AZƏrbaycan respublikasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qtisad un vers tet magistratura m
Yüklə 1,46 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- III F ƏS L. AZ ƏRBAYCAN IN MDB REGIONU DÖVL ƏTL ƏR L Ə INVESTISIYA ƏM ƏKDA ŞLIGININ PERSPEKT VL ƏR
- 1995- 2012 C əmi investisiyalar
- Xarici investisiyalar
- Diaqram 4. Az ərbaycanın investisiya siyas ətind ə neft v ə qeyri-neft sekroru üzr ə inki şaf meyll əri
Müqavilələr və hüquqi baza 1 yanvar 2010-cu il tarixdən imzalanmış sazişlər: 1. Stavropol vilayəti Hökuməti və Azərbaycan Respublikası Hökuməti arasında imzalanmış ticari-iqtisadi, elmi-texniki və mədəni əmədaşlıq haqqında Saziş (28 aprel 2010-cu il).
dövlət sərhəddi haqqında Saziş (3 sentyabr 2010-cu il). 3. Rusiya Federasiyası Hökuməti və Azərbaycan Respublikası Hökuməti arasında imzalanmış transsərhəd Samur çayının rasional istifadəsi, su ehtiyatlarının mühafizəsi sahəsində əməkdaşlıq haqqında Saziş (3 sentyabr 2010-cu il).
xitmətləri və Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi arasında bağlanmış narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekurslarının qeyri qanuni dövriyyəsi ilə mübarizədə əməkdaşlıq haqqında Saziş (13 yanar 2011- ci il)
Daxili şlər Nazirliyi arasında əməkdaşlıq haqqında müqavilə (28 iyun 2011-ci il) 6. Həştərxan vilayəti hökuməti (Rusiya Federasiyası) və Azərbaycan Respublikası Hökuməti arasında ticari-iqtisadi, elmi-texniki və mədəni əməkdaşlıq haqqında saziş (8 sentyabr 2011-ci il).
Respublikası Hökuməti arasında ticari-siyasi, elmi-texniki, mədəni və hümanitar ə məkdaşlıq haqqında imzalanmış müqavilə (4 oktyabr 2011-ci il) 52
52 8. nquşetiya Respublikası Hökuməti (Rusiya Federasiyası) və Azərbaycan Respublikası Hökuməti arasında ticari-siyasi, elmi-texniki, mədəni və hümanitar ə məkdaşlıq haqqında imzalanmış müqavilə (4 oktyabr 2011-ci il) 9. Qaraçay-Çərkəz Respublikası Hökuməti (Rusiya Federasiyası) və Azərbaycan Respublikası Hökuməti arasında ticari-siyasi, elmi-texniki, mədəni və hümanitar əməkdaşlıq haqqında imzalanmış müqavilə (4 oktyabr 2011-ci il)
Federasiyası) və Sumqayıt şəhəri cra Hakimiyyəti (Azərbaycan Respublikası) arasında əməkdaşlıq və qardaş əlaqələrin qurulması haqqında imzalanmış müqavilə (4 oktyabr 2011-ci il) 2011-ci ilin mart ayında Tatarstanın Prezidenti R.N.Minnixanov Bakıya işçi səfər etmişdir. Görüşlər zamanı qeyd olunmuşdu ki, Azərbaycan və Tatarstan neft- kimya və neft emalı sahələrində faydalı əməkdaşlıq yarada bilərlər. Bu sahədə Tatarstan böyük təcrübəyə malikdir: neftqazkimya kompleksinin inkişafının üçüncü mərhələsi müvəffəqiyyətlə reallaşır, Nijnekamsk şəhərində iri neftayırma kompleksi inşa olunur. 2011-ci ildə Həştərxan vilayəti ilə əlaqələr canlanmağa başladı. 2011-ci ilin may ayında Həştərxan şəhərində ikinci Rusiya-Azərbaycan regionlararası forum keçirildi. 2011-ci ilin sentyabr ayında Bakıya Həştərxan vilayətinin gubernatoru A.A.Jilkinin səfəri oldu. Səfər zamanı ticari-iqtisadi, elmi-texniki, mədəni sahələrdə əməkdaşlıq haqqında yeni Saziş imzalandı, vilayətin iqtisadi və sərməyə potensialının təqdimatı olmaqla biznes-forum keçirildi. Azərbaycanda Tatarstanın və Dağıstanın nümayəndəlikləri, “Torgovıy dom Ural” QSC, “Torgovıy dom Tatarstan” MMC, Rusiyanın reqional aviaşitkətlərin (“Başkirskiye avialinii”, “Permskiye avialinii”, “Pulkovskie avialinii”, “Samarskiye avialinii”, “Uralskiye avialinii” v. s) fəaliyyət göstərirlər. VTB qrupu Azərbaycan bazarında fəaliyyətə başlamışdır. 2012-ci iln
noyabrin 23-də Bakıda VTB Bankı ASC-nin törəmə şirkəti olan VTB Bank Azərbaycan ASC-nin ofisi fəaliyyətə başlamışdır.
