AZƏrbaycan respublikasi təHSİl naz

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI TƏHSİL 

NAZİRLİYİ 

 

AZƏRBAYCAN DÖVLƏT İQTİSAD 

UNİVERSİTETİ 

 

 

 

 

“Beynəlxalq münasibətlər” kafedrası 

 

 

 

Bakalavr  pilləsi üçün 

 

 

ASİYA VƏ AFRİKA 

ÖLKƏLƏRİ TARİXİ 

 

fənninin 

 

 

P R O Q R A M I 

 

 

 

BAKI-2015 

 

1 

  Програм  Азярбайжан  Дювлят  Игтисад 

Университетинин 

«Бейнялхалг 

мцнасибятляр» 

кафедрасында щазырланмышдыр. 

 

 

      

 

 

Tərtibçilər:  

prof.B.M.Abdullayev 

                     

                t.ü.f.d  S. Budaqova  

   

    

 

 

 

 

 

Redaktor:                        b/m T.Ə.Şirvanova   

 

Rəyçilər:  

 

          prof.H.F.Cəfərov

  

 

 

 

                       

prof.V.S.Həsənov

 

   

 

   

 

 

 

 

 

 

2 

 

 

 

 

 

Asiya  və  Afrika  ölkələrinin  tarixi  ümumdünya 

tarixinin  tərkib  hissəsidir.  Asiya  və  Afrika  ölkələrinin  tarix 

kursu  orta  əsrləri,  yeni  və  ən  yeni  dövrü  əhatə  etməklə  bu 

regionda  yaşayan  xalqların  tarixini  III  əsrdən  başlayaraq 

bu günə kimi izləyir. 

 

Kursun 

ə

sas 

məqsədi 

adı 

çəkilən 

qitələrdə 

ümumdünya tarixi proseslərin ümumi qanunauyğunluqlarını 

göstərməkdir.  Kursun  tədrisi  tələbələrin  ümumtəhsil  və 

dünyagörüşlərinin  hazırlığında  əhəmiyyətli  rol  oynamaqla 

bərabər,  onların  intellektual  inkişafına  da  əsaslı  təsir 

göstərir.  

 

 

 

3 

Giriş 

 

Asiya  və  Afrika  ölkələrinin  dövrlərə  bölünməsi.  Asiya  və 

Afrika  xalqlarının  ümumdünya  tarixi  prosesdə  yeri  və  rolu. 

Kursun tədrisinin əsas vəzifələri.  

 

 

 

ORTA ƏSRLƏR DÖVRÜ

. 

 

 

Orta  əsrlərdə  Asiya  və  Afrika  ölkələrinin  tarixi  inkişafının 

xüsusiyyətləri.  Orta  əsrlər  tarixinin  dövrləşməsi.  Feodal 

münasibətlərin regionlar üzrə fərqləri. Feodal dövlətlərin siyasi 

quruluşunun  xüsusiyyətləri.  İcmalar  və  onların  xarakterik 

cəhətləri.  Xüsusi  torpaq  mülkiyyətinin  formaları.  Şəhərlər, 

cəmiyyətdə  onların  rolu.  Köçəri  xalqlar.  Oturaq  əhali  ilə 

köçərilərin  qarşılıqlı  əlaqəsi.  Kənddə  və  şəhərdə  üsyanlar 

problemi.  Dinin  sosial-siyasi  rolu.  Asiya  və  Afrika  xalqlarının 

orta əsrlərdə dünya mədəniyyətində oynadığı rol. 

 

 

ÇİN.  

 

Xan  imperiyasının  süqutundan  sonra  ölkədəki  vəziyyət. 

Üçşahlıq  dövrü.  IV-V  əsrlərdə  köçərilərin  hücumları.  Şimalda 

və Cənubda dövlətlərin yaradılması. Yan Szyan tərəfindən Suy 

dövlətinin  əsasının  qoyulması.  Aqrar  münasibətlərin  formaları. 

Buddizmin yayılması və daosizm dini. Çin etnosunun yaranması 

problemi. 

