Xizmatlar sohasini rivojlantirishda xorijiy mamlakatlar
Yüklə 472,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
XORIJ TAJRIBASI
Iqtisodiyot va ta'lim / 2023-yil 4-son 351 3-jadval 2021-yil AQShda iqtisodiy faoliyatning tarmoqlar bo‘yicha taqsimlanishi (2021- yil yakuni bo‘yicha) Qishloq xo‘jaligi Sanoat Xizmatlar sohasi Qo‘shilgan qiymat (yalpi ichki mahsulotga nisbatan foizda) 1,0 17,9 77,6 Tarmoqlar bo‘yicha bandlik (jami bandlikka nisbatan foizda) 1,4 19,9 78,7 Manba: Jahon banki ma’lumotlari. Xizmatlar sohasining katta qismini moliya, sugʻurta, ko‘chmas mulk, ijara va lizing xizmatlari tashkil etadi (jami xizmatlar hajmidagi ulushi – 20,1 %), shuningdek, professional va biznes xizmatlari (13,1 %), savdo xizmatlari (12 %), davlat xizmatlari (federal, shtat va mahalliy darajada) (11,6 %) ham- da ta ’lim, sogʻliqni saqlash va ijtimoiy yordam xiz - matlari (8,4 %) tarmoqda salmoqli ulushga ega[11]. Ikkinchi jahon urushidan keyingi oʻn yillik lar- da xizmat koʻrsatish sohasi Amerika iqtisodiyoti - ning eng yirik segmenti sifatida paydo boʻlib, Qoʻshma Shtatlarni dunyodagi birinchi “xizmat koʻr - satish iqtisodiyoti”ga aylantirdi. XIX asrning oxiriga kelib, jahonda qurilish sanoatining rivojlanishi boshlanganida, AQSh xiz- mat ko‘rsatish tarmogʻini yaratdi va yangi xizmat turlarini o‘zlashtirishda yetakchi bo‘ldi. Keyinchalik o‘rtacha daromadli oilalar uchun mo‘ljallangan avto mobilning konveyer ishlab chiqarilishi yo‘lga qo‘yildi. Bu asfaltlangan yo‘llar, avtomobillarga texnik xizmat ko‘rsatish shoxobchalari, shuningdek, yo‘llar bo‘ylab joylashgan umumiy ovqatlanish sho - xobchalari tarmogʻining faol qurilishiga olib keldi. Yaratilgan transport tarmogʻi va aloqa tizimi butun iqtisodiyotning raqobatbardoshligini oshirish uchun asos bo‘ldi [12]. K.Grossning tadqiqotlariga ko‘ra, AQShda 1970-yildan 2005-yilgacha transport va sanoatda arzon energiya vositalarining paydo bo‘lishi mehnat unumdorligining oshishiga hamda xizmatlar sohasi- ning jadal rivojlanishiga sabab bo‘ldi [13]. Qo‘shma Shtatlarda moddiy ragʻbatlantirish, imtiyozli soliqqa tortish tizimi va oliy ta’lim xizmat - lariga yaratilgan sharoitlar eng yaxshi olimlarni mamlakatga jalb qildi. Urush yillarida harbiy ehti- yojlarni qondirish uchun farmatsevtika va kimyo so hasidagi ilmiy izlanishlarga alohida e’tibor qara - tildi, bu esa keyinchalik nafaqat ushbu tarmoqlarda ta’limni yaxshilash, balki Amerika firmalarining tash qi bozorlarga chiqishiga ham asos bo‘l di. Ikkin- chi jahon urushi davrida xizmatlar sohasining rivoj- lanishiga mamlakatda xizmatlar ko‘rsatiladigan yetar licha katta ichki bozorga ega bo‘lganligi ham yordam berdi. Ikkinchi jahon urushi tugagandan so‘ng, Amerika sanoati o‘zining urush uchun quro l- aslaha ishlab chiqarishga mo‘ljallangan zamonaviy zavodlarini fuqarolik ehtiyojlari uchun tovarlar ish- lab chiqarishga yo‘naltirishga muvaffaq bo‘ldi. AQSh xizmatlar sohasining rivojlanishiga his- sa qo‘shgan asosiy omillar quyidagilar hisoblanadi: ilmiy-texnikaviy taraqqiyot, ishlab chiqaruvchi kuchlarning rivojlanishi va ehtiyojlarning ortib bo- rishi qonunining keyingi ta ’ siri, aholi turmush dara- jasining oshishi, iste ’ molchi va ishlab chiqaruvchi tomonidan har xil turdagi xizmatlarga talabning orti shi. Shuningdek, urbanizatsiya, demografik oʻz - ga rishlar, ish kunining qisqarishi, aholi oʻrtasida boʻsh vaqtning koʻproq paydo boʻlishi sogʻliqni saq - lash, taʼlim, maishiy, ijtimoiy, turistik va madaniy koʻngilochar xizmatlarning rivojlan ishiga xizmat qildi. Yüklə 472,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|