53
53 2009-cu ilin noyabrın 1-nə olan məlumata görə, VTB Bank Azərbaycan ASC-nin aktivləri 16,06 milyon manat (20,0 milyon ABŞ dolları), nizamnamə kapitalı isə - 7,815 milyon manat (9,7 milyon ABŞ dolları) təşkil edib. VTB Bank Azərbaycan ASC-nin səhm kapitalı Bank VTB ASC (səhmlərin 51%-i), «AtaHoldinq» ASC (48,99%) və bir fiziki şəxs (0,01%) arasında bölüşdürülüb. VTB Bank Azərbaycan ASC geniş spektr bank xidmətləri təklif edən universal bank kimi inkişaf etmək niyyətindədir. lkin mərhələdə Bank işini korporativ müştərilərə xidmət göstərilməsinə və xarici ticarət əməliyyatlarının maliyyələşdirilməsi istiqamətində quracaq. 2003-cü ildə fəaliyyətə başlamış «AtaHoldinq» ASC iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinə, maliyyə və intellektual resurslara, o cümlədən investisiyalar hesabına ə mələ gəlmiş qeyri-rezidentlərin resurslarına sərmayə qoyuluşu həyata keçirir və fəaliyyəti əsasən maliyyə, sənaye, telekommunikasiya və T, xidmətlərinin, tikintinin və turizm sahələrinin inkişafına yönəlib. «AtaHoldinq» ASC sosial proqramlarda, xeyriyyə tədbirlərində iştirak edir, habelə mədəniyyət və incəsənətin inkişafı, təhsil səviyyəsinin yüksəldilməsi layihələrini dəstəkləyir. 2009-cu ilin sentyabrın 30-na olan məlumata görə «AtaHoldinq» ASC-nin aktivlərinin həcmi 308,8 milyon manat təşkil edib ki, bu da ilin əvvəli ilə müqayisədə 39,0 milyon manat və ya 39% çoxdur. Həmin tarixdə «AtaHoldinq» ASC-nin maliyyə yatırımlarının həcmi 116,1 milyon manat bərabər olub. «AtaHoldinq» ASC-nin ödənilmiş kapitalının həcmi isə 69,8 milyon manat təşkil edir. Gələcəkdə VTB qrupu Azərbaycanda biznesin pərakəndə, sərmayə qoyuluşu və digər istiqamətlərini də inkişaf etdirmək niyyətindədir. Bank VTB ASC-nin darə Heyətinin Prezident-Sədri Andrey Kostin acılış mərasimdə xüsusi olaraq bəyan emişdir ki, «Azərbaycanın çox böyük sənaye və ticarət potensialına malikdir və bu, regionu investisiyalar üçün cəlbedici edir. MDB ölkələri VTB qrupu üçün prioritet bazardır. Azərbaycan bazarına çıxış – 54
54 məntiqi addımdır və bu addım VTB qrupuna MDB ölkələrinin inkişaf nöqteyi- nəzərindən daha perspektivli bazarlarını əhatə etməyə imkan verəcək». VTB qrupu Rusiyanın aparıcı maliyyə qruplarından biridir. Qrup Rusiya və MDB ölkələrində zəngin iş təcrübəsinə və 20-dən artıq ölkədə nümayəndəliklərə malikdir. VTB-nin əsas səhmdarı 85,5%-lik payla – RF Hökumətidi. Digər səhmdarların nizamnamə kapitalında payı 7,01%-lik qlobal depozit təqsimlərinin sahiblər də daxil olmaqla, cəmi 14,5%-dir [50].