Çinin  birləşməsi.  VI-VII  əsrlərdə  iqtisadi  yüksəliş.  Suy 

imperiyasının daxili və xarici siyasəti. Suy imperiyasının süqutu 

və Tan sülaləsinin hakimiyyətə gəlməsi. Mədəniyyətin inkişafı. 

Kitab çapı. Təhsil sistemi.  

Tan  imperiyasının  iqtisadiyyatının  inkişafı.  IX  əsrdə  kəndli 

müharibəsi.  Mərkəzi  hakimiyyətin  zəifləməsi.  X  əsrdə  Sun 

imperiyasının  yaranması.  Aqrar  münasibətlərin  inkişafı. 

 

4 

Şə

hərlərin  iqtisadi  və  mənəvi    əhəmiyyəti.  Şəhərlərin  sosial 

quruluşunun  xüsusiyyətləri.  Şəhərdə  hökumət  əleyhinə 

üsyanlar. Sun imperiyasının tanqutlar, jurjenlərlə əlaqələri. Tsin 

dövləti və cənubda Sun dövləti (XII əsr). 

 

İ

deoloji 

sahədə 

mübarizə. 

Buddizmin 

zəifləməsi, 

neokonfusiçiliyin təsdiqi.  

 

Çinin  monqollar  tərəfindən  işğalı  (XIII  əsr).  Yuan 

imperiyasının yaranması. 

 

Çin  xalqının  monqollara  qarşı  mübarizəsi.  Gizli  “Ağ 

zanbaq” cəmiyyəti və “Qırmızı qoşun” dəstələri. 

 

Min 

dövlətinin 

təşkili 

(XIV 

ə

sr). 

Monqolların 

hakimiyyətindən qurtulduqdan sonra ölkədə iqtisadi və mədəni 

yüksəliş.  Şəhərlərin  rolu.  Şəhərlərin  sosial  quruluşu.  Çinin 

işğalçılıq siyasəti (XV əsr). Avropalıların Çinə gəlişi (XVI əsr).  

 

XVII  əsrin  əvvəllərində  ölkədə  daxili  ziddiyyətlərin 

kəskinləşməsi.  Kəndli  üsyanları.  Min  imperiyasının  süqutu 

(1644). 

 

YAPONIYA.   

 

 

İ

btidai-icma  quruluşunun  dağılması  və  ümumi  tayfa 

ittifaqının yaranması. Dövlətin yaranma prosesi. Soqa tayfasının 

hakimiyyəti. Buddizmin gəlməsi (VI əsr).  

 

Tayka  çevrilişi  (VII  əsr).  VII-VIII  əsrlərdə  dövlət 

quruluşunun  xüsusiyyətləri.  Hakimiyyətin    Fudzivara  evi 

tərəfindən zəbt edilməsi. Çin və Koreya ilə əlaqələr.  

Ə

dəbiyyat və incəsənətin inkişafı.  

 

IX-XII  əsrlərdə  inkişaf  etmiş  feodal  cəmiyyətinin 

yaranması.  Samuraylar  təbəqəsi.  Minamoto  sequnluğu  (1192-

1335). Şəhərlərin, sənətkarlığın, ticarətin inkişafı.  

Monqollara qarşı ölkənin müdafiəsinin təşkili.   

 

Asikaqa  sequnluğu  (1335-1573).  Ölkədaxili  müharibələr. 

“Döyüşən  vilayətlər”  dövrü.  Avropalıların  ölkəyə  gəlişi. 

Ölkənin  birləşdirilməsi  uğrunda  mübarizə.  Nobunaqa  (1573-

1582)  və  Xudeyesinin  (1582-1598)  fəaliyyətləri.  Tokuqava 

 

5 

sequnluğu  (1603-1867)  .  Aqrar  islahatlar.  Avropalılarla 

ə

laqələrin nəzarətdə saxlama siyasəti.   Yaponiyada 

siyası 

sabitlik və iqtisadi çiçəklənmə (XVII əsr).  

