18 saylı qərarı ilə təsdiq edilmişdir

ventilyasiyadan sonra ÜDS

Yüklə 1,13 Mb.

Pdf görüntüsü

səhifə	2/4
tarix	10.12.2016
ölçüsü	1,13 Mb.

1 2 3 4

ventilyasiyadan sonra ÜDS<60/dəq. olarsa, adrenalin yeridilir.

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin

İctimai S

əhi

ə v

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

12

DƏRMANLARIN YERİDİLMƏSİ

Əgər digər reanimasiya tədbirləri vaxtında və düzgün aparılarsa,

yenidoğulmuş uşaqların yalnız 1%-dən azının dərman yeridilməsinə

ehtiyacı olur.

Dərmanların yeridilməsi ürək fəaliyyətini normallaşdırmaq və

qan dövranını bərpa etmək üçün vacibdir.

►

Adrenalin yeritməli:



yalnız v/d yeridilməni təmin etmək mümkün olmadıqda, ana

məhluldan endotraxeal (əgər uşaq intubasiya olunubsa) 0,3-

1,0 ml/kq (Əlavə №10-a bax);

və ya



göbək venasına (əgər uşaq intubasiya olunmayıbsa) göbək

kateteri ilə, ana məhluldan 0,1-0,3 ml/kq (B). Yeridilmə yolu

– göbək venasından v/d (Əlavə №10-a bax) (C)

►

Fizioloji məhlul yeritməli (Ringer-laktat məhlulu):



əgər qan dövranı çatışmazlığı əlamətləri varsa (boz və

avazımış dəri, “ağ ləkə simptomu”, zəif və periferiyada

aşkarlanmayan nəbz), 5-10 dəqiqə ərzində 10 ml/kq

dozasında (C)

Dərmanların yeridilməsi zamanı reanimasiya tədbirləri davam

etdirilməlidir.

30 saniyə sonra reanimasiya tədbirləri 6 saniyə dayandırılmalı və

ÜDS təyin edilməlidir.

ÜDS 6 saniyədə x 10 = ÜDS 1 dəqiqədə

Əgər:



ÜDS>60/dəq., ürəyin xarici masajı dayandırılır və sərbəst,

müntəzəm tənəffüs bərpa olunana qədər ağciyərlərin köməkçi

ventilyasiyası davam etdirilir;



ÜDS<60/dəq., reanimasiya tədbirləri davam etdirilir (ürəyin

xarici masajı və ağciyərlərin köməkçi ventilyasiyası); lazım

gələrsə, hər 3-5 dəqiqədən bir adrenalin təkrar yeridilir (təkrar

yeridilmə yaxşı olar ki, göbək venasına olsun) və qan dövranı

çatışmazlığı əlamətləri saxlanılırsa, fizioloji məhlul (Ringer-

laktat məhlulu) yeridilir;

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin

İctimai S

əhi

yy

ə v

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı



dərmanların təkrar yeridilməsindən sonra ÜDS>60/dəq.,

amma sərbəst, müntəzəm tənəffüs bərpa olunmayıbsa,

ağciyərlərin köməkçi ventilyasiyası davam etdirilir.

Bəzi vəziyyətlər müşahidə edilir ki, bunlar da yenidoğulmuş

uşağın reanimasiyasını çətinləşdirir və ya fəsadlaşdırır (Əlavə №11-ə

bax).

Əgər yenidoğulmuş uşağa reanimasiya tədbirləri aparılıbsa, onun

gələcək müşahidə və müayinəsi üçün reanimasiya və intensiv

terapiya şöbəsinə (palatasına) köçürülməsi məsələsini qərarlaşdırmaq

lazımdır.

Əgər 10 dəqiqə müddətində aparılan fasiləsiz və keyfiyyətli

reanimasiyadan sonra yenidoğulmuş uşaqda həyat əlamətləri

yoxdursa, onun reanimasiyasını dayandırmaq lazımdır (C).