Şə kil 6. MDB və Gürcüstanda qarşılıqlı birbaşa investisiyaların xəritəsi Qeyd etmək lazımdır ki, VTB qrupu Azərbaycanın bank bazarına 2008-ci ilin sonunda, daha sonra isə 2009-cu ilin martın 11-də çıxıb [23]. VTB Rusiyada, bəzi MDB ölkələrində, Qərbi Avropa, Asiya və Afrika ölkələrində geniş spektr korporativ, pərakəndə və sərmayə bank xidmətləri təklif edir.
55
55 2009-cu ilin iyunun 30-na olan məlumata görə, VTB qrupu aktivlər (3 637,3 mlrd. rubl) və müştəri vəsaitləri üzrə (1 561,8 mlrd. rubl) Rusiyanın ikinci iri maliyyə qrupu olub [50]. VTB-nin Rusiyada, MDB və Avropada regional şəbəkəsi 966 satış nöqtəsindən ibarətdir ki, bunun sayəsində də qrup Rusiyanın Ən iri pərakəndə banklar üçlüyünə daxildir. VTB-nin 2008-ci ildə əsası qoyulmuş nvestisiya biznesi çərçivəsində Moskva, London, Sinqapur və Dubayda əməliyyatlar həyata keçirilir.
56
56 III FƏS L. AZƏRBAYCAN IN MDB REGIONU DÖVLƏTLƏR LƏ INVESTISIYA ƏMƏKDAŞLIGININ PERSPEKT VLƏR 3.1. Azərbaycanın iqtisadi inkişaf strategiyasi və birbaşa investisiya ə
Azərbaycanda müasir iqtisadi inkişaf modeli və investisiya siyasəti. Beynəlxalq reytinq agentlikləri tərəfindən Azərbaycan davamlı iqtisadi artıma malik ölkə kimi qiymətləndirilir. Son 8 il ərzində orta illik artım tempi 15,2 % təşkil edir. Azərbaycanda diversifikasiya problemlərinə müasir mərhələdə yüksək diqqət yetirilməsi və həllının aktuallıgı tam bir sıra səbəblrlə baglıdır: - Azərbaycan iqtisadiyyatının xammal yönümlüyu; - Ixracın monostrukturunun aradan galdırılmasına imkan verə biləcək işlək vasitə və mexanızmlərin axtarışı; - Qlobal iqtisadi məkanın rəqabətqabiliyyətli iştirakçısına çevrilməyə imkan verə biləcək Milli Innovasiya Sisteminin formalaşdırılması zəruriliyi; - Iqtisadi artımın yeni amillərin, xüsusilə investisiya-innovasiya və elmtutumlu mənbələrin üstunluyü hesabına təmin olunması. - Yeni «Bilik iqtisadiyyatı» modeli quruculuğu. Ölkə iqtisadiyyatına yönəldilmiş investisiyalar dinamik bir meyllər kəsb edir ki, müasir dövrün realliqları baxımından yeni üstünlüklər əldə etmək imkanları yaradir (cədvəl 11).
