Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро давлат университети


I.1 Kosacha barglar va ularning vazifasi



Yüklə 0,72 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə3/12
tarix02.01.2022
ölçüsü0,72 Mb.
#40362
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
osimliklarda uruglanish hodisasi va uning xususiyatlari

            I.1 Kosacha barglar va ularning vazifasi  

Kosacha  kichikroq  va  yashil  rangdaligi,  ba’zan  esa  boshqacha  shaklda  

bilangina  gultojdan  ajralib  turadigan  murakkab  gulqo’rg’on  bargchalarining 

tashqi  doirasini  hosil  qiladi.  Kosachabarglar  bir-biri  bilan  mutlaqo 

qo’shilmagan  bo’lsa,  birikmagan  bargli  kosacha,  aks  holda  birikkan  bargli 

kosachabarglarning  yoqori  qisimlari  butunlay  birikmay  qoladi,shunga  ko’ra, 

bo’lak  yoki  tishchalarning    soniga  qarab,  uni  hosil  qilishga  ishtirok  etgan 



 

kosachabarglarning  soni  haqida  fikr  yuritish  mumkin.  Kosachabarglarning 



qo’shilib  ketgan  pastki  qismi  kosacha  paychasi  deyiladi.  Vegitativ  barglarni 

tasvirlashda qanday terminlar ishlatilsa, birlashmagan bargli kosachabarglarni 

yoki birikkan bargli kosacha barklari, parralari, tishchalarini tasvirlashda ham 

shunday  terminlar ishlatiladi. 

Kosachadan  bir  necha  simmetriya  tekisligi  o’tkazish  mumkin  bo’lsa,  u 

to’g’ri yoki aktinamorf kosacha deb, bordiyu faqat bitta simmetriya tekisligi 

o’tkazish  mumkin  bo’lsa,  noto’g’ri  yoki  zigomorf  kosacha  deb  ataladi. 

Kosachaning  asosiy  vazifasi  g’uncha  holidagi  gulning  ancha  yosh  va  nozik 

ichki  qisimlarini  gul  ochilguncha  himoya  qilib  turishdir.  Ko’pchilik 

o’simliklarda kossacha gullash vaqtida saqlanib qoladi va so’lib, gultoj bilan 

birga to’kilib ketadi. Talaygina o’simliklarda (olma,nok,behi, va boshqalarda) 

kosacha  mevalarda  ham  saqlanib  va  ba’zi  o’simliklarda  hatto  o’sib,  ba’zan 

rangini o’zgartiradi (fizalis paq-paq)-Physalis alkekengi da) yoki mevalarning 

tarqalishiga  yordam  beradigan  organga  aylanadi:  Mevalarning  shamol  bilan 

tarqalishiga  yordam  beradigan  talaygina  murakkabgullilarga  mukli  jug’a  va 

boshqalarga  yoki  meaning  hayvonlar  yordamida  tarqalishiga  yo’l  ochadigan 

qayrilgan ilmoqlar, tishsimon qilchilarga (tikanok va boshqalar) aylanadi. 

Ba’zi  o’simliklarda  kosacha  yirik,  rangli  bo’lib  gultojga  o’xshab  turadi; 

bunday hollarda u yo rosmana gultoj bilan baravar rivojlangan bo’lib, shakli 

va olgan joyi jihatidan undan farq qiladi yoki vazifasiga ko’ra, o’rnida mayda-

mayda  nektardonlar  yuzaga  keladigan  gultojning  o’rnini  bosadi  (kupatsiya 

maroznik-Helleborus 

va 

boshqalarda). 



Ko’pchilik 

sayavongullilar, 

murakkabgullilar,  valeriangullilarga    kosacha  judda  kuchsiz  rivojlangan 

(reduksiyalangan) yoki tamom yoqolgan. 




Yüklə 0,72 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin