Ózbekstannıń eń jańa tariyxı

93-stat`yanıń 15-punkti tómendegishe redakciyalandı: «15) wálayatlar hákimlerin hám de Tashkent qalası hákimin nızamǵa muwapıq tayınlaydı hám de lawazımınan azat etedi. Konstituciyanı, nızamlardı buzǵan yaki óz abırayı hám qádir-qımbatına daq túsiretuǵın is-háreketti islegen rayon hám qala hákimlerin Prezident óz qararı menen lawazımınan azat etiwge haqılı».
102-stat`yanıń ekinshi bólimi tómendegishe redakciyalandı: «Wálayat hám Tashkent qalası hákimi Ózbekstan Respublikası Prezidenti tárepinen nızamǵa muwapıq tayınlanadı hám lawazımınan azat etiledi». Bul nızam 2008-jıl 1-yanvar`dan kúshke kirdi.
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń burın iyelep turǵan Ministrler Kabinetiniń Baslıǵı lawazımınıń saplastırılıwı mámleketlik hákimiyat hám basqarıwdı liberallastırıw hám demokratiyalastırıw jolında áhmiyetli qádem boldı.
Demek, ǵárezsizlik jıllarında mámleketimizde prezidentlik institutı qáliplesip, ol jáne de jetilisti, onıń huqıqıy negizleri bekkemlendi.
Ózbekstan Respublikasınıń birinshi Prezidenti Islam Karimov mámleketlik hákimiyat hám basqarıwdı demokratiyalastırıw, prezidentlik institutın jáne de liberallastırıw, dún`yadaǵı rawajlanǵan mámleketlerdiń basqarıw sistemasına say sistemaǵa ótiw boyınsha bir qatar usınıslardı alǵa qoydı. Bul usınıslar Ózbekstan Respublikası Konstituciyasınıń 96-stat`yasına tiyisli.
Mámleket Prezidenti túrli sebeplerge kóre, óz wazıypasın orınlay almaytuǵın jaǵday júzege kelgende anıqsızlıq, bul stat`yanı túrlishe talqılawǵa jol qoymaslıq maqsetinde onıń jańa redakciyasın tómendegi mazmunda bayanlaw usınıs etildi: «Mámlekettiń ámeldegi Prezidenti óz wazıypaların orınlay almaytuǵın jaǵdaylarda onıń wazıypa hám wákillikleri waqtınsha Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Senatı Baslıǵınıń juwapkershiligine júkletiledi, bunda úsh ay múddet ishinde, «Ózbekstan Respublikası Prezidentin saylaw haqqında»ǵı Nızamǵa tolıq muwapıq halda, mámleket Prezidentin saylaw ótkeriledi».
Mámleketlik hákimiyat hám basqarıwın demokratiyalastırıw tarawında mámleketimizde eki palatalı parlamenttiń qurılıwı nátiyjesinde Prezidenttiń wákillik múddetiniń ózgertiliwi hám oǵan tiyisli ayırım wákillikler Senat hám Bas ministrge ótkerildi. 2007-jılı Ózbekstan Respublikası Konstituciyasınan mámleket Prezidenti bir waqıttıń ózinde atqarıwshı hákimiyat baslıǵı ekenin belgileytuǵın norma shıǵarıp taslandı, mámleketlik basqarıwda siyasiy partiyalardıń rolin kúsheytiwge baylanıslı, yaǵnıy, Oliy Majlis Nızamshılıq palatasındaǵı siyasiy partiya frakciyalarına húkimet baǵdarlamalarına yaki onıń ayırım baǵdarlarına qosılmaǵan jaǵdayda ózin oppoziciya dep járiyalawı huqıqıy jaqtan bekkemlendi. 2009-jıl 1-iyul`den kúshke kirgen «Saylaw haqqındaǵı nızam hújjetleriniń jetilistiriliwi múnásibeti menen Ózbekstan Respublikasınıń ayırım nızam hújjetlerine ózgeris hám qosımshalar kirgiziw haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikası Nızamı bul baǵdardaǵı reformalardı jáne de tereńlestiriwde ayrıqsha áhmiyetke iye boldı.
Ǵárezsizlik jıllarında mámleketimizde basqarıw tarawın oraylastırıwdı sheklew, bul baǵdardaǵı wazıypalardıń bir bólimin respublika dárejesinen wálayat, rayon hám qala kólemine ótkeriwde máhálle sistemasın qáliplestiriw máselelerine úlken áhmiyet qaratıldı. Bul bolsa, Ózbekstan Respublikasınıń birinshi Prezidenti tárepinen atap ótilgen, oraylıq mámleketlik hákimiyat uyımları óz wákilliklerin barǵan sayın jergilikli mámleketlik hákimiyat uyımlarına ótkerip barıw lazımlıǵı haqqındaǵı ideyanıń ámeldegi tastıyıǵı bolıp tabıladı.