*zbekiston respublikasi

7. Shaxs fidoyilik tuyg’usini psixologik basholash 
Umumiy psixologiya asoslarini puxta egallash orqaligina har bir shaxsda 
yuksak shis-tuyg’ular, mehnatga ijobiy munosabat, ijtimoiy faollik, komfort 
shislarini shakllantirish mumkin. o’zini o’zi anglash va milliy ongni qaror toptirish 
orqali mehnatsevar, vatanparvar, fidoiy insonlarni tarkib toptirish lozim. Bozor 
iqtisodiyotining birmuncha murakkab mexanizmlari qay yo’sinda ishlashini 
tushunib yetish, muvaffaqiyatli faoliyat ko’rsata olish uchun nimalar qilish 
zaruratini anglash, unga to’g’ri yo’l topa bilish shaxsdan muayyan yuksak tuyg’u 
hamda xislatni taqozo etadi.
Hozirgi ijtimoiy mushitda shaxslararo munosabatlar silsilasida "birdamlik 
ruhi" va "mushtaraklik tuyg’usi" singari hamkorlik faoliyatini yo’lga qo’ishning 
samarali usullari va uslublari psixologiya fanida ishlab chiqilshiga qaramay, 
bugungi kun talabiga javob beradiganlari yetarli emas.
Umumiy psixologiya fanida xalq xo’jaligi tarmoqlarini tashkil qilish va 
ularni boshqarish jarayonida "inson-texnika" tizimdan tashqari ("inson-tabiat", 
"inson-obraz" singari yondashish bundan istisno) munosabatlari muhim ahamiyat 
kasb etish, ularning tashlili ko’p jishatdan empirik, amaliy, miqdoriy, tatbiqiy 
ma'lumotlarga asoslanishi muayyan darajada yoritilganligiga qaramay, Hozirgi 
davrda 
"inson-inson", 
"inson-jamoa", 
"jamoa-inson", 
"jamoa-jamoa" 
munosabatlarining boshqaruv imkoniyatlarini tekshirish talab qilinadi.
Xo’jalikni boshqarishning yangi qonuniyatlari, mexanizmlari, omillari 
ijtimoiy 
manbalari, 
shaxslararo 
munosabat 
usullari, 
yakka 
shaxsning 
ijtimoiylashuvi xossalari, rashbar va tobe kishilar o’zaro muomalasining maromi, 
nizoli vaziyatlarning oldini olish, mazkur jarayonda iliq psixologik mushitning 
roli, ishlab chiqarish samaradorligini oshirishning imkoniyatlariga doir empirik va 
metodologik materiallar to’plashning qulay hart-haroiti yuzaga keladi.
Shuni aloshida ta'kidlab o’tish joizki, xo’jalik yoki muassasini boshqarish 
uchun rashbar quyidagilarga asoslanishi kerak: 
-demokratik desentralizm (mashalliy boshqaruv ustunvorligi); 
-boshqaruvda yakkaboshchilik; 
-siyosiy, iqtisodiy, ma'naviy, ma'rifiy ma'muriyatda xo’jalik yuritishning birligi; 

---

144 
-xo’jalik shisobining oqilligi; 
-ommaning boshqaruv jarayonida faol qatnashuvi; 
-hamkorlik faoliyatining ishtirokchilarini ma'naviy va moddiy jishatdan 
rag’batlantirish; 
-kadrlarni tayyorlash, tanlash va joylashtirish jarayonlarida psixodiagnostikaga 
asoslanish.
Mehnat va ta'lim jarayonlari boshqaruv predmeti hamkorlik faoliyatida 
shaxsning xulqiga va ongiga guruhiy ta'sir o’tkazishning xususiyatlarini, rashbar 
bilan ijrochi o’rtasidagi muomala maromini tekshirish, shaxslararo munosabatlar 
bosqichlari, shakllari va ruhiy mushitni ta'minlash mexanizmlari tadqiq etishdir. 
Xuddi shu sababdan shaxs xislatlarini o’lchash tizimini yaratish dolzarb 
muammolardan bir shisoblanib, ularning ayrim ko’rinishlarini amaliyotga tavsiya 
qilish muhim ahamiyat kasb etadi. Shaxsning fidoiyligi jamiyat taraqqiyoti, vatan 
gullab yashnashi uchun muhim ahamiyatga ega bo’lib, altruizm tushunchasiga juda
yaqin turadi.