Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта
Yüklə 1,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
16-chizma. Markaziy bank tomonidan pul taklifining boshqarilish chizmasi. Zaxiralar Pul taklifi Foiz stavkasi Barqaror baholar Past darajadagi ishsizlik YaIM ning real o‘sishi Bozor operatsiyalari Qayta moliyalashtirish stavkasi Talab qilinadigan zaxira darajasi 68 Mazkur chizma asosida Markaziy bank pul taklifini nazorat qiladi va kreditlash shartlarini belgilab oladi. [48] . Pul bozori – bu shunday bozorki, u yerda pulga talab va taklif ta’siri ostida foiz stavkasi darajasi va pul «bahosi» shakllanadi. Pul bozorida pul tovarga o‘xshab «sotilmaydi» va «sotib olinmaydi». Aynan shu xususiyati bilan pul bozori boshqa bozorlardan tubdan farq qiladi. Pul bozorida pul nominal foiz normasi birligiga ega bo‘lgan muqobil likvid vosita bilan almashinadi (2-grafik). Grafikdan ko‘rinib turibdiki, taklif chizig‘i (Sm) vertikal to‘g‘ri chiziq shakliga ega. Buning sababi shundaki, Markaziy bank muoma- ladagi pul massasini nazorat qiluvchi organ sifatida foiz stavkasining o‘zgarib turishidan qat’iy nazar pul taklifini o‘zgarmas darajada ushlab turishga harakat qiladi. Har qanday turdagi bozorga o‘xshab pul bozo- rida ham talab va taklif chizig‘i bir-biri bilan kesishadi. Grafigimizda bu kesishish nuqtasi E bilan belgilangan bo‘lib, aholi va firmalar foiz stav- kasi faqat 6,9 % bo‘lgan taqdirdagina o‘z ixtiyorlarida 150 mln. so‘mlik pulni saqlab turishlari mumkin. Foiz stavkasi nisbatan past bo‘lgan hollarda ular o‘z portfellaridagi pullar miqdorini ko‘paytirishga harakat qiladilar va shu orqali qimmatli qog‘ozlar bahosini pasaytirishga, foiz stavkasini oshirishga intilib, pul bozorida pulga bo‘lgan talab va taklif muvozanatiga erishadilar va aksincha. Nominal foiz stavkasi % Yüklə 1,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|