I — p ed a g o g ik tizim n i b o sh q a rish n i d e m o k ra tiy a la sh va insonparvarlashtirish

I
I
B o s h q a r i s h n i n g tizimliligi va v a g o n a l i g i . T a ’lim m u a ssa sa s in i 
b o s h q a r i s h g a n i s b a t a n tiz im ii y o n d a s h u v a s o s i d a r a h b a r t a ’lim 
muassasasini bir b u tu n yaxlit tizim sifatida va unin g belgilari haqida 
aniq tasavvurga ega b o ‘ladi. Tizim ning birinchi belgisi yagonaligi ham da 
uni boMaklar, tarkibiy qismlarga ajratish m u m k in lig id ad ir. Ikkinchi 
belgisi tiz im n in g ichki tuzilishining m avjudligini an glata di. U c hinchi 
belgisi tizim n in g integrtsiyalana olishidir. T iz im n in g h a r b ir tarkibiy 
qismi o ‘ziga xos sifatga ega b o ‘lgani b ila n , o ‘z a ro h a r a k a t orqali 
tizim ning yangi integratsiyalana olish sifati hosil b o ‘ladi. T o ‘rtinchi 
belgisi t a ’lim m u a s s a s a la r in i n g t a s h q i m u h it b i l a n c h a m b a r c h a s
bog‘liqligidir. C h u n k i t a ’lim muassasalari tashqi m u h itg a m oslashib, 
ushbu t a ’lim ja ra y o n in i qayta quradi h a m d a o ‘zining m aqsadlariga 
erishish u c h u n tashqi m uhitni o ‘ziga b o ‘ysundiradi. Boshqaruvdagi 
tizimlilik va yagonalik rahbar bilan pedagogik j a m o a o ‘rtasidagi o ‘zaro 
harakat va aloqani t a ’minlaydi, b i r y o q l a m a b oshqaruvning oldini oladi.
B o s h q a r i s h n i n g m a r k a z l a s h t i r i l g a n va n i a r k a z l a s h t i r i l m a g a n
h o l a t l a r i n i n g ra ts i o n a l uyg‘u n l i g i . B o s h q a r u v n i m a r k a z l a s h t i r i s h
keragidan o rtiq boMganda, albatta, m a ’m uriy b o sh q aru v kuchayadi. 
Bu holat o ‘qituvchilar va o ‘quvchilarning ehtiyojlari, talab va istaklarini 
hisobga olm aslikka, rahbar va o ‘qitu v ch ila rn in g keraksiz m e h n a t va 
vaqt sarflashlariga olib keladi.
S h u n in g d e k , m arkazlashtirilm aslikka h a m keragidan o rtiq e ’tibor 
berilsa, pedagogik tizim faoliyatining sustlashishi k o ‘zga tash lan a d i.
T a ’lim m u a s s a s a s i ichidagi b o s h q a r u v d a m a r k a z l a s h t i r i s h va 
m a rk a z la s h tirm a s lik n i uyg‘u n l a s h t i;i s h m a ’m u r i y va j a m o a t c h i l i k
boshqaruvi rahbarlarining faoliyatini j a m o a m anfaatiga q a ra ta d i h a m d a
kasb malakasi darajasida qarorlarni q abul qilishga sharoit yaratadi.
Ya k k a -h o k im lik bilan jam oatchilik b o sh q a ru v in in g birligi tam ovili 
pedagogik j a r a y o n n i boshqarishda y ak k a h o k im lik k a y o ‘l q o ‘ym aslikka 
qaratilgan. Boshqarish faoliyatida o ‘qituvchilarning tajribasi va bilimiga 
tayanib, turli qarashlarni taqqoslab, o q ilo n a x u lo salar ch iq arish o ‘ta 
m uhim dir. Vazifalarni kollegial hal qilish h a r b ir j a m o a a ’zosining 
javobgarligini y o ‘q q a chiqarm aydi.
0
‘z n a v b a t i d a y a k k a h o k i m l i k n i n g o ‘zig a x o s j i h a t l a r i b o r. 
Y akkahokim lik pedagogik ja ra y o n d a t a r t ib - i n ti z o m , vakolat doirasi va 
. unga am al qilishni t a ’minlaydi.
Q arorni qabul qilishda kollegial yon d ash u v m a ’qul b o ‘lsa, qarorning 
ijrosini t a ’m in la s h d a yakkahokim likka b o ‘ysunish m a ’quldir.
www.ziyouz.com kutubxonasi

T a ’lim tizimini boshqarishning davlat-jam oatchilik xarakteri ushbu 
ta m o y iln i am alga oshirishga sharoit yaratadi.
T a ’lim tizimini boshqarishda axborotlarning obvektivligi va t o ‘liqligi. 
T a ’lim tizimini boshqarishning samaradorligi axborotlarning qanchalik 
aniq va t o ‘liqligiga h a m b o g ‘liq. Agar axb o ro tla r aniq, t o ‘liq yig‘ilsa 
yoki h a d d a n ziyod k o ‘p b o ‘lsa, q a ro r qabul qilishda chalkashlikka olib 
keladi.
Biz t a ’lim-tarbiya ja ra y o n id a o ‘quvchilarning o ‘zlashtirishi haqidagi 
m a ’lu m o tla r n i yig‘am iz, lekin ularning qiziqishlari, xulq-atvori, shaxs 
sifatidagi yo'nalishiga e ’tib o r beramiz. A na shun in g Yüklə 11,97 Mb.