Reanimasiya aparılmır:

►

hestasiya yaşı 23 həftədən aşağı və ya doğularkən çəkisi 400 q-

dan az olan uşaqlara (B)

►

anensefaliya ilə doğulan uşağa

►

13 və 18-ci cüt xromosomların trisomiyası (Patau və Edvards

sindromu) prenatal aşkar olunubsa

►

həyatla bir araya sığmayan çoxsaylı inkişaf qüsurları müəyyən

olunubsa

►

həyat əlamətləri yoxdur və maserasiya varsa

Əgər uşaq doğularkən həyat əlamətləri yoxdur, lakin hələ

doğuşun ikinci dövründə döldə ürək döyüntüləri eşidilibsə, ola bilər

ki, ölüm doğulmadan əvvəl baş verib. Ona görə də belə

yenidoğulmuşa tam həcmdə reanimasiya tədbirlərinə başlamaq

vacibdir.

Əgər yenidoğulmuşa reanimasiya aparılmasının vacibliyinə dair

şübhələr varsa, həmişə reanimasiyanı başlamaq lazımdır!

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin

İctimai S

əhi

ə v

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

İLKİN REANİMASİYANIN SXEMİ (ALQORİTM)

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin

İctimai S

əhi

yy

ə v

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

15

Ədəbiyyat:

Məmmədov C., Əliyeva F., Hüseynov R., Haqverdiyeva S.,

Mikayılova Z., Bağırova A., Şahbazova N., Şirinova D., Rzayeva

M., Aslanova L., Eyvazova S., Əhmədov A. “Yenidoğulmuşların

ilkin reanimasiyası üzrə klinik protokol”. Bakı, 2008, 36 s.

Allword AC, Madar RJ,Baumer JH, Readdy L, Wright D.

Changes in resuscitation practice at birth. Arch Dis Child Fetal

Neonatal Ed. 2003;88:F375-F379.

Berkowitz ID, Chantarojanasiri T, Koehler RC, Schleien CL,

Dean JM, Michael JR, Rogers MC, Traystman RJ. Blood flow

during cardiopulmonary resuscitation with simultaneous

compression and ventilation in infant pigs. Pediatr Res. 1989; 26:

558-564.

Davis PG, Tan A, O'Donell CP, Schulz A. Resusciation of

newborn infants with 100% oxygen or air: a systematic review

and meta-analysis. Lanct.2004; 364:1329 -1333/

Haddad B, Mercer BM, Livingston JC, Talati A, Sibai BM.

Outcome after successful resuscitation of babies born with apgar

scores of 0 at both 1and 5 minutes. Am J Obstet Gynecol. 2000;

182:1210-1214.

Halliday HL, Endotracheal intubation at birth for preventing

morbidity and mortality in vigorous, meconium-stained infants

born at term. Cochrane Database Syst Rev. 2001; CD000500/

Hadeed AJ, Ludington S, Siegal S. Skin-to-skin between mother

and infant reduces idiopathic apnea of prematurity. Pediatric

Research, 1995; 37(4):

Handbook of Neonatal Intensive Care, 6 Edition, 2006. 539

Hoskyns EW, Milner AD, Hopkin IE. A simple method of face

mask resuscitation at birth. Arch Dis Child. 1987; 62: 376-378.

10.

Jain L, Ferre C, Vidyasagar D, Nath S, Sheftel D.

Cardiopulmonary resuscitation of apparently stillborn infants:

survival and long-term outcome. J Pediatr.1991;118:778-782.

11.

Kanter RK. Evaluation of mask-bag ventilation in resuscitation of

infants. Am J Dis Child. 1987; 141: 761-763.

12.

Managing newborn problems. A guide for doctors, nurses and

midwifes. WHO, 2003.

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin

İctimai S

əhi

ə v

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

13.

