Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining

at-i-t}-, dayan-i-§-, giil-ii-§-, ug-u-§-, dur-u-s-, kar-i-§- kabi.
-r- qo'shimchasi ba’zi bir bo'g'inli so'zlarga qo'shiladi: gog-
ti-r-, yat-i-r-, kop-ti-r-, geg-i-r-, du§-ii-r-, bit-i-r-, dny-u-r-, ug-u-r-,
pifj-i-r- kabi.
- t -
qo'shimchasi, asosan, bir va ikki bo'g'inli, unli va I, r, k, k,
p, g, m. z undoshlari bilan tugagan so'zlarda uchraydi: uza-t-, kizar-t-,
yurti-t-, duzel-t-, aci-t-, ara-t-, ak-i-t-, kork-u-t-, iirk-u-t-, bildir-t- kabi.
Turk tilida ba’zi qo'shimchalar vositasida bir-ikkita so'z yoki
137

---

so'z shakli yasalgan, Ularni umurniy bir guruhga birlashtirish maqsadga
muvofiq. Bular: -e-. (,tik-a-); -i-. (,k a z-isu r-u -, sang-г-); -k-. (kir-k-,
sar-k-); -p-. (ser-p-, kir-p-); -y-. (ko-y~, do-у- (to ‘doymak’, to-A: so'zi
shundan kelib chiqqan/; -se-. (gor-se-t-, ya’ni goster); -mse-. (gtil-
ii-mse-, gek-i-mse- (fekimser so‘zi ana shu f e i negizidan yasalgan);
-esi-. (gor-esi-); -ele-. (kov-alci-, ov-ala-, it-ele-, serp-ele-, galk-ala,
oy-ala-), - /- qo'shimchasi faqat emzir-(em-i-z-i-r) kabi.
Harakat nomlarining yasalishi. Harakat nomi yasovchi
qo‘shimchalar turk tilida uch xil: -тек (-так), -me (-та) va -i§ (-ц,
-щ, щ) (Qarang: Fe’lning vazifadosh shakllari. Harakat nomi)
Savol va topshiriqlar - Sozlii ve Yazili Sinav Sorulan
1. Fe’l. Fe’l va uning kategoriyalari (Fiil ve onun ozellikleri).
2. 04im li va o‘timsiz fe’llar (Gegi§li ve gegiqsizfiiller).