Cədvəl 11 Ölkə iqtisadiyyatına yönəldilmiş investisiyalar (mln. ABŞ dolları) 57
57
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 1995- 2012 Cəmi investisiyalar 7118.5 8300.4 12066.1 16222.0 13033.6 17591.4 21588.9 25777.3 144421.0 Daxili investisiyalar 2225.3 3247.6 5391.8 9374.6
7565 9343.6
12915.0 15463.3 71182.8
Neft sektoru
577.8 695.6 1114.7
1234.7 1048.8
1342.5 1489.0
1782.8 10855.0
Qeyri-neft sektoru
1647.5 2552.0 4277.1 8139.9
6516.2 8001.1
11426.0 13680.5 60327.8
Xarici investisiyalar 4893,2 5052,8 6674,3
6847,4 5468,6
8247,8 8673,9
10314 73238,2
Neft sektoru 1
4088.8 3714.0 4231.9 3359.0
2490.7 3624.9
4124.6 4584.8
43464.6 Qeyri-neft sektoru 2
804.4 1338.8 2442.4
3488.4 2977.9
4622.9 4549.3
5729.2 29773.6
Azərbaycan Respublikası DSK 1 Neft sektoruna daxildir: Birbaşa nvestisiyalar (Neft Sektoru), Neft Bonusu, Neft sektoruna kreditlər. 2 Qeyri-neft sektoruna daxildir: Birbaşa nvestisiyalar (Qeyri-neft Sektoru), Portfel nvestisiyalar, Maliyyə Kreditləri (Neft sektoruna kreditləri çıxmaq şərti ilə), Digər nvestiyalar Azərbaycanda diversifikasiya modelinin reallaşması aşagıdakı yanaşmalar əsasında nəzərdən keçirilə bilər: A. Diversifikasiya məqsəd kimi - davamlı inkişaf, risklərin azaldılmasıdir. B. Diversifikasiya çoxölçülü proses kimi – bir neçə istehsal növünün inkişafı, istehsal olunan mal və xidmətlərin çeşidinin genişlənməsidir. C. Diversifikasiya siyasət kımı - iqtisadi fəaliyyətin universal “inkisaf” formasıdır. D. Diversifikasiya strategiya kimi – yeni biznes sferalarına cıxış strategiyasıdır. Qlobal iqtisadi inkişafın müasir mənzərəsi baxımından, Azərbaycanın diversifikasiya modelinin reallaşdirilması və onun perspektivliyi regionda yeni geoiqtisadi münasibətin üç elementinin qarşılıqlı əlaqəsı, təsiri və dialektik vəhtədində mümkündür. 58
58 nvestisiyalar MDB-də diversifikasiya siyasətinin əsas amili kimi rolu böyükdür. Dövlət strategiyası konteksində bir sıra MDB ölkələri Rusiya, Qazaxstan, Belarus, Azərbaycan, Qırğızstan öz modelini reallaşdırmaqdadır. Məsələn, Azərbaycanda milli inkişafın strateji hədəfləri vahid konsepsiya və bir sıra dövlət proqramlarında öz əksini tapmışdir: - «AZƏRBAYCAN-2020: Gələcəyə baxış konsepsiyası»; - Regionların inkişaf programı; - Insan kapitalinin rolundan istifadə - Azərbaycanlı gənclərin dunyanın qabaqcıl universitetlərində təhsilə yönləndirilməsi üzrə Dövlət Programları; - Ayrı-ayrı sektorların inkişafının stimullaşdırılması üzrə tədbirlər paketi. qtisadi diversifikasiya siyasətinin həyata keçirilməsi prosesi institutların rolunun genişləndirilməsini tələb edir. Bu baxımdan Azərbayçanda aşagıdakı institutsional