Zamonaviy operatsion tizimlar. Utilit dasturlar. Tizimli va amaliy dasturlar

Hisobot olish uchun tizim utilitlari Ko‘p hollarda kompyuterni Windows bilan birga ishlatishda kelib chiqadigan muammolarni yechish kaliti operatsion tizim har hil vositalariga turli apparat va dasturiy komponentalarni tekshirishga imkon berishdan iborat.
Ma’lumotlarni diagnostika kilish va tiklash utilitlar. Qattiq disklarni holatini taxlil etish va tiklash bir biri bilan bo‘g‘lik. Siz shu vazifalarni alohida bajaradigan dasturlardan yoki universal yechumlardan foydalanishingiz mumkin. Bu bolimda shunday dasturlardan bir nechtasi to‘g‘risida aytib o‘tilgan. BIOS yoki DOS, diagnostik dasturlardan olimgan hatolar haqidagi ma’lumotlar aniq yollanmalarga asoslangan. Shunday axborotlarda ko‘rsatilgan ma’lumotlardan foydalaning, lekin unutmanki, ularga 100% ishonib bo‘lmaydi. AMI BIOS ni ishlab chiqaruvci American Megatrends kompaniyasi bir nechta utilitlar va maxsus uskunalarni tavsiya etadi. Shu yerga Intel, AMD, Cyrix, SGS Thomson va Texas Instruments kompaniyalarning protsessorlarini tekshirishga imkon beradigan, AMIDiag dasturi ham kiradi. Protsessorlardan tashqari shu dastur xotira, disk yurutuvchi, qattiq disklar, CD va DVD – disk yurutuvchilar, videoadapterlar, USB-, parallel va ketma-ket portlar,to‘vushli platalar, tarmoqli adapterlar va h.k. larni tekshiradi. Shu dasturga tegishli ma’lumotlarni www.ami.com Web-saytda topasiz.
Yana bitta tavsiya etiladigan utilit - Smith Micro Software ishlab chiqaruvchi kompaniyaning Checklt utilit. Bu utilitning to‘plamiga yana Computer Associates kompaniya ishlab chiqarilgan Clean & Zip File Management Utility и InoculatelT Antivirus utilitlar. Shu utilitlarga tegishli ma’lumotni www.smithraicro.com/checkit Web-saytida to‘pasiz.
Diagnostik dasturlar o‘z ishini bajarish uchun ish vaqtidagi kompyuterni tekshirish lozim. Shunung uchun kompyuterni tekkis ishlashini tekshirmoqchi bo‘lsangiz, uni 1 sutkaga ishlatib qoying. Lekin, bu usulda ham kamchiliklar mavjud. Diagnostik dasturlar kompyuterni foydalanuvchiga qaraganda ancha uzoq va chuqur darajada tekshirishi mumkin, lekin, ular uning ishidan foydalanmaydi; asosiy muammo ham shundan iborat. Ko‘p hollarda mutaxassis kompyuterni 72 soat davomida tekshiradi, shundan song hamma narsa sozlangan va to‘g‘ri ishlaydi deb foydalanuzchiga uzatadi. Olliy foydalanishda 5 soniya otmasdan kompyuter osilib qoladi va mutaxassis ahmoqona ko‘rinishga ega bo‘ladi. Diagnostika dasturi normal ishlaydi, mutaxassis hamma o‘z vazifalarini etarli darajada bajargan, foydalauvchi ham tajribali. Hamma gap shundaki u kompyuterni diagnostik dastur hech qachon tekshirmagan operatsiyani bajarishga majbur qilmoqda.