Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги

          Suv   bosadigan   zona  —   1)   suv 

 
396 
to'planib  suv  omborlarini  hosil  qiladigan  zona;  2)  suv  toshqinlari  paytida  suv  bosadigan 
hududlar (keyingi yillarda Markaziy va  Janubiy Qizilqumda suv bosadigan bunday zonalar 
maydoni tobora kengayib bormoqda). 
Subtropik zona (< lot. sub - osti + gr. tropikos - buriladigan) —Yerning 30° va 40° 
kengliklari (shimoliy va janubiy) orasida joylashgan tabiiy subtropik zona. Bu zonaga doimiy 
ko'karib turuvchi subtropik  o'rmonlar, aral ash musson  (mavsumiy) subtropik 
o'rmonlar, subtropik o'rmon-dasht, dasht, chalasahro va sahro hududlari kiradi. 
         Sahro zonasi — o'rta, subtropik va  tropik kengliklarda joylashgan zona bo'lib, uning 
iqlimi quruq va  konti-nental, tuprog'i odatda sho'rlangan,  o'simliklar  qoplami  o'ta  siyrak 
bo'ladi. Uning o'zida shakllanadigan daryolartarmog'i bo'lmaydi. 
         Suv  kadastri  '(<  suv  +  kadastru...)  —  mintaqadagi  barcha  suvlar:  daryolar,  ko'llar, 
dengizlar, botqoqliklar, muz-liklar va yer osti suvlari to'g'risidagi ma'lumotlar to'plami. 
        Suksession klimaks (< gr. klimax — pillapoya + lot. sukccessio - vorislik, meros olish) 
—  biogeotsenoz  tabiiy  rivojlanishining nisbatan mustahkam-lashgan oxirgi  bosqichi bo'lib, 
bunda biogeotsenoz turg'unlashadi va o'zi ya-shab turgan joyning muayyan geologik  davrga 
xos  bo'lgan  ekologik  xususi-yatlariga  mos  holatni  oladi  (mas.,  to'liq  shakllanib  bo'lgan 
o'rmon). 
         Suvning aylanishi  — biosferada  suvning aylanib yurishi. Uning bosh-lanishi shartli 
ravishda atmosfera yog'inlari bo'lib, key in u yer usti va  yer osti suv oqimlari, infiltratsiya, 
bug'lanish,  atmosferada  havo  oqimlari  yordamida  harakatlanishi  va  yana  yerga  yog'inlar 
holida qaytib tushishi  bilan davom etadi.  S.a. ning yillik miqdori taxminan 520 ming km
3
 
ga teng. Aylanish jarayonida suv bir agregat holatdan boshqasiga o'tib turishi mumkin. 
         Suvni   muhofazalovchi   o'rraon   — 
daryolar  boshida,  ularning  bo'yida  va  suv  havzalari  qirg'oqlarida  o'sadigan  o'rmonlar. 
S.m.o'. qirg'oqlami yuvilib ketishdan, loyqa bosishidan va boshqa zararli ta'sirlardan saqlaydi. 
        Sanitariya  nazorati  —  sanitariya  nozirligi  tomonidan  suvning,  havoning  aholi 
punktining va boshqalaning gigi-yenik holatini ma'muriy yo'l bilan nazorat qilish shakli.  
       Sanitariya-gigiena       me'yori      — 
insonning xavf-xatarsiz yashashi va normal hayot kechirish sharoitlarini kafolatlovchi sifat va 
son jihatdan belgilab qo'yilgan ko'rsatkichlar. 
         Sun'iy  tanlanish  —  inson  uchun  foydali  xo'jalik  belgilariga  ega  bo'lgan 
individlarning  ongli  ravishda  (yoki  tushunib  etmasdan)  tanlab  ko'paytiri-lishi.  S.t.  bevosita 
inson faoliyati arala-shuvi bilan bajariladi. 
Tanlab  tutish — hayvonlami  biror maqsad uchun tutish. 
Tanlab   otib   olish   —   hayvonlami ma'lum bir maqsad bilan ovlash (mas., 
populyatsiyaning      jinsiy       tarkibini optimallashtirish   maqsadida   ortiqcha erkak 
individlarni ovlash) 
Tutish — tutadigan jihozlar (to'r, qopqon va boshq.) yordamida turli maqsadlar 
uchun hayvonlami tutish. 
Tabiatni huquqiy muhofaza qilish — 
tabiat  muhofazasi  ishi  bilan  bog'liq  bo'lgan  yuridik  me'yorlarni  ishlab  chiqish;  tabiiy 
sharoitni  saqlab  qolish,  uni  qayta  tiklash  va  yaxshi-lashga  qaratilgan  hamda  huquqiy 
hujjatlar bilan mustahkamlangan davlat tadbirlari majmui. 
         Tuproq  unumdorligi  —  tuproqning  o'simliklaming  ozuqa  moddalari  va  namlikka 
bo'lgan  ehtiyojini  qoplash-ga  qodirligi.  T.u.  faqatgina  bu  moddalaming  tuproqda 
serobligiga  bog'liq  bo'lmay,  balkim  tuproqning  mexanik  tarkibiga  ham  bog'liq.  T.u.  ga 
ko'ra uning boniteti aniqlanadi. 
          Tuproq — yer po'stlog'ining 2-3 m qalinlikdagi g'ovak qatlami bo'lib, u suv, havo 
va  tirik  organizmlaming  birgalikdagi  davomli  ta'siri  natijasida  tog"  jinslarining  nurashidan 
pay  do  bo'ladi.  T.  da  quyosh  energiyasining  to'planish,  o'zgafish  va  o'simliklarga  qayta 
taqsimlab  berilish  jarayonlari  amalga  oshadi.  Unda  kimyoviy  elementlar  muttasil 
harakatda bo'lganligidan uning hosildorligi saqlanadi. 

 
397 
        Tabiiy-geografik poyas — rayon-lashtirishning juda yirik taksonomik birligi bo'lib, u 
issiqlik  balansi  o'zaro  yaqin  bo'lgan  qator  geografik  zona-lardan  tashkil  topadi.  Quyidagi 
tabiiy-geografik  poyaslar  farqlanadi:  arktik,  subarktik,  antarktik,  subantarktik;  shimoliy 
va janubiy tabiiy-geografik poyaslar: mo'tadil, subtropik, tropik, subekvatorial va  ekvatorial 
poyaslar. 
         Tabiat    muhofazasi    buquqi    — 
xalqaro  huquqning  bir  qismi  bo'lib,  davlat  miqyosida  tabiiy  resurslar  va  hayot  muhitini 
muhofaza qilishning yuridik asoslarini ishlab chiquvchi huquqiy tabiat muhofazasi. 
         Tabiatni  o'zgartirish  —  tabiiy  komplekslar  biologik  mahsuldorligini  oshirish 
maqsadida hukrri surib kelayotgan tabiiy muvozanatni inson faoliyati ta'sirida o'zgartirish. Т. 
о', ko'p hollarda biotik uyushmalarni u yoki bu darajada degradatsiyaga olib keladi va bunda 
ekotizimlarning «qarib qolishi», ularning klimaks holatiga yaqinlashishi kuzatiladi. 
         Tig'iz  joylashish   prinsipi  —  bu 
prinsipga  ko'ra  tabiiy  uyushmalarga  birlashgan  turlar  biror-bir  muayyan  biotopda  eng  kam 
darajadagi  raqobat  va  eng  yuqori  darajadagi  mahsul-dorlik  bilan  yashashlari  mumkin. 
Bundan  xulosa  qilib  shuni  aytish  kerakki,  biror  yerda  biologik  resurslarni  parvarishlab 
ko'-paytirganda  bu  joyda  tabii y  tizimlarga yaqin biotoplar yaratishga  e'tibor berish zarur. 
Prinsipni R. Makartura asoslab bergan. 
           Uyushmalar  dinamikasi  (<  gr.  dina-mikos  -  quvvat  (harakat)  —  biologik 
populyatsiyalar tarkibiy tuzilishidagi o'zgarishlar. Qar. - Populyatsiyalar dinamikasi. 
         Urbanizatsiyalashgan  hudud  (<  lot.  urbanus  -  shaharlik  +  territorium  —  yer 
maydoni)  —  shahar  tipidagi  aholi  punkti  va  u  bilan  bog'liq  bo'lgan  ishlab  chiqarish, 
transport, hamda muxandislik inshootlari joylashgan hudud. 
          Ubikvistlar  (<  lot.  ubigue  -  hamma  yerda,  har  qaerda)  —  keng  ekologik  amplitudaga 
ega  bo'lgan  va  shuning  uchun  ham  turli  yashash  sharoitlarida  normal  rivojlanaoladigan 
o'simlik  va  hayvon  turlari  (mas.,  odatdagi  qamish  suvda  va  quruqlikda,  loytuproqda  va 
qumli tuproqda o'sadi). 
        Urochishche  —  1)  ma'lum  bir  hududda  joylashgan,  atrofi  aniq  shakllangan  tabiiy 
chegaralar  (daryolar,  jarliklar,  sahrolar  va  shunga  o'xshashlar)  bilan  o'ralgan  diqqatga 
sazovor  joy;  2)  atrofi  aniq  ko'rinib  turuvchi  tabiiy  yoki  antropogen  chegaralar  bilan 
o'ralgan bir xil ko'rinishga ega bo'lgan joylar guruhi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
398 
Ekologiya fanidan oraliq nazorat savollari 
 
1.
 
Ekologik omillarning tasnifi 
2.
 
Kimyo sanoatining biosferaga ta’siri. 
3.
 
Atmosfera orqali tuproqning ifloslanishi. 
4.
 
Abiotik omillar. 
5.
 
Insonning biosferaga ta’siri. 
6.
 
Tuproqda o’z- o’zidan tozalanish.  
7.
 
Biotik omillar. 
8.
 
Atmosfera havosining kimyoviy tarkibi. 
9.
 
Tuproq qanday gigienik ahamiyatga ega.  
10.
 
Antropogen omillar. 
11.
 
Atmosfera havosining ifloslantiruvchi manbalar. 
12.
 
Ekologiya fani haqida tushuncha.  
13.
 
Ekologik muhit tushunchasi.  
14.
 
Inson-jamiyat-tabiat. 
15.
 
Mineral o’g’itlar ishlab chiqarish va ularning atmosfera havosini ifloslantirishi.  
16.
 
Moslashish tushunchasi. 
17.
 
Inson ekologiyasining vazifasi. 
18.
 
Plastmassalarning havoni ifloslantirishi. 
19.
 
Ekologik muammo turlari. 
20.
 
Ekologiyada muhit tushunchasi. 
21.
 
Kimyo sa’noati va  atmosfera havosi.  
22.
 
Umumbashariy (global) muammo turlari. 
23.
 
Ekologik omillar deb nimaga aytiladi. 
24.
 
Kimyo sa’noati va  atmosfera havosi.  
25.
 
Mintaqaviy (regional) muammo turlari.  
26.
 
O’simliklarning yo’rug’likka bo’lgan munosabati. 
27.
 
 Atmosfera havosining ifloslantiruvchi tabiy omillar. 
28.
 
Mahalliy (lokal) muammo turlari.  
29.
 
O’zbekistonda ekologik vaziyatni yaxsyilash yo’llari. 
30.
 
Atmosfera tarkibidagi gazlar.  
31.
 
O’zbekistondagi  ekologik muammolar.  
32.
 
Issiqlik elektrik stansiyalar atmosfera havosining ifloslantiruvchi manba. 
33.
 
Zaxarli kimyoviy moddalar.  
34.
 
Suv manbalari va ularning sanitariya holati.  
35.
 
Zaxarlanish qanday jarayon. 
36.
 
Ifloslangan atmosfera havosining atrof muhit va inson salomatligiga ta’siri.  
37.
 
Suv va yuqumli kasalliklar. 
38.
 
Pestitsidlarning tashqi muhit bilan aloqadorligi.  
39.
 
Suv va inson salomatligi.  
40.
 
Suvning organaleptik hususiyatlari.  
41.
 
Zaxar deb qanday moddaga aytiladi. 
42.
 
Sanoat korxonalarning chiqindi suvlari tarkibi.  
43.
 
Suvning hidi, ta’mi. 
44.
 
Pestitsidlar bilan organizimlarning zaxarlanishi. 
45.
 
Ochiq suv havzalarini chiqindi suvlar bilan ifloslanishi.  
46.
 
Orol va orol bo’yi ekologiyasi. 
47.
 
Atmosfera havosining zaxarli moddalar bilan zaxarlanishi. 
48.
 
Tuproqning gigienik ahamieati. 
49.
 
Suv sifatini yaxshilash usullari. 
50.
 
Pestitsid va gtrbitsidlarni qishloq xo’jaligida ishlatilishi. 
51.
 
Tuproq  tarkibidagi kassalik quzg’atuvchi mikroorganizmlar  
52.
 
Suv manbalari  
53.
 
Suvlarni  zaharli moddalar bilan ifloslanishi. 
54.
 
Sanoat korxonalari chiqindi tarkibidagi zaharli moddalar. 

 
399 
55.
 
Suvning sifatini yaxshilash usullari. 
56.
 
Tiproqning zaharli moddalar bilan ifloslanishi. 
57.
 
Atmosfera havosi orqali tupriqning ifloslanishi. 
58.
 
Biosfera deb nimaga aytiladi. 
59.
 
Tuproqning inson hayotidagi o’rni. 
60.
 
Rangli metallurgiya kombinatining zaharli chiqindilar. 
61.
 
Ekologik omillarning tirik organizmlarga ta’siri. 
62.
 
Ekologiyada muhit tushunchasi. 
63.
 
Biosfera tushunchasi. 
64.
 
Tuproqni inson, o’simlik va hayvinlar hayotidagi o’rni. 
65.
 
Populyatsiya nima. 
66.
 
Orol mintaqasida ekologik muammolar. 
67.
 
Biotsenozning   ekologik tuzilishi. 
68.
 
Kimyo sanoatining biosferaga ta’siri. 
69.
 
Chiqindi suvlari zararsizlantirish. 
70.
 
Inson ekologiyasining demografiyasi. 
71.
 
Ekologik siyosatning tuzilmasi. 
72.
 
Biosferadagi tirik organizmlarning funktsiyalari. 
73.
 
Ekologiyada moslashish (adabtatsiya) tushunchasi. 
74.
 
Chiqindi suvlarni tindirgichlar vositasida tozalash. 
75.
 
Orol dengizi va Orol bo’yi ekologiyasi. 
76.
 
Jamiyatning biosferaga salbiy ta’siri. 
77.
 
Suvning tabiatda aylanishi. 
78.
 
Shaxarlarda atmosfera havosini ifloslanishi va uni oldini olish. 
79.
 
Atmosferaning dimiqishi. 
80.
 
Ozon qatlamining siyraklanish sabablari. 
81.
 
Tuproq mihitiga antropogen ta’siri. 
82.
 
Quruqlik muhitining  ekologik  tuzilishi. 
83.
 
Tabiatda uglerodning aylanishi. 
84.
 
Petsisitlarni tashqi muhit bilan aloqadorligi. 
85.
 
Zaharli kimyoviy moddalarni tushintiring. 
86.
 
Azotning tabiatda aylanishi. 
87.
 
