§ Cərəyanın işi və gücü. Coul-Lens qanunu

§ 4. Cərəyanın işi və gücü. Coul-Lens qanunu

1) Uclarına U gərginliyi verilmiş R müqavimətli naqilin en kəsiyindən dt müddətində dq=Idt yükü keçər. Onda, elektrik sahəsində dq üzərində görülən iş: dA = Udq = IUdt = I²Rdt = olar. Bu iş naqilin qızmasına sərf edilir. Onda enerjinin saxlanması qanununa görə naqildə ayrılan dQ istilik miqdarı, cərəyanın gördüyü işə bərabər olar:

dQ = = I²Rdt

Bu, Coul-Lens qanunu adlanır. Əgər cərəyan zamandan asılı olarsa, sonlu t

müddətində naqildə ayrılan istilik miqdarı

kimi hesablana bilər.

2) Cərəyanın vahid zamanda gördüyü iş, onun gücü adlanır:

.

BS-də güc vahidi Vatt adlanır : 1 Vt=1 . Energetikada və elektrotexnikada cərəyanın işini ölçmək üçün sistemdənkənar kilovoltsaat və s. vahidlərdən istifadə edilir :

1 kVtsaat=3,610⁶ Coul

Coul-Lens qanununun diferensial ifadəsini tapaq. Bunun üçün naqildən cərəyan keçərkən onun vahid həcmində, vahid zamanda ayrılan isiliyi tapaq: . Buna cərəyanın xüsusi gücü deyilir. Naqildə ayrılan istilik miqdarının

kimi hesablandığını bilərək cərəyanın xüsusi gücünü aşağıdakı kimi hesablaya bilərik :

j = E və oluduğunu nəzərə alsaq: w = E² alarıq. Bu ifadə Coul-Lens qanununun diferensial ifadəsi adlanır və o, istənilən formalı naqil üçün, həm sabit, həm də dəyişən cərəyan üçün doğrudur.