sayyohlarni jalb qiladi. 2020-yil 
ma’lumotlariga
ko‘ra,
Litvaga biznes, oilaviy va dam 
olish maqsadlarida 2 million xorijlik sayyoh tashrif 
buyurgan. Bu sayyohlar soni 
bo‘yicha
boshqa mam-
lakatlarga nisbatan past 
ko‘rsatkich
ekanligi aniq. 
Lekin sayyohlar sonini Litva aholisiga nisbatan ola-
digan 
bo‘lsak,
natija ancha taqqoslanadigan 
ko‘ri
-
nishga ega: har bir aholiga 0,82 sayyoh 
to‘gʻri
keladi, 
bu 
ko‘rsatkich
bo‘yicha
Litva dunyoda 52-
o‘rinni
egallaydi. Litva Buyuk Gersogligining tarixiy merosi, 
arxitekturasi, 
begʻubor
tabiati, dengiz va kurortlari 
Litvaning asosiy diqqatga sazovor joylari hisoblana-
di. Ichki turizm ham ancha rivojlangan . Litvaliklar 
o‘z
ta’tillarini
Litvada 
o‘tkazishni
afzal 
ko‘rishadi
(litvaliklarning 70 foizi). Turizm sohasi ravnaqida 
turizm strategiyasi va milliy turizm axborot tizimi-
ning ishlab chiqilishi munosib 
o‘rin
tutdi [21].
Mamlakat 2021-yilda Jahon banki guruhining 
dunyo mamlakatlari iqtisodiyotida biznes yuritish 
qulayligini baholovchi 
“Biznes
yuritish
”
indeksida 
11-
o‘rinni
 egalladi. 
Xizmatlar sohasi O‘zbekiston iqtisodiyoti
ning 
tobora muhim tarmogʻiga aylanib bormoqda. O‘zbe
-
kiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Statistika 
agentligi ma’lumotlariga ko‘ra (7
-jadval), 2022-
yilda xizmatlar sohasi mamlakat yalpi ichki mahsu-
lotining 41,5 foizini tashkil etdi. Xizmatlar tarkibida 
moliyaviy xizmatlar (jami xizmatlarga nisbatan ulu-
shi 
–
23,5 %), savdo xizmatlari (23,5 %), transport 
xizmatlari (23,1 %) va aloqa va axborotlashtirish 
xizmatlari (6,8 %) salmoqli ulushga ega [22].