1
8- MAVZU
Dasturlanadigan kontrollerlar
Reja
8.1
Programmalashtiriladigan, tugallangan yangi seriyadagi prosessorlar va
kontroller, ularning tuzilishlari, bajaradigan vazifalari, buyruqlar sistemasi, hamda
ishlash algoritmlari.
8.2
MP asosdagi qurilmalarni va boshqarish sistemalarini loyihalashni asosiy
bosqichlari.
8.3
Muammoni shakllantirish va loyihalanayotgan qurilmaga texnik talabni
ishlab chiqish
8.4 MP tanlashni asosiy mezonlari.
Hozirgi bosqichdagi MPS lar rivojlanishining asosiy xususiyatlari shundan
iboratki, bir qancha IS (KIS) asosida tuzilgan sistemalarni bitta kristalli
mikrokontrollerlar asosida qurishdir. Mikrokontroller MPS Hamma elementlarini:
markaziy protsessorli element (TSP), doimiy xotira quriimasi (PZU), operativ
xotira qurilmasi (OZU), registrlar kiritish/chiqarish portlari, taymerlarni o’z ichiga
oladi [30.36,37,38].
Hozirgi paytda MK ni bir qator turlari chiqarilmoqda. Bu qurilmalarni
hammasini uchta asosiy sinflarga ajratish mumkin:
- qurilmalarga o’matiladigan 8-razrvadli (MK);
- 16 va 32-razryadli mikrokontroller;
- raqamli protsessorli (DSD).
Mikrokontroller oilasini ko’proq tarqalgan vakillariga sanoatda, xo’jalikda va
kompyuter texnikasida keng qo’llaniladigan 8-razryadli qurilmalardir. Bu
mikrokontrollemi qayta ishlash tezligi protsessorni razryadligiga. bog’liq
bo’lmagan logik amallami real ob’ektlarni boshqarish uchun ishlatiladi.
8-razryadli (MK) ni ommaviyligiga Motorola. Microchip. Intel, Zilog. Atmel va
boshqa
firmaiarni
ishlab
chiqarayotgan
qurilmalarini
sonini
kengayib
borayotganligi sabab bo’lyapti. Zamonaviy 8-razryadli MK bir qancha kattaliklari
bilan farq qiladi.
AYRIM MIKROKONTROLLERLARNI XARAKTERISTIKALARI
AT89
tezkor
8-razryadli
mikrokontrolierlar
ko’p
martali
qayta
programmalashtirishga mo’ljallangan, FLESH xotira programmasi kristalli
bo’lgan, Intel 8x51 mikrosxemasi to’g’ridan-to’g’ri almashtirishga mos.
Asosiy farqlar:
-
taktli chastotasi ko’paytirilgan - 40MGts gacha;
-
xotira hajmining programmasi ko’paytirilgan - 64kB gacha;
-
iste’mol qiluvchi quvvati kamaytiriigan;
-
DIP, SOIC, PLCC va TOFP korpuslarida bajarish variantlari bor;
2
ATS9S seriyadagi 8-razryadli tezkor mikrokontroller, FLESH xotira
programmasi kristalli, Qo’riqchi taymer, SPI interfeysi va mukammal tugallangan
qo’shimcha EEPROM xotirasiga ega.
AT89L kristallari kengaytirilgan manba kuchlanish oralig’i 2,7V dan 6,0V gacha.
AT90S (AVB) 8-razryadli tezkor mikrokontrollerlar FLESH xotira
programmasi kristalli, kuchlanish manbasining oralig’i 2,7V dan 6,0V ga teng,
iste'inol qilish toki dcyarli katta emas. 4MGts chastotadagi kuchlanish 3V
bo’lganda 3,5mA da tipik ma’iioga teng bo'ladi. Buyruqlar sistemasi 132 ta
instruktsiyaga ega. Bu instruktsiyalarning ko’pchiligi generatorning bitta taktida
bajariladi.
Kontroilerlar qo’shimcha EEPROM xotirasi, qo’riqchi taymer, anologli
komparator va SPi interfeys bilan jihozlangan. Bu qo’shimcha vositalar orqali
xotira
programmasining
qiymatlarini,
mikrosxemani
platadan
olmasdan
almashtirish mumkin. KontroIlerlarning oldingi turkum oilalari piatalarini
to’g’ridan-to’g’ri almashtirishga mos holda ishlab chiqilishi, AtmeLAT89,
AtmeL89S va Intel8x51 seriyali kontrollerlari uchun mo’ljallangan. Ko’pgina
mikrosxemalar kristalida, ko’p kanalli 8 bitli ATSP o’rnatilgan bo’ladi. Ikkinchi
avlod AVR mikrosxemalari o’zida ko’paytirgich TN1 (I
2
C) interfeysi va
o’chirilgan holda qayta programmalashtirish rejimini o’zida yaxlitlagan.
ATF 15XX AS/L MIKROKONTROLLERI
ATF 15XX AS/L Altera firmasining texnik xarakteristikalari kengaytirilgan
7000S turkumdagi mikrosxemalarining zagalovkasi bilan mos keladi va hamda
o’zini tarkibida 32 dan 256 makroelementlarigacha bo’lgan sig’imdagi
mikrosxemalarga ega, 160 ta kirish/chiqish 7.5ns gacha ushlab qolishi va 125mGts
chastotagacha registriash operatsiyalarini bajaradi, hamda chiqish signalini oshirish
tezligini boshqarish bilan "Ochiq kollektorli" chiqishni tashkil etish imkoniyati
mavjud.
Energiyani iste’mol qilishning kengaytirilgan xarakteristikalari saqlanayotgan
quvvatni 1mA (seriyali) gacha 4mA iste’mol qilishni boshqaradigan rejim va
iste’mol qilish quvvatini avtomatik ravishda kamayfirishni o’z ichiga oladi. Bu
mikrosxemalar (ISP mode) tizimida standart JTAG (TEEESld.l 149.1) porti orqali
qayta programmalashtirish imkoniyatiga ega. Bu esa o’z navbatida tayyorlangan
qurilrnaning bosib chiqarilgan plataga boshqa ishlov bermasdan turib
kovsharlangan mikrosxemalar bilan ishlatisbni takomillashtirish imkoniyatini
beradi. Mikrosxemalar interfeysi talablariga javob beradi.
Eng past yoki eng yuqori darajadagi temperature ko’rsatkichlarini aniqlashda
Motorola firmasining 32 bitli mikrokonirollerlari tavsiya qilinadi.
PowerPC bazadagi MPC555 va MPC566 mikrokontrollerlarning ishchi qismi
temperatura chegarasi -55dan +125 gradus Selsiygacha. Bunday qurilmalarni
3
bevosita samolyot qanotlari (temperatura - 40
0
C gradus Selsiydan past bo’lgan
qismlari ishlatish mumkin.
MPC555 va MPC566 mikrokontroiierlarning bir-biridan farq qiladigan
xarakteristikalari.
-
PowerPC protsessori 40MHz yoki 56MHz;
-
SRAM 26 dan 56KB gacha ma’lumotlarni qabul qilish va uzatishni ketma- ket
tekshirish uchun;
-
-QSMCM (QSMCM Serial MuFti-Channel Modules);
-UART (Universal Asynchronous Receiver and Transmitter);
-SFI (Serial Peripheral interface);
-analog kirishga ega bo’lgan 40 kanaili ikkita ATSP;
-2 yoki 3 CAM-moduli;
-PWM himovasida modul sistemasining kirish/chiqishi;
-PTOS himoyasi;
-JTAG va BOL (Background Debig Module);
-mavjud protsessorlarga kontakt bo’yicha mosligidadir;
Ishlab chiqarilgan MetroWorks vositalari va boshqa mustaqil qurilmaiari.
O’zini tarkibida logik analizatorlar, sozlagich, qurilrnaning simulyatsiya holati, C
va C++ kompilyator lari mavjud.
Motorola flrmasining boshqa MK Power bazasida ishlab chiqarilgan
MPC53X32 bitli mikrokontrollerlari ham mavjud.
MPC53X32 mikrokontrollerlarning xususiyatlari:
-PowerPC MHz;
-
SRAM 26 dan 56kbaytgacha;
_
-
Flesh-xotirasi 512 dan 1 mbaytgacha;
-
ma’lumotiami qabul qilish va uzatishni ketma-ket tekshirish uchun;
QSMCM (QSMCM Serial Multi-Channel Modules).
-
UART (Universal Asynchronous Receiver and Transmitter);
-
SPI (Serial Peripheral Interface);
-
analog kirishga ega bo’lgan 16 kanalli bitta ATSP;
-
bitta CAN-modul kirish/chchiqishi moduli sistemasi PWM (pulse width
modulation) bilan himoyalangan;
-
JTAG va BDM (Background Debig Module);
-
mavjud protsessorlarga kontakt bo’yicha mosligidir;
MetroWorks va boshqa mustaqil yetkazib beruvchilar tomonidan taqdim
qilinayotgan ishlab chiqarilgan qurilma o’z ichiga mantiqiy analizator, soziagich,
qurilrnaning simulyator vositasi C va C++ kompblyatoriarini o'z ichiga olgan.
MPC500 doirasi uchun ishlab chiqaruvchi mustaqil yetkazib boruvchilarga
quyidagilar kiradi Green Hills Software, Wind River Systems. Lauter hach.
4
Ashling va boshqalar.
-
O-In firmaning CheckWare monitori ABV (assertion-based verification) ning
yagona qismidir.
-
Verilog
va
Accellira
PSL
standartlarini
ilgaridan
mos
kclgan
interopeabelnosii stratcgiyasi bilan qo’llab keladi.
-
CheckWare monitorlari standart interfeys interopeabeini loyihalarini ilgaridan
xuddi shu standartdagi foydalanuvchi boshqa mahsuiotlar bilan muvofiqligini
tekshiradi.
-
O-In firmaning PCI Express monitori SOC loyihalarida PCI Express protokoli
bilan tekshiriladi. Apparatning akseleratik va emulyatsiya, simulyatsiya qilish
vaqtida PCI Express monitor foydalanuvchini protokoldagi barcha kamchiliklardan
ogohlantiradi.
-
Yuqoridagi interfeys monitorlaming quyidagi turiari ishlab chiqilgan:
PCI, PCI-X
,
АМВA va DDRSDRAM *
-
PCI Express - ishiab chiqilgan PCI SIG uzatish texnologiyasi sekundiga
I6GBaytgacha bo’lgan va teskari qo’llovchi PCI standartiga mos holda
ma’lumotlarni ketma-ket ta’minlaydi (boshqaradi).
-
O-In ga 1996 yilda asos solingan.
-
Oni
Semiconductor
ML675K
seriyali
ARMJTDMI
bazasidagi
mikrokontrollerlar oilasini to’ldiradi.
-
ML675K o’z aloqasi bilan ilgari ishlab chiqarilagn ML674K ga mos bo’lib,
32Kbayt SRAM ichki xotiraga, 4Kbayt ichki yuklovchi ROM ga cga. Undan
tashqari ML672Q 5002 o’z ichiga 256Kbayt Flesh xotiraga, ML672Q 5003 esa o'z
ichiga 5i2Kbayt xotirani oigan.
MK seriyali ML675K ning boshqa bir xususiyatlariga quyidagilar kiradi:
-
Selsiy bo’yicha ishlab chiqarish temperatura chegarasi - 40 dan 185 "S gacha;
-
Watchdog - taymer va taymer larni umumiy belgilanishi;
-
ATSP;
-
Ishlash chastotasi 60Mgts gacha;
-
Ketma-ket ko’p kanaili portlari o'z ichiga UART, SIO
5
12C oladi.
