Yangi kompaniya ochish uchun biznes reja

1.1.Yangi kompaniya ochishda biznes reja hujjatlarini tuzish .
Hujjatning umumiy tuzilishini o'rnating va mo'ljallangan bo'limlarning har birini tayyorlash uchun ma'lumot to'plang. Biznes loyihasi ustida ishlashga iqtisodchilar, buxgalterlar, moliyachilar, marketologlar jalb qilinishi mumkin. Tashkilot xodimlari ichki ma'lumotlarni to'playdi, tashqi maslahatchilar esa bozor kon'yunkturasi va moliyaviy prognozlar haqida ma'lumot olishadi.
Keyin to'g'ridan-to'g'ri hujjatni loyihalash va tayyorlashga o'ting. Biznes-loyihaning barcha bo'limlari ishlab chiqilgandan so'ng, loyihaning asosiy g'oyalari haqida qisqacha ma'lumot tayyorlanishi kerak. Olish uchun konstruktiv tanqid biznes loyihasi tahlil qilish uchun ishni baholashga qodir bo'lgan manfaatdor bo'lmagan mutaxassislarga topshirilishi mumkin.Biznes loyihangizda quyidagi bo'limlar mavjudligini tekshiring:sarlavha sahifasi;Korxonalar;loyiha;Sohadagi ishlarning holati, bozor tahlili;Raqobatchilarnintavsifi;marketing rejasi;ishlab chiqarish rejasi;Moliyaviy reja;Tashkiliy reja; Xavxatarni baholashKompilyatsiya qilishda biznes loyihasi to'g'ridan-to'g'ri yoki bilvosita loyihaning o'ziga ta'sir qiladigan bir qator muhim narsalarni hisobga olishingiz kerak. O'xshash ta'sir doiralarini aniqlash va guruhlash qobiliyati yozma loyihaning sifati uchun javobgardir. Keling, aniq nima qilish kerakligini bosqichma-bosqich ko'rib chiqaylik.Loyihaning missiyasi va uning maqsadlari haqida o'ylab ko'ring. Loyihaning vazifasi - u nima uchun mavjud va. Bu taqdim etilgan, olingan imtiyozlar va boshqa hamma narsa. Missiya nima uchun buni qilyapsiz degan savolga javob beradi. Maqsadlar missiyaning bir qismidir. Loyihangiz uchun kamida uchta asosiy maqsadni sanab o'ting. Maqsadlarning kamroq soni loyihaning ahamiyatsizligini ko'rsatadi, bu u uchun unchalik yaxshi emas. yanada rivojlantirish.
Xavf va imkoniyatlarni aniqlang. SWAT tahlilidan yoki vaziyatingiz uchun mavjud bo'lgan boshqa har qanday holatdan foydalaning. Kuchli va zaif tomonlarni, shuningdek, rivojlanishning keyingi imkoniyatlari va yo'lda duch keladigan xavflarni aniqlang. Loyihada xavflarni qanday yengish va mavjud imkoniyatlarni qanday amalga oshirishni tasvirlab bering. Bu erda siz qutulish sxemasini taklif qilsangiz juda yaxshi bo'ladi zaif tomonlari va kuchlilarni mustahkamlash.Agar siz biznes-rejani nafaqat shaxsiy maqsadlarda, balki, masalan, sizning investorlaringiz yoki sheriklaringiz bilan tanishishlari uchun tuzayotgan bo'lsangiz, uni darhol amalga oshirish uchun barcha qoidalarga muvofiq tuzgan ma'qul. siz jiddiy ekanligingiz aniq Tadbirkor va siz biznes qilishingiz mumkin.Bunga rioya qilish juda muhimdir an'anaviy tuzilma biznes-reja:
U birinchi navbatda o'qiladi, ya'ni siz darhol buqani shoxlaridan olishingiz va kompaniyangiz nima qilishini, qaerda ishlashini, ochish uchun qancha pul kerakligini va qancha vaqt ketayotganingizni iloji boricha qisqacha tasvirlab berishingiz kerak. barcha g'oyalarni amalga oshirish uchunUmuman olganda, rezyume aslida miniatyura biznes-rejasidir.
