Amaliy mashg’ulot №1 Birlamchi o’t- o’chirish vositalari, ularning turlari va ishlash prinsipini urganish



Yüklə 233,1 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/3
tarix02.01.2022
ölçüsü233,1 Kb.
#40472
  1   2   3
3-Amaliy



Amaliy mashg’ulot № 1 

Birlamchi o’t- o’chirish vositalari, ularning turlari va ishlash prinsipini 

urganish 

       Ishdan  maqsad:  Birlamchi  o’t-  o’chirish  vositalarini  vazifasi  va  ularni 

ishlatish haqida tushunchaga ega bo’lish. 

    Ishning qisqacha mazmuni:  

      Yong’inni  o’chirish  uslublari  va  o’t  o’chirgich  moddalarning  xususiyatlariga 

mos  ravishda yong’inni o’chirish vositalari tanlab olinadi. 

      Ular  asosiy,  maxsus  va  yordamchi  vositalarga  bo’linadi.  Asosiy  vositalar- 

yong’inga o’t  o’chirgich moddalarni (suv , ko’pik, kukun, karbonat angidrid gazi 

va boshq.) sepish uchun belgilangan. Bularga avtomabil, avtosisterna , motopompa, 

o’t o’chirgichlar va boshqalar kiradi.  

     Maxsus  vositalar  –  Yong’inni  o’chirishda  maxsus  ishlarni  bajarish  uchun 

ishlatiladi.    Ularga  avtokranlar  va  tirsakli  ko’targichlar,  yoritish  va  aloqa 

avtomabillari, shuningdek aperativ avtomabillar kiradi. 

     Yordamchi  vositalarga  –yong’inni  o’chirishdagi  ishlarni  bajarish  uchun  yetarli 

sharoit yaratadi. Bularga avtosuv quygichlar, yuk avtomabillari, avtobuslar, traktor 

va boshqa mashinalar kiradi. 

     Birlamchi  o’t  o’chirish  vositalari  yong’in  boshlanganda  alangani  keng  tarqalib 

ketmasligini  to’xtatish  va  o’chirish  uchun  qo’llaniladi.Ishlab  chiqarish 

korxonalariga  va  qishloq  xo’jalik  mashinalari  uchun  zrur  bo’lgan  birlamchi  o’t 

o’chirish  vositalariga    talab  O’zbekiston  Respublikasi  qishloq  va  suv  xo’jaligi 

Vazirligining 1998 yil 12 iyundagi  №44 3-5-21 sonli qaroriga asosan aniqlanadi. 

     O’t o’chirgichlar – yong’in boshlanish vaqtida o’chirish uchun qo’llaniladi. O’t 

o’chiruvchi  moddalarning  tarkibiga    qarab  o’t  o’chirgichlar  ko’pikli,  gazsimon, 

suyuq, kukunsimon guruhlarga bo’linadi.  

     Ko’pikli o’t o’chirgichlar – kimyoviy ko’pikli va mexanikaviy – havo turlarga 

bo’linadi.  Kimyoviy  ko’pikli  o’t  o’chirgich  OXP-10  yona  boshlagan  qattiq 

materiallarni , 1m

2

 dan oshiq bo’lmagan turli yonuvchi suyuqliklarni o’chirish uchun 



qo’llaniladi. OXP-10 o’t o’chirgich payvandlangan po’lat idishdan 128 iborat Uning 

usti  cho’yan  qapqoq  berkitgich  tuzilma  bilan  kavsharlangan.  Shtok  prujinasiga 

rezinkali klapan qo’yilgan bo’lib, qo’l  ushlagich berk vaziyatida    kislotali  stakan 

og’ziga  klapanni  siqib  turadi.Qo’l  ushlagich  yordamida  klapanni  ko’tarib 

tushuriladi.  O’t  o’chirgichning  purkagichi  maxsus  membrana  bilan  berkitilgan 



bo’lib, undan zaryad to’la aralashmasdan chiqmaydi. Zaryadning kislota solingan 

stakanio’t o’chirgichning og’ziga o’rnatilgan. O’t o’chirgichni ishlatish qoidalari va 

uning  asosiy  ma’lumotlari  korpusga  yopishtirilgan  yorliqda  bayon  etilgan. 

Kimyoviy ko’pik o’t o’chirgichlar bir yilda kamida bir marta qayta zaryadlanadi. 

O’to’chirgichning ishlash vaqti 50-70 sek, sochish uzunligi 6-8 m, ko’pik miqdori 

40-55 l, kengayish darajasi 6 marta va turg’unligi 40 daqiqa. 

     OXP-10  qo’l  o’t  o’chirgichi    OVP-10    havo  –ko’pikli  karbonat  angidridli  o’t 

o’chirgich.  

