Andijon mashinasizlik institut “Transport va logistika” fakulteti mm va tx yo’nalishi 30-20-gurux talabasi Yaxshimuratov Og’abekning “Favqulodda vaziyatlar va
Andijon mashinasizlik institut “Transport va logistika” fakulteti MM va TX yo’nalishi 30-20-gurux talabasi Yaxshimuratov Og’abekning “Ekalogiya” fanidan “Gidrosfera. Suvdan foydalanish muammolari” mavzusida tayyorlagan MUSTAQIL ISHI Adijon-2023
MAVZU: Gidrosfera. Suvdan foydalanish muammolari.
REJA
Gidrosfera sayyoramizdagi butun suv resurslari bo'lib, Jahon okeaniga, er osti va er usti kontinental suvlariga bo'linadi. U quyidagi manbalardan iborat:
Gidrosfera sayyoramizdagi butun suv resurslari bo'lib, Jahon okeaniga, er osti va er usti kontinental suvlariga bo'linadi. U quyidagi manbalardan iborat:
Daryolar va ko'llar;
Er osti suvlari;
muzliklar;
atmosfera bug'i;
dengizlar va okeanlar.
Suv uchta jismoniy holatga kiradi va suyuqlikdan qattiq yoki gaz holatiga o'tishi va aksincha, tabiatdagi suv aylanishi deb ataladi. Ushbu tsikl ob-havo va iqlim sharoitlariga ta'sir qiladi.
Suvning tabiat va inson hayotidagi ahamiyati Suv tabiatda keng tarqalgan bebaho boylik bo`lib, u tiriklikning asosidir. Binobarin, dastlabki tirik hujayra koatservat tomchilari sifatida suv muhitida paydo bo`lgan va evolyutsion taraqqiyot jarayonida ulardan suvda yashovchi bir va ko`p hujayrali organizmlar kelib chiqqan. Yer yuzidagi biror tirik organizm suvsiz yashayolmaydi, chunki undagi to`qimalarning asosiy qismini suv tashkil qiladi. Masalan, 18 yoshdan 50 yoshgacha bo`lgan kishilarning organizmida gavda og`irligining 61% ni suv tashkil qiladi. Ayollarda, semiz kishilarda va keksalarda bu ko`rsatkich biroz pastroq bo`ladi. Odam tanasidagi suvning 70% hujayra protoplazmasini, 23% to`qimalararo suyuqlikni, qolgan 7% esa qon plazmasini hosil qiladi. Organizmda suvning bir yo`la 10% ga kamayishi odamni og`ir ahvolga solib qo`yadi, uning 20-25% ga kamayishi esa kishini halok qiladi.
Suvning tabiat va inson hayotidagi ahamiyati Suv tabiatda keng tarqalgan bebaho boylik bo`lib, u tiriklikning asosidir. Binobarin, dastlabki tirik hujayra koatservat tomchilari sifatida suv muhitida paydo bo`lgan va evolyutsion taraqqiyot jarayonida ulardan suvda yashovchi bir va ko`p hujayrali organizmlar kelib chiqqan. Yer yuzidagi biror tirik organizm suvsiz yashayolmaydi, chunki undagi to`qimalarning asosiy qismini suv tashkil qiladi. Masalan, 18 yoshdan 50 yoshgacha bo`lgan kishilarning organizmida gavda og`irligining 61% ni suv tashkil qiladi. Ayollarda, semiz kishilarda va keksalarda bu ko`rsatkich biroz pastroq bo`ladi. Odam tanasidagi suvning 70% hujayra protoplazmasini, 23% to`qimalararo suyuqlikni, qolgan 7% esa qon plazmasini hosil qiladi. Organizmda suvning bir yo`la 10% ga kamayishi odamni og`ir ahvolga solib qo`yadi, uning 20-25% ga kamayishi esa kishini halok qiladi.