‘z b e k is t n r e spu b L ik a si o L iy va ‘r t a maxsus

1 - rasm. Moddiy oqimni ishlab chiqaruvchi
Iste’molchiga yetkazib berish variantlari (logis “

---

Logistika kanali - moddiy oqimlarni faqat ishlab chiqaruvchidan 
iste’molchiga yetkazib berish uchastkalarinigina qamrab olgan 
majmua. Masalan, - rasmda tovarlar ishlab chiqaruvchidan markaziy 
omborga, undan belgilangan stansiya orqali (Logistik kanal) 
iste’molchiga yetkazib berilishi mumkin.
Logistik kanalning uzunligi- ishlab chiqaruvchi va iste’molchi 
o ‘rtasidagi orliq zvenolarning miqdori.
Logistik kanalning kengligi- tovar taqsimotining har bir 
darajasidagi oraliq zvenolarning soni.
Logistik tarmoq - logistik tizimning material va ta’minlovchi 
oqimlar bo‘yicha o ‘zaro bog‘lovchi zvenolar to ‘plamidir (1- rasm).
Logistik tarmoq oddiy, murakkabligi o ‘rtacha, murakkab va 
juda murakkab bo‘lishi mumkin.
Oddiy logistik tarmoq bitta korxona ichida tashkil etilishi yoki 
bir hududda joylashgan ikkita korxona o ‘rtasida tashkil etilishi 
mumkin. Bunday tarmoqda vositachilar ishtirok etmaydi. Ikkita 
korxona bir birini to ‘g ‘ridan to ‘g ‘ri ta ’minlash bo‘yicha shartlashib 
oladi.
Murkkabligi o ‘rtacha bo‘lgan logistik tarmoq. Bunday tarm oq­
da bitta vositachi ishtirok etadi.
Murakkab logistik tarmoq. Bunday tarmoqda sotuvchida va 
xaridorda ham vositachi bor bo‘ladi, vositachilar mavjud birjada 
birgalikda harakat qiladilar.
Juda murakkab logistik tarmoq. Bunday tarmoqda juda ko‘p 
vositachilar turli soha vakillari bo‘lishi mumkin. Mas alan, transport 
korxonalari vakillari, ortish-tushirish ishlarini bajaruvchilar, ekspe- 
ditsiya organlari va boshqalar.
Logistika fan sifatida quyidagi masalalami q o ‘yadi va yechadi:
- talabni prognoz qilish va uning asosida zahira miqdorini 
rejalashtirish;
- zarur bo‘lgan ishlab chiqarish va transport quvvatini aniqlash;
- moddiy oqimlarni optimal boshqarish asosida tayyor 
mahsulotlami taqsimlashning ilmiy asoslarini ishlab chiqish; 
#
- ishlab chiqarish va iste’mol qiluvchi punktlarda ortish 
jarayonlarini va transport-ombor operatsiyalarini boshqarishning 
ilmiy asoslarini ishlab chiqish;
18

---

- logistik tizimlar faoliyatining har xil matematik modellarini 
ishlab chiqish;
- ta ’miniash, ishlab chiqarish, tahlil qilish;
- tayyor raahsulotlarni sotish va jo 'n atish ishlarini birgalikda 
hal qilishning kompleks rejalashtirish usuilarini ishlab chiqish.
Bu masalalardan ko‘rinib turibdiki, logistikani ishlab chiqarish 
va muomala sohasida moddiy oqimlarni boshqarish bo‘yicha 
xo‘jalik faoliyatini yo‘naltiruvchi fan deb qarash ham mumkin ekan.
Moddiy oqimlarni 
logistikaning asosiy obyekti 
sifatida 
birlamchi hom ashyodan to iste’molchiga mahsulot ko‘rinishida 
yetib borgunicha bo‘lgan jarayonni ko‘rib chiqaylik (2-rasm).
- i
r-^
—
“ 7
Xonubva
l-ishlab
2-ishlab
n-ishlab
Taqsimlash
Iste'molchi
chiqarish
chiqarish
chiqarish
markaa
Г