N
ə
tic
ə
nin
ə
n
ə
n
ə
vi
“
elementl
ə
ri
”
n
ə
l
ə
rdir?
M
ə
tnin
ə
sas hiss
ə
sinin xülas
ə
si.
Ə
sas hiss
ə
y
ə
əsaslanaraq çıxarılan deduksiya
.
Müzakir
ə
edil
ə
n m
ə
s
ə
l
ə
l
ə
r üzr
ə
sizin şə
xsi mühakim
ə
l
ə
riniz.
İşin mə
hdudiyy
ə
tl
ə
ri bar
ə
d
ə
açıqlama
.
Müzakir
ə
edil
ə
n m
ə
s
ə
l
ə
l
ə
rin g
ə
l
ə
c
ə
k perspektivl
ə
ri bar
ə
d
ə
şə
rh.
G
ə
l
ə
c
ək araşdırmalar üçün çıxarılan nə
tic
ə
l
ə
r.
N
ə
tic
ənizi daha yaxşı yazmaq üçün
siz
ə
cüml
ə
l
ə
r t
əqdim etmişik.
(
Ə
lav
ə
2)
24
İstinad etmə
v
ə
sitat g
ə
tirm
ə
6
Akademik m
ə
nb
ə
l
ə
ri mü
ə
yy
ə
nl
ə dirmə
Akademik yazı
da istifad
ə
ed
ə
c
ə
yiniz m
ə
lumat m
ə
nb
ə
l
ə
ri, bir qayda olaraq,
etibarlı
m
ə
nb
ə
l
ə
r
olmalıdır
. Akademik mühitd
ə
etibarlı mə
nb
ə
dedikd
ə
, ad
ə
t
ə
n,
n
əşr edilmiş material başa düşülür. Bu material aşağıdakı formada ola bilə
r:
•
Kitablar
•
Jurnal m
ə
qal
ə
l
ə
ri
•
N
əşr edilmiş hesabatlar
Bu növ m
əlumatların faydası ondan ibarə
tdir ki, onlar sizi n
ə
z
ə
ri ideyalar, mühüm
qiym
ə
tl
ə
ndirm
ə
l
ə
r, t
ədqiqat tapıntıları və
elmi r
ə
yl
ər formasında ola bilə
c
ə
k
yanaşmalarla, ə
saslarla t
ə
min edir. Eyni zamanda, bu elmi m
ə
lumatlar sizin qeyd
etdiyiniz m
ə
qaml
arı əsaslandırmağa
köm
ə
k edir. B
ə
z
ə
n bu m
ə
nb
ə
l
ə
r iki
kateqoriya üzr
ə
qruplaşdırılır
: birinci v
ə
ikinci d
ə
r
ə
c
ə
li m
ə
nb
ə
l
ə
r
Birinci d
ə
r
ə
c
ə
li (ilkin) m
ə
nb
ə
l
ə
r
ə
tarixi s
ə
n
ə
dl
ə
r (m
ə
s
ə
l
ə
n, tarix
ə
aid s
ə
n
ə
dl
ə
r,
müsahib
ə
l
ə
rd
ən alınan mə
lumatlar), t
ə
crüb
ə
l
ə
rd
ə
n
ə
ld
ə
edil
ə
n v
ə
emal
edilm
əmiş mə
lumatlar v
ə
yaxud demoqrafik siyahılar kimi ictimaiyyə
t
ə
açıq olan
m
əlumatlar şamil edilir. İkinci də
r
ə
c
ə
li m
ə
nb
ə
l
ə
r is
ə
birinci m
ə
nb
ə
m
əlumatlarına
əsaslanır və
onlar elmi jurnal m
ə
qal
ə
si v
ə
ya redakt
ə
edilmiş kitabda bir b
ölm
ə
formasında ictimaiyyə
tin istifad
əsi üçün hazırlanır.
Birbaşa tədqiqat işinə
c
əlb edilmişsinizsə
, birinci d
ə
r
ə
c
ə
li m
ə
nb
ə
l
ə
rd
ə
n, c
ə
lb
edilm
əmiş
sinizs
ə
, dem
ə
li, ikinci d
ə
r
ə
c
ə
li m
ə
nb
ə
l
ə
rd
ə
n istifad
ə
etmiş olacaqsınız.
Eyni zamanda, ikinci d
ə
r
ə
c
ə
li m
ə
nb
ə
l
ə
r ikinci d
ə
r
ə
c
ə
li sitatg
ə
tirm
ə
d
ə
n f
ə
rql
ə
nir.
