Yevropa Elektron Ta'lim Instituti (EifEL) rahbari S. Rave ma'lum vaqt ichida shaxs (yoki tashkilot)ning bir yoki bir nechta aniq maqsadlariga erishish uchun elektron portfel tizimidan foydalanadi

Yevropa Elektron Ta'lim Instituti (EifEL) rahbari S.Rave ma'lum vaqt ichida shaxs (yoki tashkilot)ning bir yoki bir nechta aniq maqsadlariga erishish uchun elektron portfel tizimidan foydalanadi. uni ushbu sohadagi muvaffaqiyatini ko'rsatadigan mustahkam va xilma-xil ma'lumotlar to'plami (katta arxivdan olingan) sifatida tasvirlaydi.
Elektron роrtfoliо texnologiyasi jahon ta’lim tizimida jadallik bilan tarqalmoqda. Ushbu tizim muammolarini o’rganuvchi milliy va xalqaro tashkilotlar yaratilmoqda – Yevroроrtfoliо Konsorsiumi (EuroРоrtfoliо Consortium, EIfEL qoshida), Elektron роrtfoliо xalqaro birlashmasi (Inter/National Coalition for Electronic Роrtfoliо Research), Elektron роrtfoliо Daniya Konsorsiumi (Danish Consortium for eРоrtfoliо). Hozirgi vaqtda butun dunyo bo’ylab electron роrtfoliоning olimlari, amaliyotchilari, ekspertlari va muhandislarini jamlagan yuzdan ortiq turli birlashmalar mavjuddir. Bu tashkilotlarning maqsad va vazifalari har xil. Xususan, Europortfolio Konsorsiumining yo‘nalishi Yevropa ta’lim tizimining xalqaro ta’lim tizimida elektron portfel tizimi orqali raqobatbardoshligini ta’minlashdan iborat. U tadqiqotchilar va amaliy olimlarni yagona tashkilotga birlashtiradi.
M.Svell, M.Markzak va M.Xornlarning fikricha, роrtfoliо professional ta’lim tizimini baholovchi vosita sifatida qo’llanilgan holda, muallif va uning ushbu ta’lim tizimi doirasida rivojlanishini aks ettiruvchi o’ziga xos jamlanma hisoblanadi.
Potrfolio muallifni ta’lim tizimi qatnashchilari hamda boshqa tegishli shaxslarga tanishtiradi. Ta’lim tizimida роrtfoliо asosan muallifning shaxsiy rivojlanishi va muvaffaqiyatini hujjatlashtirishda qo’llaniladi, biroq, shu bilan birga u professional ta’lim tizimi sifatini baholovchi me’zon vositasi bo’lishi ham mumkin.
Turli ilmiy maktablar elektron portfel tizimining tavsifiga turlicha yondashadilar. Ko'pgina ta'riflardan uchtasi:
1) ta’lim sohasidagi elektron portfelning asosiy maqsadi talabaning nimalarga qodirligini ko‘rsatish, uning kuchli tomonlarini ajratib ko‘rsatish, ijodiy qobiliyatlarini yuzaga chiqarish;
2) portfolio talabalar tashkiloti, o'zini o'zi boshqarish, baholash va tanqidni rivojlantirishga xizmat qiladi;
3) portfelni yaratishdan maqsad talabani o'z-o'zini anglash sari yo'naltirish va ularning natijalari va dinamikasini his qilishdir.
D.Kol, S.Rine, F.Kiklar fikricha, portfolio baholash va reytingga qaraganda kengroq tushuncha bo‘lib, o‘quvchining ish jarayonida aks ettirishi va amaliyot natijalarini o‘z ichiga oladi. Shu nuqtai nazardan, elektron portfel shaxsiy yutuqlarni baholash usulidir. Ta'lim maqsadiga erishish bo'yicha harakatlarni hujjatlashtirish (qobiliyatlarni rivojlantirish, malakalarni tahlil qilish va boshqalar) oddiy testlarga qaraganda ko'proq ma'lumotlarni qayta ishlashni talab qiladi. Shaxsiy ish faoliyatini baholashda ma'lumotlar va ma'lumotlar turli manbalardan, turli usullardan foydalangan holda, oldindan belgilangan vaqt oralig'ida yig'iladi.
Elektron portfel qoʻshimcha taʼlim tizimida, shuningdek, uzluksiz taʼlim (“uzluksiz taʼlim”) tizimida alohida oʻrin tutadi.
Talaba роrtfoliоsining umumiy xususiyatlarini keltiramiz:
- роrtfoliо ish beruvchi tomonidan bitiruvchini baholash vositasidir;
- роrtfoliо materiallari oliygohda o’qish davomida to’ldirib boriladi va talabaning akademik hamda ijtimoiy yutuqlarini baholashga xizmat qiladi;
- роrtfoliо talabaning o’qish davomidagi shaxsiyati rivojlanishini, uning kamoloti hamda yutuqlarini kuzatishga imkon yaratadi.
Jahon amaliyotida elektron portfolio tizimi e-learning (e-learning) ning muhim qismi hisoblanadi va, shubhasiz, XXI asr oliy ta’lim tizimidagi istiqbolli texnologiyalardan biridir. Elektron ta’lim deganda o‘qish jarayonida internet ma’lumotlaridan foydalanish va tarmoq orqali talaba va o‘qituvchi o‘rtasida axborot almashish (onlayn videokonferensaloqa va boshqa interaktiv usullar) tushuniladi.
AQSh misolida xorijiy universitetlarda elektron portfel tizimidan foydalanish tajribasini ko'rib chiqing.
Qo'shma Shtatlarda o'quv jarayonida elektron portfel tizimidan foydalanish muammolari bo'yicha nazariy ishlanmalar 20-asrning 90-yillari o'rtalarida paydo bo'ldi. Ayni paytda AQSh universitetlarida ham bu borada amaliy ishlar boshlab yuborildi. Elektron portfolio tizimidan foydalanish tajribasi ko'plab universitetlarda mavjud, biz ulardan ba'zilarini misol tariqasida olamiz (6,7,8).
Rod-Aylenddagi Salve Regina universitetida ePortfoliodan foydalanish (http://www.salve.edu/).
2003 yildan beri universitet elektron portfel tizimini ishlab chiqdi va joriy qildi va milliy dastur doirasida Amerika kollejlari va universitetlari assotsiatsiyasi tomonidan qo'llab-quvvatlanadi. Dasturning maqsadi (ushbu universitet doirasida) barcha universitet talabalarini elektron portfelni yaratish va undan foydalanishga jalb qilishdir.
Portfel yaratishda talabalar universitetning kompyuter markazi tomonidan ishlab chiqilgan tayyor shablonlardan foydalanadilar. Elektron portfelni to'ldirish Macromedia Dreamweaver kompyuter dasturi yordamida amalga oshiriladi. Har bir talaba o'zining shaxsiy portfelini to'ldirish uchun javobgardir.
Talabaning elektron portfeli quyidagi bo'limlardan iborat:
- shaxsiy mashg'ulot rejasi;
- tayanch fanlar, shuningdek, talaba tomonidan chuqur o‘rganiladigan maxsus fanlar bo‘yicha kurslar dasturi;
- talabalarning ushbu fanlarni tanlashi va ularni o'rganishdan kutilayotgan natijalar asosida;
- o'quv jarayonida talabaning egallagan kasbiy ko'nikmalari;
- amaliyot joyining tavsifi;
- Dasturiy ta'minotni ishlab chiqishda tajriba orttirilgan.
Ushbu bo'limlarga qo'shimcha ravishda portfelda talabaning shaxsiy ma'lumotlari (qiziqishlari, sevimli kitobi, filmi, ko'rsatuvi va boshqalar) bo'lishi mumkin.
Fakultet rahbariyati universitet rahbariyatini tayyorlash bo‘yicha takliflar kiritishi, shuningdek, talabalarning individual portfelini tahlil qilgan holda maxsus o‘quv dasturlari va yo‘nalishlarini ishlab chiqish imkoniyatiga ega bo‘ladi.