2.1. Psixologik bilimlarning paydo bo’lish davrlari
(e.av. 4-5-asrlar va 16-17-asrdagi taraqqiyoti)
Agar psixologik fikr tarixiga nazar tashlaydigan bo’lsak, uning qadim o’tmishlarga borib taqalashini e’tirof etish mumkin. Chunki odamzot o’zini o’zgalardan, atrof-muhitdan ayri anglay boshlagan davrdan boshlab, unda o’ziga xos ruhiy holatlar va jarayondar to’g’risida tasavvurlar shakllana boshlagan. Lekin ana shu tasavvurlar va tushunchalarni yaxlit tizimga solib, uning qonuniyatlari to’g’risidagi dastlabki urinishlar uning fan sifatida shakllanishining ibtidosiga to’g’ri keladi.
Umuman ruh haqidagi g’oyalar qadimdayoq Suqrot (Sokrat), Platon, Arastu (Arestotel)larning falsafiy qarashlarida shakllangan. Demak, birlamchi psixologik qarashlar falsafa negizida paydo bo’lgan edi. Buyuk allomalar asarlarida jon va ruh haqidagi qarashlardan ta’sirlangan boshqa olimlar, birinchi navbatda, faylasuf olimlar tabiat, jamiyat va inson tafakkuri xususida asarlar yaratganda, inson ruhiyatiga ham e’tibor qaratishni o’zlariga odat qilib oldilar. Shu bois ham psixologiyani haqli ravishda falsafa negizida shakllangan fan deyish mumkin.
Dostları ilə paylaş: |