Biosfera va inson faoliyati. 
88.
 
O’simlik va hayvonot olamini muhofaza qilish. 
89.
 
Kimyoviy moddalarni organizmga ta’sir qilish mexanizmi. 
90.
 
Mineral o’g’itlarning atrof – muhitga ta’siri. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
400 
 
Ekologiya fanidan yakuniy nazorat savollari 
 
1.
 
Ekologiya fanining maqsadi, vazifalari.  
2.
 
Ekologiya fanining bo`limlari, qisqacha tarixi.  
3.
 
O`zbekiston olimlarining ekologiya fanini rivojlanishda qo`shgan  
4.
 
hissalari 
5.
 
Ekologik muammolar turlari.  
6.
 
Ekologiyaning asosiy tushunchalari. 
7.
 
Ekologiyada foydalaniladigan uslublar. 
8.
 
Ekologik muammolar ularning kelib chiqishi va sabablari.              
9.
 
Orol va orol bo`yi ekologiyasi va ularni yaxshilash yo`llari 
10.
 
Ekologiyaning qisqacha rivojlanish tarixi. 
11.
 
Inson ekologiyasi. 
12.
 
Orol bo`yi ekologiyasi.  
13.
 
Inson ekologiyasining demografik jihatlari. 
14.
 
O`zbekistonning ijtimoiy ekologik holati. 
15.
 
Insonning tabiatga ta`sir etish turlari. 
16.
 
Kimyo sanoati atmosferani ifloslantiruvchi manba.  
17.
 
Jamiyatning biosferaga salbiy ta’siri. 
18.
 
Tuproqni zaharli moddalar bilan ifloslanishi. 
19.
 
Ekologik omillar. 
20.
 
Ekologik omillarning tirik organizmga ta’siri. 
21.
 
Abiotik, biotik va antropogen omillar. 
22.
 
Ekologiyada muhit va moslashish tushunchasi.  
23.
 
Tabiiy va sun’iy muhit. 
24.
 
Tashqi muhit omillari va ularning organizmlarga ta`siri. 
25.
 
O`simliklarni haroratga moslashishi. 
26.
 
Harorat va namlikning tirik organizmlarga ta`siri. 
27.
 
Quruqlik muhit0ining abiotik omillari. 
28.
 
Muhit va ekologik omillar. 
29.
 
Quruqlik muhitining ekologik tuzilishi. 
30.
 
Atrof-muhitning ekologik omillari. 
31.
 
Mineral o`g`itlar ta`sirida muitining ifloslanishi. 
32.
 
Suvning organoleptik xususiyatlari. 
33.
 
Atmosfera orqali tuproqning ifloslanishi. 
34.
 
Atrof-muhitning abiotik omillari. 
35.
 
Biosfera deb nimaga aytiladi 
36.
 
Umumbashariy (global), mintaqaviy va mahalliy muammolar.                
37.
 
Mintaqa biosferasiga transportning ta`siri. 
38.
 
Mintaqa biosferasiga sanoatning ta`siri. 
39.
 
Mintaqa biosferasiga qishloq xo`jaligining ta`siri. 
40.
 
Pestitsid va gerbitsidlarning qishloq xo`jaligida ishlatilishi. 
41.
 
Mintaqa biosferasiga antropogen ta`siri 
42.
 
Biosferaning tarkibi. 
43.
 
Biosfera va inson faoliyati. 
44.
 
Biosferada kechadigan jarayonlar. 
45.
 
Kimyo sanoatining biosferaga ta’siri. 
46.
 
Atmosfera havosining kimyoviy tarkibi. 
47.
 
Atmosfera  havosini  ifloslantiruvchi manbalar. 
48.
 
Mineral o’g’itlar ishlab chiqarish va ularning atmosfera  
49.
 
havosini ifloslantirishi 
50.
 
Rangli metallurgiya kambinatining salbiy-ijtimoiy  
51.
 
sharoitning asosiy sabablari 
52.
 