Korxona tavsifi.Kompaniya mana shunday va shunday (rezyumeni tuzishdan oldin ham kompaniyangiz nomini o'ylab topish muhim), u u bilan shug'ullanadi.Kamroq suv, aniqroq.Mahsulotlar/xizmatlar tavsifi.Qanday tovarlar yig'iladi yoki u aholiga qanday xizmatlar ko'rsatadi.Bozor tahlili.Rezyumening juda muhim qismi.
To'g'ridan-to'g'ri raqobatchilarni, iste'molchilarni, siz to'ldirmoqchi bo'lgan bo'sh joyni, kompaniyangizning narx siyosatini, tarqatish kanallarini va hokazolarni qanchalik chuqur tahlil qilsangiz, kompaniyangiz muvaffaqiyatga erishish imkoniyati shunchalik ko'p bo'ladi.Aynan shu tahlil keyingi ishlarda katta xatolarga yo'l qo'ymaslik imkonini beradi.Korxona tashkiloti.Bu sizning biznes-rejangizning asosiy qismi bo'lib, unda siz bosqichma-bosqich ko'rsatishingiz kerak:kompaniyani ro'yxatdan o'tkazish uchun nima kerak;sh uchun qanday infratuzilma ob'ektlari kerak, ular ta'mirlash yoki qurilish ishlarini talab qiladimi;tijorat yoki qurilish uskunalari ro'yxati;o'zingizni reklama qilish usullari;asosiy raqobatdosh ustunliklar;kelajakdagi jamoa a'zolari;loyihani amalga oshirish muddati;tijorat rejasi va boshqalar.Ya'ni, bu yerda siz kompaniya ochish uchun bosqichma-bosqich nima qilish kerakligini, bunga qancha pul va vaqt sarflashingiz kerakligini tasvirlab berasiz.Korxonaning daromadlari va xarajatlari.Kompaniyani ochish uchun qancha kapital qo'yilma kerak bo'ladi ("rejadan tashqari xarajatlar" bandini qo'shganingizga ishonch hosil qiling), tovarlarni sotish yoki xizmatlarni sotishdan qanday daromad olishni rejalashtirmoqdasiz va investitsiyalaringiz qanchalik tez to'lanadi.
Xatarlarning tavsifi va ularni minimallashtirish usullari.
Ko'pincha biznes-rejani qanday tuzish haqida jiddiy o'ylayotgan tadbirkorlar asosiy xatolardan qochib qutula olmaydilar, ular:Aytaylik, siz tarmoqda "" biznes-rejasini topdingiz.U erda hamma narsa chiroyli bo'yalgan, chaynalgan, barcha raqamlar ko'rsatilgan.Ammo siz ushbu reja uch yil oldin tuzilganligini hisobga olmaysiz va uni biznesingiz uchun asos qilib olgan holda, barcha miqdorlarni joriy iqtisodiy vaziyatdan kelib chiqib tuzatish kerak edi. Keraksiz ma'lumotlar.100 sahifalik biznes-rejani yaratishga urinmang, na siz, na sizning investorlaringiz bu Talmudni o'qimaydi.Barcha ma'lumotlarni qisqa va ochiq saqlang. Qanday bo'lmasin, bozor tahlili sifatida o'tkaziladi.Ba'zi sabablarga ko'ra, ko'plab ishbilarmonlar, siz egallab turgan bozorni tahlil qilish uchun juda ko'p vaqt va kuch sarflashning hojati yo'q deb hisoblashadi Natijada, ular dastlabki bosqichda ko'plab noxush kutilmagan hodisalarga duch kelishlari kerak.Siz erishmoqchi bo'lgan aniq maqsadlarning etishmasligi.
