Z. M. Bobur nomidagi andijon davlat uninersiteti
Nanotexnologiyalar va nanomateriallarning paydo
Yüklə 62,92 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
1.3. Nanotexnologiyalar va nanomateriallarning paydo
bo‘lishi tarixi Ilm-fan taraqqiyotida nanotexnologiya va nanofizika fan sifatida eng yosh yo‘nalishlardan biri hisoblanadi. Uning rivojlanish tarixi haqida aniq bir fikr bildirish qiyin. Biroq hozirgi kunda nanotexnologiyalarning bobosi grek faylasufi Demokrit hisoblanadi. U 2400 yil oldin moddaning eng mayda zarrachasini ta’riflash uchun birinchi bo‘lib “atom” so‘zidan foydalangan. Keyinchalik, 1861-yili irlandiyalik Robert Boyl Yer shari suv, o‘t, yer va havodan iborat bo‘lib, ular ham mayda zarrachalardan tashkil topganligini ta’kidlagan. Hozirgi kunda Demokrit va Boyl g‘oyalari fanda qo‘llanib kelinmoqda. Shuningdek, bir necha faylasuf va olimlar ham moddalarning 10 mayda zarrachalardan tashkil topganligi haqida o‘z g‘oyalarini ilgari surishgan. 1883-yili amerikalik ixtirochi Jorj Istmen tomonidan fotoplyonkaning yaratilishi nanotexnologiyada keskin burilishga olib keldi. Uning ixtirosi nanotuzilmali materiallar olish imkoniyatini oshirdi. Shveysariyalik fizik Albert Eynshteyn nanometr birligini ishlatib, 1905-yilda nashr qilingan ishida qand (shakar) molekulasining o‘lchami taxminan 1 nanometrga teng ekanligini nazariy jihatdan ko‘rsatib bergan. 1931-yilda nemis fiziklari Maks Knoll va Ernst Ruskalar birinchi marta nanoobyektlarni o‘rganish mumkin bo‘lgan elektron mikroskop yaratdilar. 1932-yilda esa gollandiyalik professor Frits Sernik optik mikroskopni yaratdi. U bu mikroskop yordamida tirik hujayralarni o‘rganishga harakat qilgan. Hozirda bu mikroskop tibbiyotda keng qo‘llaniladi. Shuningdek, 1939-yili “Siemens” kompaniyasi birinchi marta aniqlash imkoniyati 10 nanometr bo‘lgan elektron mikroskop ishlab chiqarishga erishgan. 1959-yilda amerikalik fizik Richard Feynman Amerika fiziklari hamjamiyatining yillik yig‘ilishida miniatyuralash kelajagini baholay olgan ishlarini e’lon qildi. Nanotexnologiyalarning asosiy holatlari uning “Bir kovakda ming kovak” (“There`s Plenty of room at the Bottom”) deb nomlangan Kaliforniya Texnologiya institutida o‘qigan ma’ruzasida keltirilgan edi. Ma’ruzaning asosiy postulati shundan iborat ediki, fizikaning fundamental qonunlari nuqtayi nazaridan barcha narsalarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri atomlardan hosil qilish mumkin. Feynman maxsus qurilmalar yordamida juda kichik o‘lchamli qurilmalar, hatto atom darajasidagi qurilmalarni yaratish mumkinligini aytib o‘tgan. O‘sha vaqtda uning bu so‘zlari fantastikaga o‘xshab ketar edi: ayrim atomlar bilan o‘tkazish mumkin bo‘lgan texnologiyalar hali yo‘q edi (ya’ni, atomni aniqlab olish, uni olib boshqa joyga qo‘yish va boshqalar). Bu sohaga qiziqishni kuchaytirish uchun kim birinchi bo‘lib kitobning bir betini igna uchiga yozib bersa, unga 1000 dollar berishni e’lon qilgan. Biroq qurilmalarni, Bu tanishuv parchasidir. Asarning to‘liq versiyasi https://kitobxon.com/oz/asar/1856 saytida. Бу танишув парчасидир. Асарнинг тўлиқ версияси https://kitobxon.com/uz/asar/1856 сайтида. Это был ознакомительный отрывок. Полную версию можно найти на сайте https://kitobxon.com/ru/asar/1856 Yüklə 62,92 Kb. Dostları ilə paylaş:
|