mexanizmlərin fəaliyyətini və rolunu qeyd etmək olar: - Azəbaycan nvestisiya Şirkəti (A Ş); - Sahibkarlıga dəstək Milli Fondu; - Aqrar sahədə “Aqrolizinq” kompaniyası və s. nnovasiya inkişafının hərtərəfli stimullaşdırilması, iqtisadiyyatın texnoloji səviyyəsinin yüksəldilməsı, ixracyönlü məhsul istehsalı, aqrar, turizm və KT sahələrinin inkişafı üzrə zəruri tədbirlər qeyri-neft sektorunun inkişafı üçün ə lverişli şərait yaratmışdir. Bunlar igtisadi artımın keyfiyyəti üçün əsas amillərdən hesab olunur. Son 8 ildə DSK –nin məlumatlarına əsasən, Azərbaycanda ÜDM 3 dəfə, qeyri-neft ÜDM 2,2 dəfə, sənaye 2,7 dəfə, k-t 1,3 dəfə, tikinti 3,2 dəfə, KT 6,4 dəfə artmışdır. Azərbaycanda diversifikasiya prosesləri neftlə zəngin ölkələrlə müqayisədə bir sira cəhətlərə malikdir. Azərbaycan dünyanın bir sira neft hasil edən ölkələri ilə müqayisədə neft maşıngayırma sənayesinə malikdir. Lakin getdikcə hasilatın qurudan dəniz şelfinə çəkilməsi və yeni texnoloji tələblərin qarşıya qoyulması getdikcə müasir qabaqçıl texnologiyalara tələbi artirmışdir. Həmçinin, qeyd etmək 59
59 lazımdir ki, müasir dünya iqtisadiyyatında neft hasilatcı ölkələrin diversifikasiya modeli və neft qiymətlərindən asılılıq səviyyəsi kifayət qədər fərqlidir.
Şə
daxili və xarıcı investisiyaların müqayisəlı inkişafı
60
60 Dünya neft bazarında 2005-ci ildən sonra qərarlaşan konyuktur meyllər və dünya neft qiymətlərinin «tarixi maksimumu»nun böyük təsiri altında baş verən 2008-ci il qlobal iqtisadi böhranı bu fərqləri daha qabariq surətdə göstərdi. Dünya neft qiymətləri ilə qlobal iqtisadi artım arasında əlaqə baxımından dunyada əsas neft istehlakcıları və neft ixracatçılarının iqtisai vəziyyəti artan qiymətlərin mənfi təsirlərinə məruz qalır. Belə bir təsir əlaqəsi iqtisadi diversifikasiya siyasətinin ə həmiyyətini dünyada və regionda bir daha göstərir. Azərbaycanda iqtisadi siyasət ilk növbədə neft sektorundan asılılıgın azalmasına və qeyri-neft sektorunun dinamik inkişafına yönəlmişdir [1]. Belə bir siyasət çərçivəsində müasir kimya, neft-kimya, metallurgiya, maşıngayırma kompleksləri, hərbi sənaye kompleksləri, tikinti sahələrinə geniş diqqət verilir. Azərbaycanın beynəxalq ticarət mövqeyində bir sira məhsullar üzrə ixrac imkanları yaranmaqdadır. Son illərdə bəzi Avropa ttifaqı ölkələri də daxil olmaqla, Azərbaycanın iki tərəfli təşəbbüsləri genişlənməkdədir. Lakin hələlik neft məhsullarının ixracınin birmənalı üstünlüyü şəraitində beynəlxalq ticarət mövqeyinin yaxşılaşdırılması rəqabətqabilliyyətli məhsul istehsalına nail olmanı və ixracın strukturca diversifikasiyası ilə yanaşı ixrac bazarlarının genişləndirilmasini tələb edir.