İkinci də
r
ə
c
ə
li sitatg
ə
tirm
ə
ilkin m
ə
nb
ə
d
ə
n
deyil, bir başqa mə
nb
ə
d
ə
n g
ə
tiril
ə
n
sitata istinad etdikd
ə
baş verir.
Aşağıdakı mə
lumat v
ə
d
ə
lill
ə
r akademik m
ə
nb
ə
l
ə
r deyil:
Şə
xsi fikirl
ə
riniz
Dostlar v
ə
ya qohumlarla bir mövzu üzr
ə
aparılan müzakirə
nin n
ə
tic
ə
l
ə
ri
M
əşhur bir insanın düşüncə
l
ə
ri
M
əşhur gündə
lik h
əyat jurnallarından
m
ə
qal
ə
l
ə
r
Q
ə
zetl
ə
rd
əki köşə
yazarlarının rə
yl
ə
ri (q
ə
zet m
ə
qal
ə
l
ə
rind
ə
n f
ə
rqli olaraq)
6
Bu bölm
ə
Bowker, N. (2007).Academic Writing: A Guide to Tertiary Level Writing-d
ə
n
götürülmüşdür.
25
Ə
lb
ə
tt
ə
ki, elmi
yazı işinizində
bu materiallara
ə
saslana bil
ə
rsiniz, lakin xüsusi bir
t
ə
l
ə
b ol
madığı halda, onlardan əsaslı mə
nb
ə
l
ə
r kimi istifad
ə
etm
ə
yin. Müvafiq
akademik m
ə
nb
ə
l
ə
ri mü
ə
yy
ə
nl
əşdirdikdə
n sonra növb
ə
ti m
ə
rh
ə
l
ə
yazınızda bu
m
ə
nb
ə
l
ə
rd
ə
n istifad
ə
etm
ə
kd
ə
n ibar
ə
tdir.
Mü
ə
llif
ə
istinad etm
ə
Akademik yazının ə
sas xüsusiyy
ə
tl
ə
rind
ə
n biri öz fikirl
ə
rinizi
əsaslandırmaq üçün
ə
d
ə
biyyatdan istifad
ə
etm
ə
kdir. Bu, sizd
ə
n mü
ə
yy
ə
n bir t
ə
dqiqat sah
ə
sind
ə
ki
m
ə
s
ə
l
ə
nin müxt
ə
lif t
ə
r
ə
fl
ə
rini t
ə
hlil etm
ə
k üçün
ə
d
ə
biyyatla
ətraflı tanışlıq
t
ə
l
ə
b
edir.
Bu, o, dem
ə
kdir ki, bu mü
ə
llifl
ə
ri elmi
yazı işi
niz
ə
daxil ed
ə
r
ə
k v
ə
onların fikirlə
rini
qeyd etm
ə
kl
ə
, mü
ə
yy
ə
n bir
ə
d
əbiyyat araşdırmanız nə
tic
ə
sind
ə
siz ortaya yenilik
g
ə
tirm
iş
siniz.
Yazınızda müə
llifl
ə
r
ə
istinad edil
ə
n bu üslub ad
ə
t
ə
n, istinad etm
ə
,
v
ə
yaxud m
ətnarası istinadetmə
adlanır.
Mü
ə
llif
ə
istinad m
ə
sl
ə
h
ə
tl
ə
ri
İstinadı
h
ə
m cüml
ənin ortasında, hə
m d
ə
möt
ə
riz
ə
d
ə
göst
ə
r
ə
bil
ə
rsiniz.
H
ə
r iki metod m
ə
qbuldur. Bununla bel
ə
, istinad ed
ə
rk
ə
n oxucu üçün
müxt
ə
liflik
nümayiş etdir
m
əyiniz arzuolunandır. Bu
s
ə
b
ə
bd
ə
n d
ə
, h
ə
r iki
metoddan bir-birini
ə
v
ə
zl
ə
y
ə
r
ə
k istifad
ə
etm
ə
y
ə
çalışın.
Cüml
ə
nizd
ə
mü
ə
llifl
ə
ri t
ə
qdim ed
ə
rk
ə
n, m
əs., “İsmayılov deyir..., Əkbə
rov
bildirir” kimi eyni fe
ll
əri işlə
tm
ə
kd
ən yaxa qurtarmağınız və
cüml
ə
d
ə
ki
istinadlarınıza müxtə
liflik g
ə
tirm
ək üçün, aşağıdakı fe
ll
ər siyahısından
istifad
ə
ed
ə
bil
ə
rsiniz:
razılaşır
, t
ə
sdiq edir,
inanır
, q
ə
bul edir, iddia edir,
mübahis
ə
açır
v
ə
s.
