Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti
Yüklə 1,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- NOTA BENE ! Davomli jinoyat
|
Murakkab alohida jinoyatlarning turlari, yuqorida qayd etilganidek,
davomli, uzoqqa cho‘zilgan va tarkibli jinoyatlardir. Davomli, uzoqqa cho‘zilgan va tarkibli jinoyatlar qonun chiqaruvchiga belgilarning har birini JKning muayyan moddasi yoki modda qismida tasvirlangan tarkibga birlashtirishga imkon beradigan obyektiv va subyekt belgilarning mustahkam yuridik umumiyligi bilan tavsiflanadi 1 . NOTA BENE ! Davomli jinoyat deganda, yagona maqsad yo‘lida amalga oshiriladigan umumiy qasd doirasida birlashgan ikki va undan ortiq ijtimoiy xavfli harakatlar tushuniladi. Davomli jinoyatlarning o‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, barcha jinoyatlarning o‘zaro bog‘liqligi bir butunni tashkil qilishda namoyon bo‘ladigan barcha epizodlarning yagonaligidadir. Davomli jinoyatning alohida aktlari, ular mustaqil jinoyat xarakteriga ega bo‘lmasa, mustaqil kvalifikatsiya qilinmaydi; o‘zining yig‘indisida bir martalik jinoyat sifatida qaraladi. Masalan, o‘zini o‘zi o‘ldirish darajasiga yetkazish (JK 103- moddasi), o‘zini o‘zi o‘ldirishga undash, ya’ni ko‘ndirish, aldash yoki boshqa yo‘l bilan o‘zga shaxsda o‘zini o‘zi o‘ldirish hissini uyg‘otish (103 1 -modda), qiynash (JK 110-moddasi), bir-biriga tobe bo‘lmagan harbiy xizmatchilar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarga oid ustav qoidalarini buzish (JK 285-moddasi) va hokazo. Shunday qilib, davomli jinoyat «bir qator aynan o‘xshash xatti- harakatlar bilan turli vaqtlarda sodir etilgan bo‘lsa-da, biroq yagona qasd bilan qamrab olingan, obyekti va sodir etish usuli, oqibatlari bir xilligi jihatidan o‘zaro o‘xshash» bo‘ladi 2 . «Davomli jinoyat sodir etilishi davrida shaxs tomonidan boshqa jinoyat sodir etilgan bo‘lib, uning belgilari Jinoyat kodeksining davomli 1 Уголовное право России. Часть Общая: учеб. для вузов: учеб. для студентов вузов, обучающихся по специальности «Юриспруденция» / Отв. ред. проф. Л.Л. Кругликов. 2-е изд., перераб. и доп. – С. 326. 2 Қаранг: Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2008 йил 15 майдаги «Бир неча жиноят содир этилганда қилмишни квалификация қилишга доир масалалар тўғрисида»ги 13-сонли қарори, 4-банд, 1-хатбоши // Ўзбекистон Республикаси Олий судининг Ахборотномаси, 2008 й., 3-сон. – 13-б. 349 jinoyat uchun javobgarlikni nazarda tutuvchi moddasi dispozitsiyasi bilan qamrab olinmasa, uning harakatlari Jinoyat kodeksining davomli jinoyat uchun javobgarlikni nazarda tutuvchi hamda boshqa jinoyat uchun javobgarlikni nazarda tutuvchi moddalari majmui bo‘yicha kvalifikatsiya qilinadi» 1 . Alohida e’tiborga talon-toroj va mansabdorlik jinoyatlaridagi davomli jinoyatlarni takroran sodir etiladigan jinoyatlardan farqlash hollari molikdir. Davomli talon-toroj – bir qator o‘xshash harakatlardan iborat, aybdorning yagona qasdi bilan qamrab olingan va yig‘indisi bitta qilmishni tashkil etadigan o‘zganing mulkini noqonuniy o‘zlashtirish umumiy maqsadiga ega. Masalan, aybdor televizor o‘g‘irlash maqsadida har gal zavodning kirish darvozasidan bittadan detal olib chiqib ketadi. Navbatdagi shunday holda u ushlab olinganda qilmish talon-torojning takroriyligini bildirmaydi, chunki ellik marta bo‘lsa-da, bittadan detal olib chiqib ketish aybdorning yagona maqsadi – televizor o‘g‘irlash bilan qamrab olingan. «Davomli talon-toroj sodir etilgan hollarda aybdorning harakatlari talon- toroj qilingan umumiy summani hisobga olgan holda tavsiflanishi zarur. Agar shaxsning harakatlari davomli jinoyat xususiyatiga ega bo‘lmasdan bir necha mustaqil epizodlardan, misol uchun, o‘g‘rilik, talonchilik, firibgarlik va boshqalardan iborat bo‘lsa, bu harakatlar talon- toroj qilingan umumiy summadan kelib chiqqan holda tavsiflanishi mumkin emas. Bunday hollarda jinoyatni o‘zganing mulkini talon-toroj qilganlik uchun javobgarlikni nazarda tutuvchi Jinoyat kodeksi moddasining dispozitsiyasiga muvofiq, jumladan, takroriylik belgisi bilan tavsiflash lozim» 2 . «Pora olish, pora berish yoki pora olish-berishda vositachilik qilishni takroriylik belgisiga ko‘ra tavsiflash ushbu jinoyatning o‘zini ikki marotabadan kam bo‘lmagan miqdorda sodir etilishini va ulardan hech biri uchun shaxsning sudlanmaganligini hamda jinoiy javobgarlikka tortishning muddati o‘tib ketmaganligini taqozo etadi. 1 Ўша жойда 78-79 б. 2 Қаранг: Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 1998 йил 17 апрелдаги «Иқтисодиёт соҳасидаги жиноий ишлар бўйича суд амалиётида юзага келган айрим масалалар тўғрисида»ги 11-сонли қарори, 5-банд, 2 ва 3-хатбошилари // Тўплам, 1-жилд. – 116-б. 350 Mansabdor shaxsning bir vaqtning o‘zida bir necha shaxsdan poralarni olishi, basharti pora beruvchilarning har biri uchun alohida qilmish sodir etilsa, takroriy pora olish deb tavsiflanishi lozim» 1 . Yüklə 1,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|