Open Vera (OVA) - yuqori darajali programmalash tili bo’lib, aniq ioyiha
xususiyatiarini deklarativ konstruktsiyasini o’z ichiga olgan. dinamik va formaili
verifikatsiyalashda ishlatiladi.
OVA programmasi yetkazib beruvchilarga:
-
sikl simulyatsiyasini qisqartirish;
-
ioyibani holatini tasvirlashga to’liq ruxsat berish;
-
topilgan xatolami oldinga main bilan bog’lab beradi;
-
qulayroa testlash;
-
funktsional qobiq va assertions bog’liq bo’lgan testlashlarni avtomatlashtirish
5
imkoniyatini beradi.
Monitor TI da MSC1211-24 bitli SoC - sistemaga yig’ilgan ma’lumotlar,
MSC1211-24 bitli delta - sigma ATSP ni o’z ichiga oladi, murakkabiashtirilgan
protsessor 8051, flesh xotira 4K dan 32K gacha va ko’pgina ichki kristallarga ega.
oddiy 805 LVIKga ko’ra bu protsessor 3 barobar ko’prok ishchanlik qobiliyatiga
ega va kam elektr energiyasini sarflaydi (4 millivatga).
Palmchip VK - 3720 IP komponenttni Serial ATA uchun ishiab chiqaradi.
VK-3720 xost sistema va tashqi xotira kontrolleri orasidagi interfeysni
ta’minlaydi. VK-3720 Serial ATA protokoli buyicha 150 Mb/s tezlikni
ta’minlaydi. VK-3720 ga 48 bitli adresiami sektorlashni quvvatiash, 256 baytda
FIFO uchun berilgan ma’lumotlarni, shu bilan birga kiritish va chiqarish ATAPI
paketlari komandalarini ham buferlaydi. IP komponenti «host» va
«target» tomonlarida ishlashni ta’minlaydi.
VK-3720 «target» tomonida kodlash «host» komandasidan kelayotgan
buyruqiami kodlaydi, sodir bo’layolgan uzilishlarni va har xil АТA komandalarini
qayta ishlayotgan qurilgan protsessor holatini tiklaydi
Crypto Memory
r
oilasi 1 Kbitdan 256Kbitgacha chiplami tashkil qiladi.
Crypto Memory chiplarmi mavjudligi, EEPROM mustaqil energiyaligi uni
aatentifikatsiya protokoli havfsizligini. berilganlami shifrlashni ta’minlaydi va bu
apparatni qalbakilashtirishdan himoyalaydi.
Ma’lumotlarni tez almashtirish uchun umumiy 2 ta simli ketma-ket interfeys
qo’iianiladi. Atmel firmasi AT 43USB37Q-USB2.0 HOST/Function Prose turdagi
MK larni ishlab chiqardi.
AT 43USB370 MK markaziy protsessordan USB drayver funktsiyasini olib
tashlashni ta’minlaydi.
Odatda USB bajarilayotganda 2 ta komplekt ajratiladi:
USB firmware stack va USB physical layer.
AT43USB370 bitta chipda IJSB ni hamma funktsiyasini amalga oshiradi.
Ixtirochilar Nucleus COM ishlayotilayotganda elektron avtomobillar izohida
protsessor ichidagi va protsessorlararo aloqani yengillashtiradi.
MIKROPROTSESSORLI QURILMALARNI LOYIHALASHNING ASOSIY
BOSQICHLARI.
Mikroprotsessorli o’lchash qurilmalarini loyihalashni planlashtirishda quyidagi
asosiy bosqichlarni ajratish maqsadga muvofiqdir:
-Texnik topshiriqqa asosan sistemali analiz qilish.
-Sxemaning tuzilishini va uning ishlash algoritmini ishiab chiqish.
-Programma qismini ajratish.
-MP ni tanlash.
-Interfeysni tanlash. ishlab chiqish (yaratish).
6
-Matematik ta’minotni yaratish.
-O’lchov
qurilmasining
analog
(uzluksiz)
qismini
va
ma’lumotlarni
kiritish/chiqarish qurilmasini yaratish.
-Qurilrnaning xotirasini yaratish.
-Tekshiruvchi test qurilmasini va testli matematik ta’minotni yaratish.
-Qurilmani yoki tizimni ishga tushirish va sozlash.
-Qurilmani loyihaiash uchun texnik xujjatni tayyorlash.
Bu yerda, ya’ni setkali grafikda 5-8-bosqichlarni bir paytda (yondosh) bajarish
mumkinligini aniqlash kerak. 1-3 bosqichlami bajarish to’g’risida ayrim
ko’rsatmalarni takliflarni ko’rib chiqamiz.
Qurilrnaning ishlash algoritmini yaratishda MP ketma-ket ishiaydigan qurilma
ekanligini hisobga olish kerak. Ya'ni, MP hamma amallami ketma-ket vaqt
bo’yicha bajaradi. MP ning ishlash algoritmini yaratganda qurilrnaning ishlash
vaqt diagrammasini qurish maqsadga muvofiqdir.
Vaqt diagrammasini, apparaturami murakkabliklarini va boshqa tavsiflarini
analiz qilib, loyihachilar programma qismini ajratishga o'tishlari kerak, ya'ni
apparatura va programma logikasiga ajratishlari kerak. Ajratish optimalligi
yaratuvchilarning malakasiga va tajribasiga, foydalanilayotgan qurilmaning
vazifasini murakkabligiga bog'liqdir.
MP o’lchash progammalarini programma va apparat qismlariga optimal
ajratishga faqatgina iterative yo’l bilan yetishish mumkin (8.l-rasm).
Bu algoritmdan "qattiq’' yoki egiluvchan logikada о’lchash qurilmalarini barpo
etishga shart-sharoitlarni bo’lsa bo’ladi. Masalan. qattiq logikada qurilmalarni
yaratish uchun quyidagi shartlar bajarilishi kerak: bajariladigan vazifalar juda kam
bo’lishi; кirish/chiqish qurilmasi bittadan kanalga ega bo’lishi: yuqori tezlik talab
etiladigan bo’lsa; har bir aniq holatda sistema bitta vazifani (funktsiyani)
bajaradigan bo’lsa va shunga o’xshash. Mikropotsessorni qo’llashning yutug’i
quyidagi holatlar haqqoniy bo’lsagina amalga oshiriladi:
MP o’lchash, boshqarish apparaturasini qanday logika bo’yicha tayyorlashni
aniqlash uchun quyidagi algoritmdan foydalanish kerak (8.2- rasm).
-programma usullari ni qo’llash yo’li bilan sistemani keyinchalik
modernizatsiyalash nazarda tutilsa;
-bir qancha ma’lumotlarni kiritish talab etilsa;
-amallarni ko’p marta bajarish kerakligi sodir bo’lsa va algoritm tarmoqlansa; -
katta hajmdagi xotiradan foydalanish kerak bo'lsa.
7
8. l-rasm. MP о’lchash qurilmasini optimal loyihalash
370
8.2-rasm. MP Ii о’lchash boshqarish kurilmasining qanday logika bo ’yicha
qurilishini aniqlaydigan algoritm.
ZZZ Z/ Ш
8.2.
OB’EKTNING PARAMETRLARINI NAZORAT QILUVCHI VA
ISHLASHINI
BOSHQARADIGAN
PROGRAMMALASHTIRALADIGAN
MIKROPROTSESSORLI SISTEMA.
Programmalashtiriladigan boshqaruvchi kontrollcmi strukturali sxemasi.
Programmalashtiriladigan logik kontrollerlarni, mikrokonirollerlarni yaratilishi
kichik hajmga ega bo'lgan ob’ektlarni (lokal ob’ektlarni) ishlashini nazorat qilish
va boshqarish uchun ishlatishga keng imkon yaratadi. Shu kungacha dunyo
bo’yicha
juda
ko’plab
programmalashtiriladigan
kontrollerlar
va
mikrokontrollerlar
ishlab
chiqarilmoqda.
Ishlab
chiqarilayotgan
mikrokontrollerlarni mikroprotsessorlardan, protsessorlardan farqi shundaki,
bunda:
Kontrollerlarda qo’llaniladigan buyruqiami soni mikroprotsessorga nisbatan 3-4
marta kam, ya’ni 25-40 ta buyruqqa ega.
Bitta
kristalli
kontrollerlarga
katta
hajmga
ega
bo’lmagan, qayta
programmalashtiriladigan
yoki
doimiy
xotira
qurilmasi
joylashtirilgan.
Kontrollerlar, ko’proq logik boshqarish buyruqlarini bajarishga, qabullashga
mo’ljallangan. KontrollerlamL mikrokontrollerlarni aniqroq qo’llanish sohalari:
manipulyatoriarni, robotlarni raqamli stanoklarni, to’quvchi, ip yigiruvchi
stanoklami ishlashini nazorat qilish va boshqarish uchun keng komanda
qo’llanilyapti va shunga o’xshagan misollami keltirish mumkin. Bulardan tashqari,
mikrokontrollerlar, kontrollerlar va mikroprotsessorlar tibbiyotda cho’ntakda olib
yuradigan bosim. harorat, puls o’lchaydigan, kardiogramma qiladigan mini
asboblar yaratishda; avtomobillami, qishloq xo’jalik mashinalarini, ishlashini
nazorat qiladigan, ulami ishchi rejimlarini: dvigatelni, yog’ning haroratini,
mashinani harakat tezligini, benzinning sarfmi vaqt bo’yicha о’lchaydigan hamda
mashinani harakat tezligini chegaralaydigan va boshqa vazifalami bajaradigan
qurilma vazifasini bajaradi. Bunday misollarni qishloq xo’jalik mashinalarini,
kombaynlami ishlashini nazorat qilish, rostlashga misollar keltirish mumkin.
Shuni aytish kerakki, kontrollerlar programma asosida ishiaydigan qurilma
bo’lib, ulami xotirasiga kerakii programmani buyurtma bo’yicha zavod sharoitida
yozilishi voki o’zimiz maxsus progranunator asosida yozishimiz va kerak bo’lsa,
qayta programmalashtirishimiz mumkin.
Programmalashtirilgan kontroller quyidagi masalalarni yechisni yoki hal qilishi
mumkin: o’lchanayotgan ma’lumotlarni qayta ishlab displeyga chiqarib berishi;
nazorat qilayotgan obektlarni ishlash/ishlamasligi to’g’risida xabarlovchi signallar
berishi, nazorat qilayotgan parametrlami chegaradan chiqib ketishj, norma yoki
normada emasligini; boshqarish signallariri uzatishni tashkil etishi va shunga
o’xshagan funktsiyalarni bajaradi. 8.3-rasmda Programmalashtiriladigan logikali
kontroller asosida ob’ektning parametrlarini avtomatlashtirilgan usulda nazorat
qiluvchi va boshqaruvchi qurilrnaningumumlashtirilgan strukturali sxemasi
keltirilgan. Boshqariluvchi, nazorat qiluvchi ob’ekt sifatida manipulyatorlar,
robotlar, stanoklar, qishloq xo’jalik mashinaiarining ishchi organlari va boshqalar
bo’lishi mumkin. Programmalashtiriladigan logikali kontrollerli boshqaruvchi
qurilrnaning (sistemaning) umumlashtirilgan strukturali sxemasi. 8.3-rasmda
keltirilgan. Bu qurilma ushbu bloklardan tashkil topgan: Boshqariluvchi ob’ekt
(BO), B1, B2, .... Bi; Bn, .... Bm datchiklar yoki elektron kalitlardan (EK) tashkil
topgan bloklar; AM - analogli kommutator (multipleksor); ARO' - analog-raqamli
o’zgartirgich (ATSP); programmalashtiriladigan logikali kontroller (PLK); Dis. B-
displey bloki; Kl. B-klaviatura bioki.