     OVP-5  va  OVP-10  havo  ko’pikli  qo’l  o’t    o’chirgichlar  turli  moddalar  va 

materiallar yona boshlaganda o’chirish uchun belgilangan. Uni ishqoriy  metallar, 

moddalar,  havosiz  yonuvchi  jismlar  va  tok  ostida  bo’lgan  elektr  qurilmalarni 

o’chirishda  qo’llanilmaydi.  Ularning  o’t  o’chirish  samaradorligi  bir  xil  hajmdagi 

kimyoviy  ko’pikli  o’t  o’chirgichlarga  nisbatan  2,5  marta  ortiq.  Neytral  zaryadni 

amaliy  qo’llanilishi  yong’inni  o’chirishdagi  o’t  o’chirgichningatrofidagi  jismlar 

uchun  zarasizdir.  Chunki  yong’in  o’vhirilgandan  so’ng  havo-mexanikaviy  ko’pik  

butunlay  izsiz    yo’qoladi.  OVP-5  va  OVP-10  bir-biridan  faqat  korpusning  hajmi 

bilan farq qiladi. 

         Karbonat angidrid gazli o’t o’chirgichlarda (OU- 2, OU-5, OU-8 ko’l va OU-

25, OU-80aravachagao’rnatilgan ko’chma ) karbonad angidrid (SO2) o’t o’chirgich 

zaryadi  hisoblanadi. Ularningtuzilishi bir- biriga o’xshash. Belgidagi son qiymati 

idishning  hajmini  litrda  ifodalanoshini  ko’rsatadi.  O’y  o’chirgichlar  siqilgan  gaz 

bilan  to’ldirilgan  bo’lib  tok  o’tkazmaydi.  Shuning  uchun  ular  tok  ostida  bo’lgan 

elektr qurilmalarni va katta bo’lmagan yong’inni o’chirish uchun mo’ljallangan. O’t 

ochirgich  po’lat  idishning  konusli    rezbasiga  sifon  nay  bilan  latun  vintil  burab 

qotirilgan. O’tni o’chirishda uni ishlatish uchun ventil maxovikni o’ng tomondan 

oxirigacha  buraladi.Uningtrubkasidan  chiqayotgan  gaz  yonuvchi  jismga  vintilni 

ochishdan oldinro’para qilinadi. Kukinli o’t o’chirgichlar sanoatda OP-1 “sputnik” , 

OP-1 “turist” OP-1 va OP-10 kukinli o’t o’chirgichlar ko’p ishlab chiqariladi.Ularda 

zaryad  sifatida  quruq  kukinlar  olinadi.Kukinlar  yonish  doirasida  kislorodni  siqib 

chiqarib  alangani  mexanik  ravishda  o’chiradi.Ular  avtomabillar,  ishqoriy  tuproq,  

mrtallar, tok ostida bo’lgan elektr qurilmalar,  birdaniga 129  tez alangalanuvchi  va 

yonuvchi  suyuqlik    va  gazlarni  o’chirishda  qo’llanoladi.Kukunning  kamchiligi  – 

sovitish xususiyati past. Shuning uchun kukun bilan o’chirilganda qizigan jismlar 

yana alangalanib yonishi mumkin. 

       Yong’in  o’chirish  vositalari    chorvachilik  binolari  joylashgan  maydonda 

maxsus  taxtalarga  (shitlarga)  terib  qo’yiladi.    To’siqlar  imoratlar  orasidagi 

masofadan    100  m,  O’tga  xavfli  materiallar  saqlanadigan  joydan  50  m  oraliqda 



qo’yiladi.Yong’in o’chirish vositalari qizil rangga bo’yaladi, undagi yozuvlar esa oq 

rang bilan yoziladi. Har bir obektda birlamchi o’t o’chirish vositalari bo’lishi skerak. 

Ishlab  chiqarish  binolarida  va  omborlarda    yong’in  inventarlari  bilan  taminlash 

tashkilotlarining rahbarlariga yoki boshqa javobgar shaxslarga  topshiriladi. Yong’in 

inventari  va  qurilmalarining  o’t  o’chirishga  bog’liq  bo’lmagan  ishlarga  qo’llash 

qat’iy  man  etiladi.Yong’in  o’chirish  vositalari  ob’ektning  maydoni  va  texnalogik 

jarayonlarga qarab hisoblanadi. 

       Sprinkler qurilmalari suv quvurlari tarmoqidan iborat bo`lib, imoratni shipiga 

purkagich-kallaklar  (forsunkalar)  quvurlarga  burab  mahkamlanadi.  Bu  tarmoqqa 

suv  quvurlar  yoki  idishdan  nasoslar  yordamida  suv  beriladi.  Qurshshaning  asosiy 

qismi - sprinkler purkagich kallak hisoblanadi. Harorat belgilangan qiymatdan oshib 

ketganda unga o`rnatilgan oson eruvchi metall erib ketadi va suv yo`li ochiladi. Suv 

sprinkler lappagiga urilib maydalanib atrofga sochiladi. Lappaqdagi o`rnatma 72°, 

95°,  141°  va  182°    haroratga  mo`ljallangan.  Bu  maqsadda  suyuqlik  to`ldirilgan 

shisha  kapsula    o`rnatgichlar  ham  ishlatiladi.  Sprinklerlarni  shunday  joylashtirish 

kerakki, har bir kallak 12 m

pol yuzasiga va yong`in xavfi yuqori bo`lgan joylarda 





yuzaga 

suv 


sochilishga 

mo`ljallangan 

bo`lishi 

kerak.  



Yüklə 233,1 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin