Yoyli pech elektrodlari

Nazariy savollar

1. 
   Pech vannasining chuqurligi qaysi formula orqali topiladi?
   
2. 
   Yoyli pechlarda elektrodlar qanday joylashgan?
   
3. 
   Fazalarni kuchlanishini taqsimlovchi koeffitsiyent qanday aniqlanadi?
   

7 - MA’RUZA
Mavzu: Shixta yuklash va pech aylantirish uchun qo'llaniladigan mexanizmlar. Po’lat eritishda oksdidlanish va tiklanish reaksiyalar.
Reja:
1. Pechga shixtani yuklash.
2. Elektrodlarni harakatlantiruvchi mexanizmlar.
3. Po'lat eritishda oksidlanish va tiklanish reaksiyalar.
Tayanch iboralar: Po'lat, indiksion pech,marten pechi, elektr pechlar, qarshilik pechlari, yoyli pechlar, shlak qayta eritish plazmali pechlar, ferroqotishma , cho’yan ishlab chiqarish
Pechga shixtani yuklash paytida , tok o’chirilgan va elektrolar o’tarilgan holda bundan tashqari sezirarli darajada pech futirovkasi sovigan bo’lishi kerak. Buni uchun jarayon davomiyligini uni mexanizasiyalash yo’li bilan va ishni to’g’ri tashkillashtirish yordamida iloji boricha minimumga tushurish kerak. Hozirgi zamonaviy pechlarda badiya yordamida yuklashning mexanizasiyalashgan usuli qo’llaniliniladi. Bunda davomiylik bir bodiya uchun 3-5 minutni tashkil etadi. 5.1 rasm. 1-shixta 2-lentali konverter 3- quritish zonasi 4-elektr pech kovsh

12-Rasm. Elektrodlarni harakatlantiruvchi mexanizmlar.
Elektrodalarni harakatlantirish mexanizmi, elektr yoyli pechlarda murakkab ekspluatatsion sharoitlarda ishlovchi eng javobgar mexanizmlaridan biri hisoblanadi. Eritish jarayonida ayniqsa shixtaning erish paytida, ular doimiy ravishda reversiv harakatda bo’ladi. Bunda ularning tezligi, o’rnatilgandagiga nisbatan ish faktik rejimining kichraytirish kattaliklariga bog’liq holda o’zgaradi. Bu ishonchli ishlashi uchun quyidagi zaruratlar yaratilishi shart:tutashchanlik, xizmat ko’rsatishning qulayligi, unchalik katta bo’lmagan quvvat, ko’zdan kechirish va ta’mirlash kabilardir. Elektrodlarni harakatlantirish mexanizmlariga quyidagi zaruriyatlar qo’yiladi:

1. 
   harakatlantirish tezligi yani elektrodlarni tushurishda eng kami (0.02-0.03m/s) , ko’pi bilan esa (0.05-0.08 m/s) bo’lishi kerak.
   
2. 
   Elektrodlarning o’z erkinligida tusgirishning va majburiy tushurish natijasida uning sinishini oldini olish.
   
3. 
   Mexanizmning harakatlanuvchi qismining kichik inertsionligi.
   
4. 
   Tez harakatlanish va shu bilan birgalikda tez to’xtatish
   
5. 
   Mexanizm alohida qismlari orasida imkoni boricha kichik bo’lishi
   
6. 
   Mexanizmning harakatlanuvchi va tayanch qismlarida hamda ular orasida harakatchan qismlarda ham deformatsiyaning yo’qligi.
   

Hozirgi vaqtda elektrodlarni harakatlantirishda ikki turli qurilma qo’llaniladi:

1. 
   Elektrodlarni uchlab turuvchi “qo’llar” tutgichlar bu pech qobig’iga bevosita mustahkamlangan bo’ladi.
   
2. 
   Elektrodlarni ushlab turuvchi tutgichlar, teleskop ko’rinishida qotirilgan bo’ladi. Bu korpusning ichki harakatlanadigan qismiga o’rnatilgan bo’ladi.
   

Pech gazlarini chiqarish va tozalash.
Elektrod yoy pechlarida eritish jarayonida kul miqdorida, tarkibida chang miqdori yuqori bo’lgan issiq gazlar oshiriladi. Gazlarni chiqarish va ularni tozalashda bir qancha muommolarni yechish talab qilinadi. Avvalambor pechning ishchi fazasidagi gazlarni to’liqligicha so’rib olish va chiqayotgan gaz oqimini qulayroq yo’l bilan chiqarish.
Gazlarni pechlardan chiqarishda, agarda ularning bosimi yetarlicha bo’lsa gazlarni chiqarish maqsadga muvofiq bo’ladi. Bunday holatda gaz tarkibidagi uglerod oksidining miqdori havfli chegara (60-75%) dan olinishini ta’minlash kerak bo’ladi.
Bundan keyin chang mavjud bo’lgan gazlarni pechdan, yoqilg’i saqlovchilarni to’liq yoqish va gazlarni sovutishni ta’minlangan holda iloji boricha gazlarni to’liqn chiqishini ta’minlash kerak. Keyingi jarayon bu gazlarni changlardan mukammal tozalanadi. Yoy pechlarida gazlarni tozalash qurilmalarni ishlatish murakkab va shu bilan birgalikda qimmat hisoblanadi. Bunda kapital harajatlardan 15-20% ini tashkil qiladi.
Pechlardan chang mavjud gazlarni chiqarishning quyidagi usuli qo’llanilinadi.

1. 
   Pech qurilmalari joyida kuchaytirilgan gidrasion sexlarda yordamida
   
2. 
   Pech bilan mexanik bog’lanmagan holda va elektrodlar ustiga o’rnatilgan suruvchi zontlar yordamida.
   
3. 
   Pechga qotirilgan, turli shakldagi so’ruvchi qurilmalar yordamida
   

Pechdan chiqayotgan gazlarning harorati 1000-1400⁰C ni tashkil qiladi va ular svodlardagi maxsus silindrlarda chiqariladi. 5-12 tonna sig’imli pechlar svodlaridagi diametr amaliy jihardan taxminan quyidagicha bo’ladi:
D_(tir) = (0.16-0.19) Dk,M
bu yerd Dk – pech qobig’ining tashqi diametri, m.
Pechda gaz bosimi agarda 5-25 m/m² (0.5-2.5 mm.suv ust), harakatlanish tezligi 20-30 m/s ni tashkil qiladi.
Yoyli, qulab eritish pechlarida, gaz tozalovchi qurilmalarni tanlashda gaz tarkibidagi changlar xusisyatlariga e’tibor ko’rsatish kerak o’ladi.

1. 
   kichik dispersli chang ( 70% ga yaqin chang 2 mln. gacha o’lchamli zarralardan tashkil topgan, shu kumladan changning sezilarli qismi 0.5 ml dan kichik bo’lishi) suv bilan ham qo’llanadi, quyilishi kuzatiladi. Materialni filtrlarda qiyin ajraladigan, yuqori elektr qarshilikka ega bo’ladi.
   
2. 
   Changlarning kimyoviy tarkibi eriydigan po’lat shlak hosil qiluvchi materiallarga bog’liq; uglerodli po’larlarni eritish davridagi changlarning kimyoviy tarkibi quyidagicha, % 35-63 Fe₂O₃; 4-18 FeO; 6-15 CaO; 4-12 MgO; 3-13 H₂O₃; 2-14 SiO₂ va boshqalar.
   
3. 
   Changlarning asosiy qismi (75 % gacha) shixtalarni qator eritish davrida va asosan metal vannasiga kislorod purkash davrida ajraladi.