Eyni soyadı daşıyan iki və
ya daha çox mü
əllif olduğu tə
qdird
ə
, n
əşr
ilind
ən asılı olmayaraq, mə
nb
ə
l
ə
ri bir-birind
ə
n f
ə
rql
ə
ndirm
ə
k üçün
mü
ə
llifl
ərin adlarının
v
ə
atalarının adlarının baş hə
rfl
ə
rini d
ə
istinada daxil
edin.
Nümun
ə
Cüml
ə
nin
ə
sas hiss
ə
sind
ə
İ.M. Nə
c
ə
fzad
ə
y
ə
(1997) v
ə
S. R. N
ə
c
ə
fzad
ə
y
ə
(1997) gör
ə
, idar
ə
etm
ə
prinsipl
ə
ri
ə
ks
ə
r t
əşkilatı
t
ə
crüb
ə
l
ə
rin t
ə
m
ə
lini t
əşkil edir.
Möt
ə
riz
ə
d
ə
İdarə
etm
ə
prinsipl
ə
ri
ə
ks
ə
r t
əşkilatı tə
crüb
ə
l
ə
rin t
ə
m
ə
lini t
əşkil edir. (İ.M.
N
ə
c
ə
fzad
ə
, 1997; S.R. N
ə
c
ə
fzad
ə
, 1997)
26
Qeyd: iki v
ə
ya daha çox mü
ə
llifi sadalayark
ə
n, istinad etdiyiniz h
ə
r
mü
ə
llifd
ə
n sonra nöqt
ə
li vergül qoyun.
Ə
g
ə
r eyni mü
ə
llifin eyni ild
ə
iki v
ə
daha çox elmi yazısı
varsa, o zaman
m
ə
tnd
ə
qeyd edilmiş ilk nəşr ilində
n sonra
“a” hə
rfini
ə
lav
ə
edin v
ə
ikincisind
ən sonra “b” hə
rfini daxil edin v
ə
bu şə
kild
ə
d
ə
davam edin. Bu
detalın
da sizin
istinad siyahınızda yer almasına
əmin olmalısınız.
Nümun
ə
Göyüşzadə
(1999a) c
ə
miyy
ə
ti idar
ə
etm
ə
kd
ə
inancların rolundan söz açır
,
lakin
Göyüşzadə
(1999b) ictimai-siyasi h
əyatda qadınların iştirakının ölkə
nin
g
ə
l
ə
c
ə
yi üçün
ə
h
ə
miyy
ətini vurğulayır.
Bir paraqrafda eyni mü
əllifin adını ikinci də
f
ə
ç
ə
k
ə
rk
ə
n, h
ə
min paraqrafda
n
əşr ilini yalnız bir də
f
ə
qeyd etm
ək lazımdır.
Nümun
ə
Q
ə
z
ə
b m
ə
fhumu
ə
srl
ə
r boyunca müzakir
ə
edilmişdir (Uilkinson, 1976).
Ə
slind
ə
, Uilkinson onu dem
ə
k ist
ə
yirdi ki....
Tarixi olmayan yazılar üçün mötə
riz
ə
d
ə
tarixi yoxdur (t.y.) yaza bil
ə
rsiz.
Nümun
ə
Q
ə
z
ə
b m
ə
fhumu
ə
srl
ə
r boyunca müzakir
ə
edilmişdir (Uilkinson, t.y.).
Bir neç
ə
mü
ə
llifin üz
ə
rind
ə
işlədiyi yazı
ya istinad ed
ə
rk
ə
n, m
ə
tnd
ə
ki ilk
istinada bütün adları daxil edin. Növbə
ti istinadlarda is
ə
ilk mü
əllifin adını
xatırladın,
daha sonra is
ə
“və
dig
ə
rl
ə
ri
” (latınca et al
s.) v
ə
yaxud latınca “et
al”
sözünü
ə
lav
ə
ed
ə
bil
ə
rsiniz.
Nümun
ə
Cüml
ənin ortasında
Ə
f
ə
ndiy
ə
v
ə
dig
ə
rl
ə
rin
ə
gör
ə
, (1978, s
ə
h. 120), arqumentin
əsaslarını
yaxşı qurmaq vaci
bdir.