8.3-rasm. Ob 'ektni ishlashini nazorat qilish va boshqarish.
Boshqariladigan ob’ektni ishlashini nazorat qilish quyidagicha amalga
oshiriladi: Avtomatlashtiriladigan boshqaruvchi mikrokontrollerli qurilmani ishga
tushirish. Kontroller bazasida tuzilgan avtomatlashtirilgan nazorat qiluvchi va
boshqaruvchi qurilma klaviatura orqali ishga tushiriladi va kontroller PPZU
(REPZU) xotira mikrosxemalariga yozilgan programma asosida boshqariladigan
ob’ektni ishlashini nazorat qilishni boshlaydi. Boshqariluvchi ob’ektning ishchi
organlarining holatlari yoki boshqa analogli raqamli xabarlar ob’ektning 1,2,…
chiqishlaridari B1, B2,..., Bm bloklarining kirishlariga beriladi. Agarda nazorat
qilinayotgan parametrlar uzluksiz bo’isa, ular B1, B2,..., Bi bloklar orqali analogli
multipleksomi (AM) ko’rsatilgan kirishlariga beriladi. Analogli muitipleksomi
kirishiga berilayotgan uzluksiz xabarlami boshqaruvchi kirishiga borilayotgan
(boshqariladigan programma asosida) boshqaruvchi kod orqali chiqishiga
o’tkazadi va bu anologli signalni ATSP ning kirishiga uzatadi. ATSP bu xabarni
parallel bo’lgan ikkilik kodiga o’zgartirib kontrollemi kiritish/chiqarish
portlarining biriga uzatadi. Agarda boshqariluvchi ob’ektning chiqishlaridagi
signallar raqamli bo’lsa, u holda bu signallar Bn,..., Bm bloklarining chiqishlaridan
to’g’ridan/to’g’ri kontrollerning kiritish/chiqarish portlarining bitli kirishlariga
beriladi. Kontroller kirishiga borilayotgan xabarlami navbat bilan programma
asosida qabul qiladi va qayta ishlab olingan natijalami operativ xotira qurilmasiga
yozib qo’vadi, kerak bo'lsa displeyga chiqarib beradi.
Boshqariluvchi ob’ektning ishlashini boshqarish uchun ya’ni manipulyatorni
qo’llarini chapga, o’ngga surish, predmetni olish, qo’yish kabi ishlami bajarish
uchun datchiklardan olayotgan xabariarga asosan kontrollerni ikkinchi
kiritish/chiqarish porti orqali manipulyatomi qo’llarini boshqaruvchi (ijro etuvchi)
mexanizmni (dvigatclni) boshqarish uchun boshqaruvchi signallar ishlab chiqaradi.
Bu boshqaruvchi signallar EK, E K 2 . E K 8 elektron kalitlari orqali BBI, BBn
boshqaruvchi blokka beriladi va ularning chiqishlaridan BMI, BM2, ..., BMm8
boshqaruvchi mexanizmlami ishga tushiradi. Operator, klaviatura bloki orqali
kontrollemi ishga tushirish, to’xtatish, ishlash rejimlarini tanlash (o’rnatish),
programmani bajarishlishini displey orqali nazorat qilish va shu kabi ishlarni
bajarishi mumkin.
Savollar
1. Programmalashtiriladigan, tugallangan yangi seriyadagi prosessorlar va
kontroller, ularning tuzilishlari, bajaradigan vazifalari, buyruqlar sistemasi,
hamda ishlash algoritmlarixaqida nimani bilasiz?
2. MP asosdagi qurilmalarni va boshqarish sistemalarini loyihalashni asosiy
bosqichlarinimalardan iborat?
3. Muammoni shakllantirish va loyihalanayotgan qurilmaga texnik talabni
ishlab chiqish algoritmi qanday?
4. MP tanlashni asosiy mezonlari.
Dostları ilə paylaş: |