Menegazzi JJ, Auble TE, Nicklas KA, Hosack GM, Rack L,

Goode JS. Two-thumb versus two- finger chest compression

during CRP in a swine infant model of cardiac arrest. Ann Emerg

Md. 1993; 22:240-243.

14.

Oca MJ, Nelson M, Donn SM. Randomized trial of normal saline

versus 5% albumin for the treatment of neonatal hypotension. J

Perinatol.2003;23:473-476.

15.

Palme-Kilander C, Tunell R. Pulmonary gas exchange during

fase mask ventilation immediately after birth. Arch Dis Child.

1993; 68: 11-16.

16.

Polin R.A., Spitzer A.R., Fetal and neonatal secrets, Hanley&

Belfus,Inc.\Philadelphia,2001.

17.

So KW, Fok TF, Ng PC, Wong WW, Cheung KL. Randomized

controlled trial of colloid or crystalloid in hypotensive preterm

infants. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 1997; 76: F43-F46.

18.

Tan A, Schulz A, O'Donell CP, Davis PG. Air versus oxygen for

resuscitation of infants at birth. Cochrane Database Syst Rev.

2005: CD002273.

19.

Wiswell TE, Gannon CM, Jacob J, Goldsmith L, Szyld E, Weiss

K, Schutzman D, Cleary GM, Fillpov P, Kurlat I, Caballro CI,

Abbasi S, Sprague DD, Oltorf C, Padula M. Delivery room

management of the apparently vigorous meconium-stained

neonate: results of the multicenter, international collaborative

rial.Pediatrics.2000; 105: 1 -7.

20.

Vain NE, Szyld G, Prudent LM, Wiswell TE, Aguilar AM, Vivas

NI. Oropharyn-geal and nasopharyngeal suctioning of meconium-

stained neonats before delivery of their shoulders: multicentre,

randomized controlled trial.2004;364:597-602.

21.

Департамент РЗ и исследований ВОЗ, "Решение проблем

новорожденных", Женева, 2005г.

22.

Клиническое руководство по неонатологии. Под ред.

Т.Л.Гомеллы, М.Д. Каннигам. Издательство «Медицина»,

1998.

23.

Любшис

А.

Краткое

практическое

руководство

новорожденных детей. 2006г.

24.

Любшис А., Захаре И., "Основы ухода за здоровыми и

больными новорожденными", 2007г.

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin

İctimai S

əhi

yy

ə v

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

17

Əlavə №1

İŞ YERİNİN TƏŞKİLİ. YENİDOĞULMUŞ UŞAĞIN

REANİMASİYASI ÜÇÜN AVADANLIQ VƏ VASİTƏLƏR

Reanimasiya yerinə ümumi tələblər:

ətraf mühitin temperaturu 25-29°C

şüalandırıcı istilik mənbəyi

reanimasiya yerinin düzgün seçilməsi:



üç tərəfdən yaxınlaşmanın mümkünlüyü



binanın daxili divarı qarşısında yerləşməsi

yaxşı işıqlandırma

axın ölçənə nəzarətlə oksigenin olması

axın ölçənə nəzarətlə sıxılmış qazın olması (mümkündürsə)

saniyəölçən saat (mümkündürsə Apqar-taymer )

əyani vəsaitlərin olması (reanimasiyanın alqoritmi, dərmanların

siyahısı və dozası, intubasiya borularının ölçüsü cədvəli)

İlkin reanimasiya üçün avadanlıq və vasitələr:

Sorma üçün avadanlıq

elektrik və ya istənilən mexaniki sorucu (rezin baloncuqlar, əl

sorucusu)

sorucu kateterlər (5 Fr, 6 Fr, 8 Fr və 12 Fr)

mədə zondları (5 Fr və 8 Fr)