"Men juda ko'p pul topmoqchiman!" - bu maqsad emas, bu hech qachon amalga oshmaydigan orzu.Kompaniyangizni ochish orqali nimaga erishmoqchi ekanligingizni aniq yozing.Muayyan maqsadlar va moliyaviy umidlarga ega bo'lgan ushbu mini-rejalar sizning biznesingiz yaxshi yo'lga qo'yilgunga qadar kamida har chorakda amalga oshirilishi kerak.Ko'tarilgan foyda marjasi.Albatta, ikki oylik ishdan keyin o'zingizni orzu qilish zararli emas poyabzal do'koni sizga ikki million foyda keltiradi, lekin biznesmen buzilib ketmaslik uchun narsalarga real qarashi kerak.Menimcha, sizda hech qanday qiyinchilik bo'lmaydi biznes-rejani qanday tuzish kerak maslahatimga quloq solsangiz.Biznes rejasi ko'p ta'riflari bor, lekin qisqasi, bu bosqichma-bosqich ko'rsatma har qanday biznes g'oyasini hayotga tatbiq etish. Kelajakdagi biznesni rejalashtirish yoki mavjud korxonani takomillashtirish nafaqat investorlar, kreditorlar va hamkorlar uchun asosiy talab, balki tadbirkor uchun ham zaruratdir.Biznes-rejani tuzish kelajak korxonaning barcha jihatlarini chuqur va aniq tahlil qilishni nazarda tutadi va bu g'oyani aniq maqsad va raqamlarga aylantirish imkonini beradi. Va shunga qaramay, biznes-reja har doim tugallanmagan kitobdir, chunki o'zgarish jarayonida iqtisodiy sharoitlar, raqobat muhiti, sarmoya bozori, o'z biznesingizni muvaffaqiyatli ilgari surish uchun har doim o'zgartirishlar kiritishingiz mumkin.Agar kelajakdagi tadbirkor aniq tushunsa, har qanday biznes g'oya muvaffaqiyatli biznesga aylanishi mumkin uning rejalarini amalga oshirish uchun nima kerak. Aynan biznes-reja biznesni boshlashning boshlang'ich nuqtasi bo'lib, u ishlarning haqiqiy holatini baholashga, bozorni va raqobatchilarni o'rganishga, imkoniyatlaringizga munosib baho berishga va biznesingizni qanday noyob qilish haqida o'ylashga imkon beradi. , va shuning uchun talab.Xo'sh, nima kerak biznes-rejada bo'lishi kerak .1) Loyihaning qisqacha mazmuni. Bu biznes g'oyasining qisqacha tavsifi, rivojlanish ko'rinishi va natijalarga erishish vositalari. Shuningdek, xulosada bozordagi boshqa o'yinchilar bilan solishtirganda biznesingizda qanday afzalliklarni ko'rayotganingiz haqidagi ma'lumotlar ko'rsatilishi kerak. Bir so'z bilan aytganda, bu bo'lim berishi kerak qisqacha tavsif sizning biznes g'oyangiz.2) kompaniya haqida ma'lumot. Bu erda korxonaning nomi, mulkchilik shakli, kompaniyaning yuridik va haqiqiy manzilini ko'rsatish, korxona tuzilmasini tavsiflash kerak.Shuningdek, siz bozorda ishlab chiqaradigan yoki sotmoqchi bo'lgan tovarlar yoki xizmatlarni tavsiflash kerak.3) Bozor tahlili. Bu qism bozorga kiradigan shartlarni ko'rib chiqishni o'z ichiga oladi - raqobat muhiti, talab, siz qanday narxni talab qilmoqchisiz va keyingi uch yil ichida qanday foyda olishingiz mumkin. Shuningdek, mahsulot yoki xizmatlarning qaysi afzalliklari iste'molchilar uchun ayniqsa jozibador bo'lishi mumkinligini ko'rsatish kerak.