61
61
Diaqram 3. Azərbaycan iqtisadiyyatina yönəldilmiş xarici investisiyaların strukturu % Hələlik xarici fəaliyyətin cöğrafi genişlənməsi istigamətində Azərbaycanda daha miqyaslı fəaliyyət Dövlət Neft Şirkəti tərəfindən həyata keçirilir. ARDNŞ xarici investisiyaları və investisiyalaşdırılan obyektləri yaxın qonşu ölkələri və üzaq region ölkələrini əhatə edir. Bü göstəricilər ARDNŞ beynəlxalq əhəmiyyətli transmilli sirkətə cevrilmə prosesini xarakterizə edir. ARDNŞ-in belə bir fəaliyyət miqyası daha yeni Azərbaycan şirkətlərinin xaricı iqtisadi fəaliyyəti ücün yeni potensial kimi qiymətləndirilə bilər. Burada söhbət hər şeydən əvvəl Azərbaycan mütəxəssislərinin, ölkənin elmi və iqtisadi resurslarının cəlb edilməsi ilə yeni innovasiya firmalarının yaradılmasına nail olmaqdan gedə bilər.
62
62
Diaqram 4. Azərbaycanın investisiya siyasətində neft və qeyri-neft sekroru üzrə inkişaf meylləri Azərbaycanın diversifikasiya siyasətində yeni prioritetlər : Texnoloji parklar, kosmik məkanın mənimsənılməsi, müasir turizm kompleksləri, beynəlxalq tranzit koridorlar. Qeyri-neft sənayesində innovasiyalı məhsul istehsalının artırılması məqsədilə Sumqayıt Texnoloji Parkı yaradılmışdır. Burada 15 müasir zavod fəaliyyət göstərir və yeni bir necə müəssisənin tikintisi aparılır. stehsal məhsulları yüksək keyfiyyətə malikdir və xarici bazarlara ixrac edilir: günəş panelləri, transformatorlar, LED- lampalar və alternativ energetikada istifadə olunan digər məhsullar. Sənaye Parkları həmçinin Balaxanı, Qaradağ və Gəncədə planlaşdırılır. Burada əsas məqsəd qeyri-neft sektorunun inkişafı üçün ölkəyə investisiyalar və texnologiyalar cəlb etmək, innovativ lahiyələri stimullaşdırmagdır. Yaradılan müəssisələr energetik resurslara tələbatı artırır. Bu tələbatın ödənılməsi məqsədilə ölkədə 11 yeni elektik stansiyası tikilmişdir. Həmçinin alternativ və bərpa olunan energi mənbələri üzrə də geniş miqyaslı işlər həyata keçirilməkdədir. Günəş 63
63 batareyalarının istehsalına başlanılmışdır. qtisadiyyatın diversifikasiyasında əsas üstünlük KT sektoruna verilmişdir. Bu istigamətdə əsas tədbirlər kimi e- hökümətin formalaşdırılması; 2013-çü ildə sputnikin orbitə buraxılması; IKT sektorunun yaxın on illik ərzində neft sektorundan sonra ikinci gəlir mənbəyinə cevrilməsi və s. qeyd etmək olar. Azərbaycan Respublikasının tədiyə balansı. 2013-cü ildən başlayaraq tədiyə balansı Beynəlxalq Valyuta Fondunun Yeni (6-cı nəşr) Təlimatının tələblərinə uyğun formatda tərtib edilmişdir. Yeni Təlimatda dəyişikliklər əsasən tədiyə balansının struktur komponentlərini əhatə edir. Belə ki, balansın strukturunda Kapital və Maliyyə hesabında əməliyyatların əvvəlki kimi kredit/debet formatında deyil, “xalis maliyyə aktivləri” və “xalis maliyyə öhdəlikləri” kimi qeyd edilməsi tövsiyə olunur. Bundan əlavə yeni Təlimatda bir sıra digər dəyişikliklər də əksini tapmışdır. 2013-cü ildə ölkənin əlverişli xarici mövqeyi qorunmuş, tədiyə balansı müsbət saldoya malik olmuşdur. l ərzində xarici iqtisadi əməliyyatların müsbət saldosunun əldə olunmasında neft-qaz sektoru mühüm rol oynamışdır. Neft-qaz sektoru üzrə ümumi daxilolmalar əsasən neftin və təbii qazın ixracı və bu sektora cəlb edilən xarici kapitalın hesabına formalaşır. Bu sektor üzrə ödənişlər isə mənfəətin və investisiyaların repatriasiyasını, avadanlıqların və xidmətlərin idxalını əks etdirir. 2013-cü ildə neft-qaz sektoru üzrə yaranmış ümumi müsbət saldo 22.4 mlrd. $ olmuşdur. Kapitalın və maliyyənin hərəkəti hesabının kəsiri cari hesabın profisiti ilə tam örtülür və hazırda ümumi balansda ÜDM-in 1/6 hissəsi qədər profisit mövcuddur 2013-cü ildə ilkin gəlirlər üzrə daxilolmaların və ödənişlərin ümumi dövriyyəsi 6.2 mlrd. $-a çatmışdır. Bunun 83.3%-ni (5.1 mlrd. $) Azərbaycandan ödənişlər təşkil edir. Bu məbləğin isə əsas hissəsini (4.1 mlrd. $) beynəlxalq neft- qaz konsorsiumları üzrə xarici investorların payına düşən gəlirlərin repatriasiyası
64
64 (əsasən xam neft şəklində), qeyri-rezidentlərə ödənilmiş əmək haqqları (222.9 mln. $) və xarici kreditlərdən istifadəyə görə ödənilən faizlər (419.3 mln. $) təşkil edir. Təkrar gəlirlər üzrə xarici ölkələrlə aparılan əməliyyatların ümumi dəyəri 3.3 mlrd. $ məbləğində qiymətləndirilmişdir. Bu məbləğin 50.1%-ni ölkəyə daxilolmalar təşkil edir. Təkrar gəlirlər üzrə ümumi daxilolmaların 95.8%-ni xarici ölkələrdən fiziki şə xslərin pul baratları, 1.9%-ni ölkəyə gətirilən humanitar idxal mallarının dəyəri, 2.3%-ni isə digər daxilolmalar təşkil edir. Bütövlükdə, təkrar gəlirlər üzrə əməliyyatların saldosu müsbət 6.7 mln. $ təşkil etmişdir. l ərzində xalis maliyyə aktivlərimiz 11.8 mlrd. $ təşkil etmişdir. Bu göstərici əsasən xaricə yönəldilmiş birbaşa investisiyalar (1477.9 mln. $), portfel investisiyaları (322.8 mln. $) və digər investisiyalar (9958.6 mln. $) hesabına formalaşmışdır. Birbaşa investisiyalar formasında xaricdən cəlb olunmuş sərmayələrin ümumi məbləği 6.3 mlrd.$ olmuşdur. Bu investisiyaların strukturunda neftqaz sektorunun xüsusi çəkisi 82.4% təşkil etmişdir.
Kataloq: application -> uploads -> 2015 2015 -> 4 İstehlakçıların davranışının modelləşdirilməsi Son istehlakçıların davranışının modelləşdirilməsi 2015 -> MİkrobiologiYA, sanitariya və GİGİyena fəNNİ azərbaycan böLMƏSİ 2015 -> Magistrantların dissertasiya mövzusunun yazılması, müzakirəsi və müdafiəsi üçün yaddaş qeydi Birinci tədris ILI üzrə 2015 -> AZƏrbaycan respublikasinin təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti 2015 -> План: Məqsəd auditoriyasının elementləri və mövqeləşdirmənin prinsipləri 2015 -> АзярбайжАН РЕСПУБЛИКАСЫ ТЯЩСИЛ НАЗИРЛИЙИ азярбайжан дювлят игтисад университети 2015 -> MÖvzu giriş. Materiya. Kimya, yaranması, inkişaf tarixi, əsas kimya qanunları 2015 -> Bazarların cəlbediciliyi plan bazarın mütləq və cari potensialı 2015 -> İqtisad elminin tarixi və metodologiyasы “ 2015 -> Ali təhsil müəssisəsinin Nümunəvi Nizamnaməsi"nin və "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin dəyişiklik edilmiş bəzi qərarlarının siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin Qərarı Yüklə 1,46 Mb. Dostları ilə paylaş:
|