üçlüklər

mekonial aspirator

ASV üçün avadanlıq

250 və ya 500 ml özüdüzələn kisələr və/və ya T-şəkilli adapterli

sistem (Neo-Puff tipli)

təmiz maskalar dəsti - 00; 0; 1; 2 ölçülü (silikon və ya elastik

haşiyəlilər daha yaxşıdır)

oral havaötürücülər

oksigenin və ya hava-oksigen qarışığının isidilməsi və

nəmləndirilməsi üçün vasitələr

birləşdirici oksigen boruları

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin

İctimai S

əhi

ə v

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

Traxeyanın intubasiyası üçün avadanlıq

0 və 1 ölçülü düz tiyəli larinqoskop

daxili diametri 2; 2,5; 3,0; 3,5; 4,0 mm olan intubasiya boruları

traxeyanın intubasiyası üçün stilet (yaxşı olardı)

ehtiyat lampalar və larinqoskop üçün batareyalar

Dərmanlar

1:10 000 adrenalin hidroxlorid

0,9%-li natrium-xlorid məhlulu

“Ringer-laktat“ məhlulu

Nalokson məhlulu

Dərmanların yeridilməsi üçün vasitələr

şprislər 1, 2, 5, 10, 20, 50 ml

3,5 Fr, 5 Fr, 8 Fr ölçülü göbək kateterləri

Digərləri

steril əlcəklər

quru təmiz əskilər

quru təmiz papaqlar

qayçı

leykoplastır

fonendoskop

pulsoksimetr (yaxşı olardı)

arterial təzyiq monitoru (yaxşı olardı)

göbək kateterinin fiksasiyası üçün liqatura/lent

Yenidoğulmuşun reanimasiyası üçün vasitə və dərmanlar

görünən və əlçatan yerdə olmalıdır. Məsul şəxs (baş mama və ya

digər müvəkkil edilmiş adam) hər gün reanimasiya yerinə nəzarət

edir, doğuş zalında reanimasiya vasitələrinin olmasını və onların

vəziyyətini sənədləşdirir.

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin

İctimai S

əhi

yy

ə v

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

19

Əlavə №2

Yenidoğulmuş uşağın reanimasiya protokolu

Xəstəlik tarixinin №-si

Soyadı, adı, atasının adı

Doğum tarixi:

Doğum vaxtı:

Doğum zamanı çəki (q):

İLK ADDIMLAR

İstiliyin təmin edilməsi

Uşağın düzgün vəziyyəti

Tənəffüs yollarının təmizlənməsi

Taktil stimulyasiya

Sərbəst axınla oksigen 5-8 l/dəq

30 saniy

ə

ÜRƏK DÖYÜNTÜLƏRİNİN SAYI:

dəfə 1 dəqiqədə

KİSƏ VƏ MASKA VASİTƏSİLƏ VENTİLYASİYA

Kisənin ölçüsü

Maskanın ölçüsü

№

Maska ilə ventilyasiya müddəti dəq.

Oksigen istifadə edilib

Hə

Yox

saniy

ə

ÜRƏK DÖYÜNTÜLƏRİNİN SAYI:

dəfə 1 dəqiqədə

ÜRƏYİN XARİCİ MASAJI

İki əlin baş barmaqları ilə

Bir əlin iki barmağı ilə

Maska ventilyasiyası ilə birlikdə

Endotraxeal borudan ventilyasiya ilə birlikdə

saniy

ə

ÜRƏK DÖYÜNTÜLƏRİNİN SAYI:

dəfə 1 dəqiqədə

DƏRMANLARIN YERİDİLMƏSİ

İntubasiya borusundan

X dəfə

Göbək kateterindən X

dəfə

Vaxt Doza Adrenalin

Fizioloji

məhlul

4,2%-li NaHCO

Nalokson

Qlükoza

30 saniy

ə

ÜRƏK DÖYÜNTÜLƏRİNİN SAYI:

dəfə 1 dəqiqədə

ENDOTRAXEAL İNTUBASİYA

Endotraxeal borunun diametri

Yuxarı dodaq səviyyəsindən yeridilmə dərinliyi sm

İntubasiya vaxtı Ekstubasiya

vaxtı

İst

ənil

ən

vaxt

DÖLYANI SULARDA MEKONİUM

Başın doğulması zamanı sorulma

Traxeyanın intubasiyası X dəfə

DİGƏR

Müstəqil tənəffüsün bərpa olunma vaxtı Müntəzəm tənəffüsün bərpa olunma vaxtı

Reanimasiyanın ümumi davametmə müddəti dəq.