Möt
ə
riz
ə
d
ə
Arqumentin
əsaslarını yaxşı qurma
q vacibd
ir (Əfə
ndi v
ə
dig
ə
rl
ə
ri, 1978, p.
120).
27
Altı və
daha çox h
ə
mmü
əllifin işlə
rind
ə
is
ə
, g
ə
tiril
ə
n ilk istinad da daxil
olmaqla, bütün istinadlarda ilk mü
əllifin soyadını və
ardınca “digə
rl
əri”
sözünü
ə
lav
ə
edin.
İkinci də
r
ə
c
ə
li istinadetm
ə
d
ə
is
ə
- sizin istifad
ə
etdiyiniz m
ə
nb
ə
d
ə
bir
başqasının yazısına istinad edilmişdir və
siz d
ə
bu işi öz yazınıza daxil
etm
ə
k ist
ə
dikd
ə
v
ə
orijinal s
ə
n
ə
d
ə
çıxışınız olmadığı tə
qdird
ə
, h
ə
m ilkin
m
ə
nb
ə
ni, h
ə
m d
ə
çıxışınız olan mə
nb
ə
ni qeyd etm
ə
lisiniz. H
ə
r iki
m
ə
nb
ə
y
ə
istinad ed
ə
rk
ə
n, ikinci d
ə
r
ə
c
ə
li m
ə
nb
ə
d
ə
n
ə
vv
əl “…
-d
ə
istinad
edildiyi kimi” yazın.
Nümun
ə
Rixterin (1984, Smisd
ə
istinad edildiyi kimi, 2003) araşdırması
kommersiya mexanizml
ərinin başa düşülmə
si üçün biznes modell
ə
rinin
t
ə
klifl
ərini işıqlandırır.
Yazının sonunda istinad etdiyiniz siyahıda yalnız çıxışınız olan mə
nb
ə
l
ə
rin
detallarını yerləşdirin.
Yuxarıdakı Smis misalında olduğu kimi.
B
ə
z
ə
n is
ə
bel
ə
d
ə
ola bil
ə
r
–
mü
əlliminiz, yaxud iş yerinizdə
ki ekspert elmi
yazı işiniz
il
ə
bağlı müə
yy
ə
n fikirl
ə
r ir
ə
li sürür. Bu ünsiyy
ə
t üzb
ə
üz,
elektron poçt vasit
ə
sil
ə
v
ə
ya telefon söhb
əti şə
klind
ə
ola bil
ə
r. Bel
ə
olan
halda, siz sözüged
ə
n m
əlumatı
akademik yazı işinizə
şə
xsi ünsiyy
ə
t kimi
daxil ed
ə
bil
ə
rsiniz, lakin bu m
əlumata yalnız
z
ə
ruri hallarda istinad
etm
ə
y
ə
çalışın.
Nümun
ə
Eyni zamanda, hüquq firması olan Koul və
Mor da cinay
ə
t hüququnu t
ə
tbiq edir
(R. J. Mor, şə
xsi ünsiyy
ə
t
, dekabr 14, 2005). Burada deyilir ki…
Şə
xsi ünsiyy
ə
tl
ə
bağlı mə
lumatlara çox istinad etm
ə
m
ə
yiniz tövsiyy
ə
edilir. Ə
ks
halda bu, sizin
ə
d
əbiyyatı yaxşı araşdırmadığınıza və
ya anlamadığınıza işarə
ed
ə
bil
ər. Şə
xsi ünsiyy
ə
t
yazı işinizin
yalnız ə
sas hiss
ə
sind
ə
veril
ə
bil
ə
r. N
ə
tic
ə
etibaril
ə
, bu ünsiyy
ə
tl
ə
bağlı mə
lumatlar
yazı işinizin
sonundakı istinad
s
iyahısında verilmir.
Artıq
mü
ə
llifl
ə
r
ə
istinadetm
ə
metodları barə
d
ə
m
əlumat verdik. Aşağıdakı
bölm
ə
d
ə
is
ə
akademik yazıda başqa müə
llifl
ərin ideyalarından istifadə
etm
ə
yin iki
28
üsulu t
ə
svir edili
r: onların ideyalarını
öz sözl
ə
rinizl
ə
dem
ə
k v
ə
yaxud onların
ideyalarından sözbə
söz sitat g
ə
tirm
ə
k.
Dostları ilə paylaş: |