4) Mahsulot. Ushbu qism o'z ichiga olishi kerak batafsil tavsif kelajakda iste'molchiga taklif qiladigan tovarlar yoki xizmatlar. Shuningdek, faoliyatingiz qaysi maqsadli auditoriyaga yo'naltirilishini ko'rsatishingiz kerak, kelajakdagi etkazib beruvchilar, sheriklar, pudratchilar va hamkorlik qilishni rejalashtirgan boshqa kontragentlarni ko'rsatishingiz kerak.
5) Rivojlanish strategiyasi. Ushbu bo'lim kelajakdagi korxonani rivojlantirish vositalarining tavsifini o'z ichiga oladi - o'sish sur'atlari, reklama, mumkin bo'lgan kengaytirish.
6) Korxona ishi uchun asboblar. Ushbu bobda siz qanday jihozlardan foydalanmoqchi ekanligingiz, tovarlarni qanday qadoqlash, ularni etkazib berish va agar bu xizmatlar bo'lsa, ularni qayerda va qanday vositalar bilan taqdim etishingiz haqida ma'lumotni aks ettirishingiz kerak.Shuningdek, ushbu bo'limda sizning jamoangiz haqida ma'lumotni kiritishingiz kerak - menejmentdan yordamchi ishchilargacha.
7) Moliyaviy tahlil. Bu bo'lim biznes-reja kaliti , bu sizning fikringiz uchun raqamlarda mantiqiy asos bo'lishi kerak. Bu erda korxonani tashkil etish, uning joylashgan joyi, texnik xizmat ko'rsatish xarajatlari, xodimlarning mehnatiga haq to'lash, etkazib beruvchilar bilan hisob-kitoblar va boshqalar bilan bog'liq barcha xarajatlarni tahlil qilish va hisoblash kerak. Bir paket qog'oz sotib olishgacha hamma narsani hisobga olishingiz kerak.Shuningdek, ushbu bo'limda sheriklar, xaridorlar yoki etkazib beruvchilardan qarzdorlik holatida sizning harakatlaringiz haqidagi ma'lumotlarni kiriting. Qarzni undirish uchun qanday sxemalardan foydalanmoqchisiz va o'zingizni bunday vaziyatlardan qanday himoya qilishingiz mumkin.
8) qo'shimcha hujjatlar. Bu, albatta, bo'lim emas, balki biznes-rejaning muhim tarkibiy qismidir. Sifatida bevosita korxonaga tegishli barcha hujjatlarni ilova qilish kerak yuridik shaxs, ijara shartnomalari, rezyumelar, ish tavsiflari va hokazo.
Biznes-rejalarga misollar cheksiz ko'rib chiqilishi mumkin, lekin yangi boshlanuvchilar har doim ham biznes-rejaning asosiy kamchiliklariga ega bo'la olmaydi. Ko'pincha biznes g'oya amalga oshirilmaydi, chunki biznes-rejada kelajakdagi korxonaning asosiy mohiyati va afzalliklarini ko'rish mutlaqo mumkin emas.
Shunday qilib, ko'rib chiqaylik katta xatolar Biznes-reja ustida ishlashda tajribasiz ishbilarmonlar quyidagilarga imkon beradi. bo'lsa.
Biznes-rejada aniq maqsadlar ro'yxati va ularga erishish, ular bilan ishlash yo'llari ochib berilishi kerak maqsadli auditoriya, uning to'lov qobiliyatini baholash, bozorda siz egallashni rejalashtirgan o'rni va sizning asosiy raqibingiz kim bo'lishini aniq belgilash. Bunday xulosalar uchun asos nima ekanligini ko'rsating (tahlil, bozor tadqiqoti, so'rov va boshqalar).
Kutilgan natijadan oshib ketdi . Ko'pincha, kelajakdagi biznesning potentsial rentabelligini hisoblashda, tadbirkorlarning orzulari haqiqiy raqamlardan ustun turadi. O'zingiz xohlagan narsaga berilmaslik kerak, lekin haqiqatga halol qarash yaxshiroqdir. Agarda moliyaviy tahlil adekvat raqamlar hisobga olinadi, keyin kutilgan moliyaviy natijalar, shuningdek, haqiqiy ko'rinishga ega bo'ladi.
