Yazıçı Anar haqqında payız düşüncələri (Cəmil Həsənli) Moskvada Anarın 70 illiyində çıxışından
Yüklə 2,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
«Krasnaə zvezda» qəzeti 24 fevral 1989
P.Zeytunsyan Dostoyevskidən yaxşı sitat gətirib: Sən niyə filankəsə nifrət edirsən,o sənə qarşı əclaflıq edib? -Yox,mən özüm ona qarşı əclaflıq etmişəm». Yaxşı sitatdır,özü də lap yerindədir. Yenə də «Hürriyət» qəzetinə istinad elən P.Zeytunsyan yazır: «Müxbirin «bir sıra xarici erməni təşkilatları DQMV hadisələrində iştirak etməyiblər ki?-sualına cavab olaraq Anar deyir ki,bu hadisələrdə müəyyən maliyyə maqnatları ilə yanaşı yenidənqurmanın bir sıra düşmənləri -rüşvətxorlar,sovet iqtisadiyyətinin talançıları da fəal iştirak edir». 385
Bu yeri P.Zeytunsyan özünə lazım olan şəkildə qələmə verir: «Bu hadisələri…xaricdəki erməni varlıları təşkil etmişlər». Görünür, «yazıq erməni varlılarının»(P,Zeytunsyan orijinal söz birləşməsi tapıb,deyilmi?) halına ürəyi yanan Zeytunsyan yerili rüşvətxorları da zərbə altından yayındırmaq qərarına gəlib.Saxta sadəlöhvlüklə deyinir: «Əgər doğrudan da bizim hərəkatımıza mafiyalar qoşulubsa və hərəkatımızı hər vasitəylə dəstəkləyirlərsə,onda niyə indiyədək ifşa olunub həbs edilməyiblər»? Boşlayın görək,Zeytunsyan, Məhz korrupsiya və oğurluğa görə həbs edilmiş bəzi «Krunk» başçılarının ad- familiyaları nə tez yadınızdan çıxıb? Mənim mətnimin üzərində P.Zeytunsyanın apardığı «əməliyyatdan» daha bir nümunə:
Mənim mətnim: «Stalin və durğunluq dövrü adlandırdığımız Brejnev dövründə bu vilayətə kifayət qədər diqqət yetirilməmişdir. Xüsusən sosiasl və mədəni sahədə biganəlik özünü göstərirdi.Bu vəziyyət sosial məsələləri milli məsələyə çevirmişdir» Mənim bu fikrim P.Zeytunsyanın «əməliyyatından» sonra belə səslənir: «ermənilər sosial məsələləri milli məsələyə çevirdilər» Bax belə fəndgirliklə P.Zeytunsyan oxuculara düşmən obrazını təqdim edir. Sovet yazıçısı P.Zeytunsyan sovet qəzetində bu sayaq yarmarka fokusları çıxarırsa, burjua mətbuatında fikirlərimizin təhrif edilməsinə niyə təəccüblənirik? Qarabağa aid dediklərim P.Zeytunsyanı lap cin atına mindirir.Hərçənd mən yalnız partiya və dövlət orqanlarının:«yenidənqurma- sərhədlərin yenidən biçilməsi demək deyil» fikrini təkrar etmişəm. («Perestroyka ne perekroyka qraniü»). Amma Zeytunsyanı sovet respublikalarının indiki sərhədləri qane etmir.Bu bir yana dursun,o, yalnız Qarabağın sərhədlərini deyil, SSRİ-nin beynəlxalq sərhədlərini də təftiş etmək xülyasına qapılır və bütün bu xam xəyallarını konyüktur şəkildə Stalinin adıyla bağlamağa çalışır: «Çiçerinin Van, Muş və Bitlis ərazilərinin Erməstana qaytarılması tələbinə Stalin «provokasiya və ağılsız fikir kimi» baxır.