Reanimasiya aparılmayıb

APQAR 1

DƏQ

5 DƏQ

APQAR

7

10 DƏQ

REANİMASİYADAN SONRAKI VƏZİYYƏT

Ananın döşü üzərinə

İntensiv terapiya palatasına köçürülmüşdür

Köçürülmə zamanı vəziyyəti: Kafi

Orta ağır

Ağır

Çox ağır

Neonatoloq: _____________________ Mama-ginekoloq: __________________

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin

İctimai S

əhi

yy

ə v

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

Əlavə №3

YUXARI TƏNƏFFÜS YOLLARININ TƏMİZLƏNMƏSİ

Vasitələr:



adi rezin armud, elektrik və ya mexaniki sorucu



T-şəkilli konnektorlu sorucu kateter (5 Fr, 8 Fr, 10 Fr ölçülü)

Prosedur:



uşağın tənəffüs yollarını açmalı, düzgün vəziyyət verməli

Düzgündür

20



ilk növbədə ağızdan, sonra isə burundan seliyi təmizləməli



manipulyasiya 5 san. artıq davam etməməlidir



selikli qişanı zədələmədən ehtiyatla sormalı



elektrik sorucu istifadə olunursa, mənfi təzyiq 10 sm civə və ya

37 sm su sütununu keçməməlidir



kateterin ağıza və ya burun-udlağa çox dərin yeridilməsi reflektor

bradikardiyaya və ya tənəffüsün dayanmasına səbəb ola bilər.

Yenidoğulmuş doğulduqdan sonra aktivdir və ağlayırsa, onun

tənəffüs yollarından möhtəviyyatı sormaq lazım deyil (A).

Hiperfleksiya

Hiperekstenziya

Vəziyyətin seçilməsi

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin

İctimai S

əhi

ə v

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

Əlavə №4

SƏRBƏST AXINLA OKSİGENİN VERİLMƏSİ

Vasitələr:



axın ölçənlə oksigen mənbəyi



isidici və nəmləndirici



birləşdirici oksigen boruları



təmiz maska dəsti – 0, 1, 2 ölçülü

Prosedur:



uşağın tənəffüs yollarını açmalı, düzgün vəziyyət verməli



birləşdirici boruları oksigen mənbəyinə birləşdirməli



maskanı (amma bərk sıxmamalı!) və ya oksigen borusunu uşağın

üzünə yaxınlaşdırmalı (şəklə bax)



oksigen birbaşa axınla uşağın gözünə doğru yönəlməməlidir

Kateterlə Oksigen

maskası ilə

Tənəffüs kisəsi ilə

Oksigenin sərbəst axınla verilməsi



sərbəst axın 5-8 l/dəq



bir neçə dəqiqə isidilməmiş və nəmləndirilməmiş oksigen istifadə

etmək olar



uzunmüddətli istifadə zamanı oksigen isidilməli və

nəmləndirilməlidir



üzərində reanimasion tədbirlər aparılan və əlavə oksigen alan

yenidoğulmuşlarda oksigenasiyanın səviyyəsinin qiymətlən-

dirilməsi vacibdir (B)



hətta qısamüddətli izafi oksigenasiya yenidoğulmuşa zədələyici

təsir göstərir (xüsusilə yarımçıq doğulmuşa!)

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin

İctimai S

əhi

ə v

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

1 2 3 4