Ifloslangan atmosfera havosining atrof-muhitga va inson  
53.
 
salomatligiga ta’sir 

 
401 
54.
 
Zaharli kimyoviy moddalar va ularning inson organizimiga ta`siri. 
55.
 
Pestitsidlarning tashqi muhit bilan aloqadorligi. 
56.
 
Ozon qatlamining siyraklanishi sabalari. 
57.
 
Havoni ifloslantiruvchi manbalar. 
58.
 
Atmosferada uglerod va azotning aylanishi. 
59.
 
Atmosfera havosini konseragen moddalar bilan ifloslanishi. 
60.
 
Ifloslangan atmosfera havosining tirik organizmlarga ta`siri. 
61.
 
Havo muhitining ifloslanish oqibatlari. 
62.
 
Atmosfera havosini muhofaza qilish. 
63.
 
Iflos havoning inson, o`simlik va hayvonlarga zararli ta`siri. 
64.
 
Atmosfera havosini ifloslanishini kamaytirish yo`llari. 
65.
 
Toza atmosfera havosini tarkibi. 
66.
 
Tojikiston alyuminiy zavodining atmosferaga ta`siri. 
67.
 
Avtotransport iflosliklari va ularni oldini olish. 
68.
 
Havo muhitini muhofaza qilish 
69.
 
Populyatsiya tushunchasi. 
70.
 
Biosenoz haqida tushuncha 
71.
 
Ekosistemalar turlari. 
72.
 
Biosenozlarning tuzilishi. 
73.
 
Biosenozlar ekologiyasi. 
74.
 
Suv sifatini yaxshilash usullari. 
75.
 
Suv va inson salomatligi. 
76.
 
Suvlaning sanitariya holati. 
77.
 
Ochiq suv havzalarining sanoat chiqindilari suvlari bilan ifloslanishi. 
78.
 
Suv manbalari va ularning sanitariya holati. 
79.
 
Suv va yuqumli kasalliklar 
80.
 
Suv manbalarining ifloslanishi 
81.
 
Suv va suv havzalarining ekologigiyenik holati. 
82.
 
Suvning tabiatda aylanishi. 
83.
 
Suv resurslarni muhofaza qilish. 
84.
 
Suv havzalarining sanitariya holati.  
85.
 
Oqava suvlar va ularni tozalash usullari. 
86.
 
Sanoat suvlarining chiqindi suvlari va ularni tozalash yo`llari. 
87.
 
Korxonada texnik suvlar nima maqsadlar uchun ishlatiladi. 
88.
 
Chiqindi suvlarni zararsizlantirish. 
89.
 
Suvni ftorsizlantirish va chuchuklantirish 
90.
 
Tuproqda o`z-o`zini tozalash jarayoni. 
91.
 
Tuproq muhitining kimyoviy moddalar bilan ifloslanishi. 
92.
 
Tuproq qanday gigiyenik ahamiyatga ega. 
93.
 
Tuproq muhitiga fan-texnika taraqqiyotining ta’siri. 
94.
 
Tuproqdagi tirik organizmlar va ularning ahamiyati. 
95.
 
Tuproq muhitiga fan-texnika taraqqiyotining ta’siri. 
96.
 
Tuproq yuqumli kaslliklar manbayi. 
97.
 
Tuproqning inson hayotidagi roli. 
98.
 
Tuproqning muhit sifatidagi ahamiyati. 
99.
 
Inson- tabiat-jamiyat. 
100.
 
Inson ekalogiyasining vazifasi. 
101.
 
Inson va hayvonot dunyosi. 
102.
 
O`rta Osiyo mintaqasidagi salbiy-ijtimoiy sharoitning 
103.
 
O`zbekistondagi ekologik muammolar. 
104.
 
O`simliklarning inson hayotidagi o`rni. 
105.
 
Ilmiy tibbiyotda qo`llaniladigan dorivor o`simliklar. 
106.
 
Hayvonot dunyosining muhofaza qilish 
107.
 
Qizil kitobga kirgan hayvon va o`simliklarni muhofaza qilish. 
108.
 
Hayvonot olami va uni muhofaza qilish 
109.
 
O`simlik resurslarini muhofaza qilish. 

 
402 
110.
 
Ekologik siyosatning tuzilmasi va bosqichlari 
111.
 
Ekologiyaning istiqboli, ekologik ta`lim-tarbiya 
112.
 
Ekologik ta`lim-tarbiya. 
113.
 
Qimmatli va noyob o`simliklarni himoya qilish 
114.
 
Tabiatni muhofaza qilishning hozirgi muammolari. 
115.
 
Avtotransport va atmosfera havosi. 
116.
 
O`zbekiston o`rmonlari va ularning ahamiyati. 
117.
 
Hayvonot dunyosining muhofaza qilish 
118.
 
Landshaftlarni muhofaza qilish. 
119.
 
O`simliklarni antropogen ta`sirlaridan muhofaza qilish. 
120.
 
Qishloq  xo’jaligidagi  zaxarli ximikatlarning  tuproqqa  ta’siri. 
121.
 
Tibbiyotda qo`llaniladigan o`simliklarning inson hayotidagi ahamiyati. 
122.
 
Ekologiya va gigiyena to`g`risida tushuncha. 
123.
 
O`simliklar dunyosining ekologik muvozanatini saqlash. 
124.
 
Pestitsidlar bilan organizmning zaharlanishi. 
125.
 
Biosferadagi tirik organizmlarning funksiyalari. 
126.
 
Ozbekiston Respublikasining suv manbalari. 
127.
 
Organizmlar orasidagi munosabatlar 
128.
 
Chiqindi suvlarini zararsizlantirish yo`llari.                        
129.
 
Pestitsidlar va atrof-muhit. 
130.
 
Aholi yashaydigan joylarni ko`kalamzorlashtirishning ahamiyati.     
131.
 
asosiy sabablari                                                      
132.
 
Pestitsidlarning inson salomatligiga salbiy ta`siri. 
133.
 
Sanoat chiqindilaridan atrof-muhitni muhofaza qilish.   
134.
 
Orol muammosi va ularni kelib chiqish sabablari. 
135.
 
Tuproqni muhofaza qilish va ulardan oqilona foydalanish. 
136.
 
Suvni sifatini yaxshilash usullari. 
137.
 
Atmosferada kechadigan fizik va kimyoviy jarayonlar. 
138.
 
Kimyolashtirish vositalaridan foydalanishning ijtimoiy-ekologik          
139.
 
muammolari 
140.
 
Tuproqning gigiyenik va ekologik ahamiyati.                   
141.
 
Axlatlarni zararsizlantirish va ulardan foydalanish. 
142.
 
Atmosfera havosining ekologik va gigiyenik tomondan buzilishi                
143.
 
Suvni sifatini yaxshilash uslublari.  
144.
 
Suv manbalari. 
145.
 
Havoning ifloslanishi nimalarga olib keladi. 
146.
 
Suv va suv havzalarining ekologik holati. 
147.
 
Zararli moddalarni saqlash usullari. 
148.
 
Atmosferani radioaktiv moddalar bilan ifloslanishi. 
149.
 
Hayvonot dunyosini muhofaza qilish. 
150.
 
Tabiat va inson hayotida hayvonlarning roli. 
151.
 
Agrosenozlar va ularning xususiyatlari 
152.
 
Biosferaning ekologik muammolari. 
153.
 
Ozon qatlamining emirilish sabablari. 
154.
 
Atmosfera ifloslanishining iqlimiga ta`siri. 
155.
 
Orol bo`yi mintaqasidagi o`simliklarning ekologik oqibatlari. 
156.
 
Ekologik ta`lim-tarbiya.                          
 
 
 
 
 
 
                           
 
 
      
 
  
 

 
403