386
Deyin görək Türkiyə ərazisində yerləşən Van,Muş,Bitlis hara,Dağlıq Qarabağ hara? O ki, qaldı Stalinə, məhz elə onun razılığı və sanksiyasıyla Türkiyə dövlətinə ərazi iddiası qaldırılmışdı. Məlum oldu ki, buna dişi batmaz və bu iddialar elə boş iddia kimi də qaldı. Stalindən sonra isə Sovet höküməti bu mənasız tələblərdən imtina etdi və indi SSRİ-nin heç bir ölkəyə ərazi iddiası yoxdur. Sovet dövlətinin siyasəti ilə razılaşmamaq P.Zeytunsyanın öz işidir, ancaq bu narazılığını hökumətə yox, mənə niyə ünvanlayır. Bəli, vaxtilə Türkiyəyə qarşı sürülmüş ərazi iddiaları ilə bağlı suala cavab verərək demişəm ki, İkinci dünya müharibəsindən sonra Avropa ölkələrinin sabitləşləşmiş sərhədlərinin dəyişdirilməsi cəhdləri - yeni müharibə təhlükəsi törədə bilər. Aydındır ki, bu mənim kəşf etdiyim orijinal fikir deyil, bütün dünyann qəbul etdiyi və hamıya məlum olan gerçəklikdir.Burada P.Zeytunsyanın ovqatına soğan doğrayan nədir? Yəqin ki,yuxularında gördüyü ərazilərə heç bir vaxt sahib ola bilməyəcəyindən doğan gücsüzlük...
Rəhmətlik Vəli Məmməlov gündəliklərində yazır: «Anara ermənilər də hücum edir,özümüzünkülər də». Erməni deputatlarla yalnız iclaslarda toqquşmurduq,arabir tənəffüslərdə,foyedə də üz-üzə gəlirdik.Bir neçə epizod yadıma düşür.Deputatlıqlan qabaq sənətşünas kimi tanıdığım Henrix İgityan xüsusi canfəşanlıq edirdi.Azərbaycan xalqını təhqir etdiyi zaman cavabını verdik,Ali Sovetin rəhbərliyinə dəfələrlə müraciət etdik,sözünü geri götürməli oldu.İgityanla şəxsən tanış deyildimsə də,bir gün foyedə mənə yanaşdı: -Sizi ziyalı insan kimi tanıyıram -dedi- bəlkə bir söhbət edək. -Mən də sizi tanıyıram,-dedim,- şəxsən tanış olmasaq da,vaxtilə redaktor olduğum «Qobustan» toplusunda sizin məqalənizi də 387
vermişdim.Amma siz mənim xalqımı təhqir edəndən sonra mən sizinlə bir kəlmə danışmaq istəmirəm. Başqa bir səfər foyedə mənə Telman Qdlyan yanaşdı. O, MK katibi Liqaçovla «mubarizə» aparırıdı, guya ki, Qarabağ məsələsinə qarışmırdı,amma yüz faiz əminəm ki, Liqaçov bu məsələdə az-çox obyektiv mövqe tutduğu üçün Qdlyanın qarşısına onu yıxmaq,ya ən azı ləkələmək vəzifəsi qoyulmuşdu.Nə isə,bu Qdlyan da mənə yanaşdı və inanmazsınız,eyni sözlərlə söhbətə başladı: - Görürəm ki,siz ziyalısınız(nədir,onlar bu söhbətlərini öz aralarında əvvəlcədən eyni şablon üzrə razılaşdırırlar?) Bu girişdən sonra Qdlyan mənə dedi: -Bilirsiniz ki,mənim başımın üstündə bu Liqaçov kərpici asılıb(eynən bu sözləri dedi)Odur ki,Qarabağ məsələsiylə məşğul olmuram.Amma bir kənar(?!-A.) adam kimi deyirəm,bəlkə müvəqqəti olaraq,ancaq müvəqqəti - bir-iki illiyə Qarabağı Ermənistana verəsiniz,ehtiraslar sakitləşəndən sonra yenə Azərbaycana qaytarıla bilər. Ürəyimdə:-Deməzsən aldatdım - deyə düşündüm və bu təcrübəli demaqoqun belə ucuz fəndlərdən istifadə etməsinə güldüm,amma Qdlyana ancaq bunu dedim:Qarabağı nəinki iki ilə, heç iki aya, iki günə, iki saata da heç kəsə verə bilmərik. Bir şey deməyib çıxıb getdi. “Gecə düşüncələri”ndən
|