XV. Ulusal Kimya Kongresi, İstanbul, 2001



Yüklə 140,33 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix13.02.2017
ölçüsü140,33 Kb.
#8454

XV.  Ulusal Kimya Kongresi,  İstanbul,  2001

OK-P58


“ D O P İN G ” - ŞERA İTİN D E  OKSİRAN H EL G ESİN İN  G IR IL M A SI

A.M.Meherremov, M.E Allahverdıyev,  MM.  Curbanova,  GM.  Mirbagirova

Bakı Dövlet Unıversiteti,

Bakı, Z. Helilov kuğcesı, 23

Oksiranlar  heferotsıkİik  birleşmeler  içerisinde  en  yüksek  reaksiyagirme  qabiliyyetine  malik 

hemerotsiklerdir.  Onlar hem  elentrofıl,  hem de nutreofıl reagentlerin  tesiri ile  muxtelif nolifunksional 

birleşmelerin alınmasında en mühüm sintonlardır [1,2].

Apardiğimiz  tedqiqatlardan  melum  olmuşdur  ki  oksiranlarin  kükürdlü  analoqlari  tiiranlar  litium 

perhloratin  iştiraki  “dopinq”-şeraitinde  sirke  turşusunun  tesiri  ile  reaksiyaya  girerek  dimerleşme 

mehsullari ditianlar ve  asetoksimerkaptanlari emele getirir [3-4].

Bu 


istiqametde  işleri 

davam  etdirmek, 

medsedile 

1,2-epoksipropan 

ve 

l,2-epoksi-5,7- 



tsıklododekadienin LiC104 iştiraki ile sirke turşusunun tesiri tedqiq edilmişdir.

Araşdırmalardan  aydın  olmuşdur  ki  1,2-epoksipropanm-dimetil-l ,4-dioksan  ve  l-asetoksi-2- 

oksipropanın  LiC104  iştirakmda  sirke  turşusu  ile  qarşıhqlı  reaksiyasmdan  2,5-  diametril-1,4-dioksan,

l-asifoksi-2-oksipropan ve  l-oksı-2-asetoksipropan a}p^^

c h

3

- ç h -  



LİCICV 

CH2A f^ C O O H

H

3



C

+ CH3  - C H   -

c h

2

o c



6

c h


3

+ CH3  -C H  

c h 2o h  

1

”Dopinq”~şeraitinde  tsiklik  fraqmentde  yerleşen  oksiran  helqesmm  qırılmasmm  istiqameti  keskin 



ferqlenir:

r H . r n n H

L i C i a  

■............

o c ı


H

V

j s l



/

COCH


Reaksiya  zamanı  hidrid  yerdeyişmesi  neticesinde transannulyar tsikleşmesi baş  verir ve  tsiklopropan 

helqesi emele gelir.

Göründüyü  kimi,  tsiklododekadien  molekulasmda  oksiran  helqesi  ”dopinq”-şeraitinde  dimerleşmir. 

Başqa  sözle uyğun,  ”dopinq,,-şeraitinde  dimerleşme mehsulları-ditian  emele getirir.  Oksiranlar ise  bu 

şeraitde transannulyar tsiklleşme mehsullunu verir.

Sintez  edilmiş  çox  funksiyalı  birleşmeler  sürtgü  yağlarının  antioksidleşdirici  ve  yeyilme  xasselerini 

yaxşılaşdırır.

Kaynaklar

(1)  Batrok M.;Lanq K.L.;  Okıranes.-In:  The chemistry of ethers,  crowm ethers, hydroxyle qroups and 

theır sulfur analoqs.  Suppl. E, Part.  Z Ed.  Pataı.  S.Chıchester, J. Wıley.  1980, p.p. 609-682

(2) Rao A.S.; Paknıkar S.R.; Kıırtane J. G.; Tetrahedron. 1983,39,2323.

(3)  Mirbagirova  G.M.;  Meherremov  A.M.;  Allahverdıyev  M.E.;  Jurnal  Orqanıceskaya  Kimya,  2000, 

36,785


(4)  Meherremov  A.M.;  Allahverdıyev  M.E.;  Mirbagirova  G.M.  Gene  tedgıgatcılann  eserleri,  1996, 

183

Yüklə 140,33 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin