o'rnini bosuvchi sifatdosh kelishik qo'shimchalari olgan va gapda turli boiaklarning o‘rnini egallagan. -ecek sifatdoshlari -пщ va -ir sifatdoshlari kabi shaxs qo‘shimchalari olib, kelasi zamon shaklini yuzaga keltirgan (Sen geleceksin - Sen kelasan. Gelecegini biliyor - kelishingni biladi). -«/qo'shim chasi bilan yasalgan fein egizli so‘zlar ham (yikilasi, olesiye, goresi gelmek) eski sifatdoshlar bo'lib, -ecek sifatdoshlariga mos keladi. Lekin ular turg‘unlashib, o'z sintaktik vazifasidan mahrum bo‘lgan: Annemi goresim geldi (Onamni ко ‘rgim keldi). Senin giilesin tuttu (Sening kulging qistadi) kabi. -ecek sifatdoshlari gapda aniqlovchi vazifasini bajaradi: Kar- §ila$acagin gtiglukleri yenmelisin (Duch keladigan mashaqqatlarni yengib o'tishing kerak) kabi. RAVISHDOSHLAR (Zarf-fiitter) Ravishdoshlar turk tilida zarf-fiiller (ravish-fellar) deb ataladi. Ravishdoshlar harakatning holatini ifodalovchi o ‘ziga xos shakllar - gerundiumlar ham deyiladi. 0 ‘rta maktab dasturlarida ravishdoshlar bagfiiller (bog‘ fe’llar) deyiladi. Ravishdoshlar, sifatdoshlarga teskari o'laroq, fe’lning ot kabi qo‘llanilmaydigan, turlanmaydigan, ham fe’llar kabi tuslanmaydigan shakllaridir. Ular holatni ifoda etuvchi shakllar boiib, gapda hoi (zarf tiimleci) b oiib keladi. Shuningdek, ba’zi ravishdoshlar davomiylik, payt va sabab ravishi vazifasini ham bajaradi: gtilerek karplamak, gelince aramak, ahrken dti$urmek kabi. 124
Ravishdoshlar, har tilda bo‘lgani kabi turk tilida ham zamon