Taassurot qoldirishga urinmang 500% foyda bilan kreditorlar, sheriklar va investorlar. Ishoning, ular sizning natijangizni o'z boshlarida tezroq va aniqroq hisoblashadi, chunki ularning tajribasi va bilimi siznikidan kattaroq bo'ladi. Va agar taqdim etilgan g'oya birinchi kundanoq foydali bo'lmasa ham, lekin kelajakda istiqbolli bo'lsa ham, e'tibordan chetda qolmaydi.G'oyani malakali amalga oshirish sharti bilan va samarali ish reklama kompaniyasi, kafe ma'muriyati va badiiy direktor, siz ishning birinchi oyidan keyin foyda olishingiz mumkin. Kafe kuzda ochilishini inobatga olsak, yaqin 6-9 oy ichida tashrifchilar yuqori bo‘lishi kutilmoqda. Mijozlarni ushlab turish uchun yozgi davr, kelajakda yozgi o'yin maydonchasini ochish mumkin.
Shunday qilib, biznes-rejani o'zingiz tuzishingiz mumkin. Bu ishlab chiqarish masalalariga taalluqli bo'lganligi sababli soddalashtirilgan versiya. Bundan tashqari, bu faqat bir misol ekanligini unutmang, shuning uchun bu raqamlar juda taxminiydir. Agar siz uni asos qilib olishga qaror qilsangiz, to'liq tahlil qiling moliyaviy tomoni o'zingizga savol bering. shunga qaramay, agar biznesni rejalashtirish masalasida ishonch bo'lmasa, unda siz har doim o'z g'oyangizni yaxshi bajaradigan va uni amalga oshiradigan mutaxassislarning xizmatlaridan foydalanishingiz mumkin. sifatli biznes-reja.
Lekin, eng muhimi, maqsadingiz yo'nalishida qat'iyat bilan harakat qiling va umidsizlikka tushmang, chunki xatolar har doim ham mumkin. Biznesda eng muhimi, siz xato qila olmaysiz, balki vaziyatni tezda boshqarish va muammolarni hal qilish uchun to'g'ri yo'nalishni tanlash qobiliyatidir.Biznes rejaning qiymati va ahamiyati investorni mablag’ jalb etishga
ishontirish bilan cheklanmaydi. Biznes reja shuningdek rahbarlar uchun korxona faoliyatini tartibga solish, nazorat qilish, xatarlarni aniqlash va ularni bartaraf etish tadbirlarini amalga oshirish vositasi hamdir. Bundan tashqari biznes reja korxonaning real imkoniyatlarini baholashga yordam beradi, qo’yilgan vazifalarni optimal yechimlarini ko’rsatadi, xatolikalarni bartaraf etadi, korxonaning istiqbolini ko’rsatib beradi.Biznes reja asosida investor yoki kreditor (beruvchi ) firma tog’risa o’z fikrini shakillantiradi va unga mablag’ berish borasida qaror qabul qiladi. Shu sababdan biznes rejani tuzishda ushbu xujjat kimga yo’naltirilganligini (kreditorga yoki investorga) aniq bilish muhim. Chunki bu mablag’ beruvchi guruhlarning maqsadi turlicha va shunga ko’ra biznes rejani baholash prinsplari ham farqlanadi Ma’lum muddatga qarz mablag’larini taklif qiluvchi kreditor olishigaishonch xosil qilishi lozim .Uni korxona oladigan foyda miqdori kam qiziqtiradi,
faqat qarzni to’lashga yetishini bilishi kifoya.
Investorning tavakkalchiligi yuqoriroq ko’p xolatda investor qo’ygan kapitalni yo’qotishi mumkin. Shu sababli bunday tavakkalchilikka borish uchun investor yuqori foyda normasiga erishishidan manfaatdordir.
Demak, biznes rejani kreditor korxona faoliyatini ishonchliligi va barqarorligi nuqtai nazaridan, investor esa daromadliligi nuqtai nazaridan baholaydi.Har qanday holatda ham biznes reja yengil o’qiladigan va to’g’ri rasmiylashtirilgan bo’lishi talab etiladi. Biznes rejani hajmi o’rtacha 40 sahifadan oshmasligi, agar oshib ketsa ilovani shakillantirish to’g’risida o’ylash kerak.Biznes rejani tuzishda tovar yoki xujjatga emas, balki tanlanga bozorga va haridor talabini qondirishga e’tibor qaratish muhim hisoblanadi. Masalan, iste’molchi kitob sotib olishdan qanday naf ko’radi? Bunda haridor “kitob“ tovar emas, balki bilim olish vositasini sotib oladi.Biznes reja aynan ana shu nuqtaga e’tibor qaratishi kerak. Shu bilan birga ushbu tovarni qanday ustunlikka ega bo’lishini ham ko’rsatib o’tishi lozim.Har qanday g’oya u qanchalik jozibador bo’lmasin, chuqurlashtirilgan tarzda aniqlashtirilishi lozim.
Biznes rejani ishlab chiqish katta mehnat va mablag’ talab etuvchi jarayon bo’lganligi sababli dastlab loyixaning texnik iqtisodiy asoslamasini tayyorlash va ushbu g’oyani investorlar uchun qiziqarlilik darajasini baholash lozim.Tadqiqotning asosiy maqsadi quydagi jihatlarni yoritish hisoblanadi:- muqobil loyihalarning mavjudligi; - xom ashyo va material resurslarning mavjudligi, narx va talab istiqbolini har tomonlama tadqiq qilishga extiyojning mavjudligi.- tashqi muhit sharoitlarini ularni jarayoni xarakteriga muvofiqligi .G’oyani biznes rejaga aylantirish uchun ichki va tashqi omillarni hamda ularning ta’sir darajasini aniqlash talab etiladi.Dastlab korxonaning ichki imkoniyatlarini baholash, yakuniy muvaffaqiyatini qanday omillarga (moddiy, nomoddiy, intellektual va ma’naviy) bog’liqligi o’rganish lozim.Bunda asosiy va aylanma kapital, kadrlar tarkibi, menejerlarning intellektual salohiyati baholanadi.
Korxonaning potensual imkoniyatlari va tashqi muhit sharoitlarini o’zaro muvofiqlashtirish ya’ni maqsad va vazifalarni aniqlashtirish imkoniyatini yaratadi.
Aniq vaqt orasidagi bosh maqsad xo’jalik portfelini rivojlanishi strategiyasidan ajralgan xolda belgilanishi mumkin emas. Bu shuni ifodalaydiki, korxona o’z faolligini faqat ularning xajmini to’rtta yo’nalishi bo’yicha kengaytirish yo’li bilan oshirib boradi:
­ eski nomenklaturani eski bozorda ;
­ eski nomenklaturani yangi bozorda;
­ yangi nomenklaturani eski bozorda ;
­ yangi nomenklaturani yangi bozorda.
Shu sababli korxonada o’z maqsadlariga ega bo’lgan bir nechta bo’linmalar shakillanadi. Rejalashtirish texnologiyasi quydagi jarayonlardan tashkil topadi
:- korxonaning asosiy maqsadi va undan kelib chiqadigan vazifalarni aniqlash va asoslash;
- qo’yilgan vazifani rasmiylashtirish;
- vazifalarni ish turlari, xajmi va bajaruvchilar bo’yicha taqsimlash;
- rejalashtirish davri uchun harajatlar va olinadigan daromadlarning detallashtirilgan hisobi;
- rejaning bajarilishini tashkil etish va nazorat qilish.
Tuzilgan rejaning asoslanganligi va ishonchliligi ko’p jihatdan foydalaniladigan axborotlarga bog’liq bo’ladi. Axborot-intellektual, ishlab chiqarish va tadbirkorlik faoliyatining asosiy resursi hisoblanadi. Axborotdan foydalanish mahsulot turini va boshqaruv strategiyasini tanlashga, faoliyatni istemolchilarning ma’lum bir guruhiga, potensial sotuv bozorlariga yo’naltirishga sharoit yaratadi.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxona va tashkilotlarning asosiy vazifasi mahsulot va xizmatlarning raqobatbardoshligini ta’minlash hisoblanadi. Bozor konyunkturasi bilan bir qatorda raqobatbardoshlik mahsulot sifati va bahosi bilan belgilanadi.Bunda quyidagi ilmiy axborot faoliyati turlari muhim o’rin tutadi:
- axborot ma’lumotlari asosida muammolarni xal etishning konstruktiv, uslubiy modellariniishlab chiqishni ko’zda tutuvchi axborotli modellashtirish; ilmiy texnik vaziyatlarni prognozlashtirish;
- axborot ekspertizasi, jumladan biznes rejani ishlab chiqishning barcaha bosqichlarida olingan ma’lumotlarni dastlabki ma’lumotlar bilan solishtirish;
- ishlab chiqarish va sotish jarayonlarini axborot bilan ta’minlash.
Axborot ta’minoti amaliyotida ma’lumot va axborot tushunchasi farqlanadi.Ma’lumotlar – ob’ektning xolatini ifodalaydi va grafik, miqdor, termin shaklda ifodalanishi mumkin.
Axborot- ma’lumotlarni qayta ishlash natijasida olingan bilimlardir. Boshqacha aytganda axborot tartibga solingan, qayta ishlangan ma’lumotlar tizimidir. Foydali axborotga aylanishda ma’lumotlar uch bosqichdan o’tadi:- jismoniy ya’ni ma’lumotni real qabul qilish imkoniyati bilan bog’langan;- semantik-qabul qilingan belgi, kod, shifr, terminlar, standartlar bilan belgilanuvchi;- pragmatik-ma’lumotlarning foydaliligi va zarurligini baholovchi.Biznes rejani ishlab chiqish jarayonida istiqbol va marketing ma’lumotlari bilan bir qatorda juda katta hajmdagi ichki axborotlardan ham foydalaniladi:Ishlab chiqarish quvvatlarining mavjudligi,va tuzilmasi, yangi mahsulot ishlab chiqarish uchun jihozlarni sozlash imkoniyatining mavjudligi;- kadrlar, ularning soni va strukturasi;- moliya (o’z va qarz mablag’lari);- aylanma mablag’lar miqdori va ularga talab;- yangi ilmiy texnik ishlanmalarning tayyorlik darajasi va tuzilmasi.Olingan axborotlarni umumlashtirish va tahlil qilish rejalashtirishga
tayyorgarlik bosqichiga tegishli. Ushbu bosqich ham rejalarning sifatli tayyorlanishida muhim ahamiyat kasb etadi.- tayyorgarlik bosqichi quyidagilarni ko’zda tutadu:
- resurslar va korxona salohiyatini tahlil qilish;
- korxonaning ko’zda tutilgan faoliyatiniprognozlashtirish;
- sotish va ta’minot bozorlari marketingIshlab chiqishni tashkil etishda dastlab quyidagilar aniqlanadi
Rejalashtirish obyekti - korxona, korxona bo‘linmalari yoki uning alohida faoliyat yo‘nalishlari, umumiy maqsadlarni, salohiyatni, dastur va harakatlarni aniqlash.
Reja tuzuvchilari - firmaning javobgar xodimlari, ixtisoslashgan funksional xizmatlar, tashqi maslahatchilar. Rejalashtirish vositalari kalkulyatorlar, kompyuter texnikasi va uning dasturli ta’minoti.Rejalarni tuzish tartibi:
Barcha xususiy rejalarni umumiy modelda bir vaqtda ishlab chiqish yoki xususiy rejalarni ketma-ketlikda o‘zaro muvofiqlashtirish va uni umumiy loyihaga birlashtirish.Rejalashtirish uslublari – odatiy usullar (jadvallar, grafiklar) va zamonaviy kompyuterli maxsus dasturlar;Korxonada rejalashtirish ishlarini tashkil etish uning o‘lchami va turiga bog‘liq bo‘ladi. Amaliyotda rejalarni tuzish ishlarini tashkil etishning 3 ta sxemasi qo‘llaniladi: yuqoridan pastga; pastdan yuqoriga; aylanma usulda.Yirik korxonalarda markazlashgan tashkiliy rejalar yuqoridan pastga tuziladi. Bunday yondashuvda rejaviy strategiyalar boshqarishning yuqori darajasida ishlab chiqiladi – maqsadlar aniqlanadi. Korxonani rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari va bosh vazifalari belgilanadi, ularni amalga oshirish mexanizmi shakllantiriladi. So‘ngra ushbu maqsadlar, vazifalar va ko‘rsatkichlar quyi bo‘g‘inlarga harakatlanish davomida yana ham chuqurlashtirilgan va aniqlashtirilgan shaklda bo‘linma rejalariga kiritiladi. Texnologik rejalashtirishning ushbu bosqichida barcha mahsulot turlari bo‘yicha ishlab chiqarish hajmlari belgilanadi va o‘zaro muvofiqlashtiriladi. Rejaviy vazifalarni aniq ijrochilar bilan kelishib ular korxona yuqori rahbariyati tomonidan tasdiqlanadi. Rejalarni tuzish bo‘yicha ishlarni pastdan yuqoriga sxemasi bo‘yicha tashkil etishda rejalashtirish ish o‘rinlari va bo‘linmalaridan boshlanib, so‘ngra umumlashtiriladi. Aylanma (qarama-qarshi) tuziladigan rejalar har ikki uslubni birlashtiradi. Bunda yuqoridan pastga rejalashtirish jarayonida bosh maqsadlar bo‘yicha dastlabki rejalar tuziladi. Quyi bo‘g‘inlarda ularni aniqlashtiriladi. So‘ngra rejalashtirish jarayonida quyidan yuqoriga harakat amalga oshiriladi. Bunda xususiy rejalar orasidagi farqlar bartaraf etiladi va yanada samaraliroq echimlar qo‘shib boriladi.Biznes-reja birinchi navbatda, nimani, qancha va kim uchun ishlab chiqarish vazifasini bajarishga xizmat qilishi lozim. Bu esa tabiiyki, biznes-rejani tuzish bosqichidayoq resurslar ta’minoti bilan mustahkamlanishi lozim.Resurslar bilan ta’minlanganlik –yangi yoki joriy ishlab chiqarishni tashkil etish jarayonida doimo resurslar bilan ta’minlaganlik masalasi yuzaga chiqadi. To’g’ri, bu vazifani hal qilish metodikasi ko’p jihatdan resurslar turi, ishlab chiqarish miqyosi va xarakteriga bog’liq bo’ladi. Biznesning (tadbirkorlikning) resurslar bilan to’liq ta’minlanganligi ishlab chiqarishning barcha bosqichlarida chiqarilayotgan mahsulot sifatiga salbiy ta’sir ko’rsatmagan va belgilangan texnologik jarayonlarni buzmagan holda moddiy resurslarni tejash bilan bog’liq bo’lishi lozim. Boshqacha qilib aytganda, korxonaning resurslar ta’minoti sohasidagi siyosati resurslarni tejash siyosati bilan uyg’unlikda olib borilishi lozim bo’lib, bu bugungi bozor munosabatlari talablardan tashqari ayrim resurs turlarining taqchilligi bilan ham asoslanadi.