Yapon mədəniyyətinin inkişafı.  

 

 

İ

RAN.  

 

 

Feodal  münasibətlərin  yaranması.  Ölkənin  sosial  strukturu 

və  dövlət  quruluşu.  Zərdüştlüyün  rolu.  Sasanilər  ön  Asiyada 

hegemonluq uğrunda mübarizədə. Mani (III əsr) və Məzdək (V 

ə

sr) hərəkatı.  

 

I  Xosrov  Ənuşirəvanın  islahatları.  Ərəblərin  İranı  işğal 

etməsi  (VII  əsr).    İran  Abbasilər  xilafəti  tərkibində.  VIII-IX 

ə

srlərdə  xalq  üsyanları.  Abbasilər  xilafətinin  dağılması.  İran 

ə

razisində  əmirliklər.  Şərqi  İran  Qəznəvilər  dövlətinin 

tərkibində.    Səlcuqlar  tərəfindən  İranın  zəbt  edilməsi  (XI-XII 

ə

sr).  İsmaillilər  dövləti  (1090-1256).    İran  monqol  xanlarının 

hakimiyyəti  altında  (1220-1353).  Xalq  üsyanları.  Qazan  xanın 

islahatları. Sərbedarlar  üsyanı (XIV ə.).  

 

İ

ranın  Əmir  Teymur  tərəfindən  işğalı.  Əmir  Teymurun 

ölümündən  sonra  ölkədaxili  müharibələr.  Səfəvilər  dövlətinin 

yaranması  (1502-1736).  Şah  İsmayıl.  Ölkənin  sosial-iqtisadi 

quruluşu. Dövlət quruluşu. Şiizmin dövlət dininə çevrilməsi.  

 

XVI  əsrdə  xalq  üsyanları.  Şah  Abbasın  islahatları  və  onun 

xarici siyasəti.  

XVII əsrdə sənətkarlığın, şəhərlərin, ticarətin inkişafı.  

Avropalıların İrana nüfuz etmələri.  

İ

ran mədəniyyəti orta əasrlərdə. 

 

HINDISTAN. 

  

 

III-VII  əsrlərdə  ölkənin  iqtisadi-siyasi  quruluşu.  Qupta 

imperiyası.  Hindistan  icması  və  kastalar.  Xarşa  dövləti  (606-

 

6 

648).  VIII-X  əsrlərdə  Şimali  və  Cənubi  Hindistanda  dövlətlər. 

Dövlətlərin siyasi strukturu.  

 

VI-X  əsrlərdə  sənətkarlıq  və  ticarət.  Şəhərlər.  İnduizmin 

yayılması.  Hindistana  islamın  gəlməsi.  XI-XII  əsrlərdə  iqtisadi 

və siyasi vəziyyət.  

 

XIII  əsrdə  Hindistanın  şimalında  Dehli  sultanlığının 

meydana gəlməsi. XIII-XV əsrlərdə Şimali Hindistanın iqtisadi 

inkişafı. Avropalıların ölkəyə gəlməsi.  

 

Dehli sultanlığının müstəqil knyazlıqlara parçalanması (XV 

ə

sr).  Baburun  Dehlini  tutması  (XVI  əsr).  Böyük  Moqol 

dövlətinin yaranması.  

 

Hindistanın  inkişaf  etmiş  feodal  münasibətlər  mərhələsinə 

keçməsi (XVI-XVII əsr). Ost-Hind şirkəti.  

Hindistan mədəniyyətinin inkişafı. 

 

 

TÜRKIYƏ.  

 

 

XI-XII əsrlərdə Kiçik Asiya ərazisində ilk türk dövlətlərinin 

yaranması.  Konya  sultanlığı,  onun  sosial-iqtisadi  quruluşu. 

Monqolların  hücumu  və  XIII  əsrin  sonlarında  sultanlığın 

süqutu.  

 

Osmanlı dövlətinin qurulması. Osmanlı sultanlarının Avropa 

və  Asiyanı  fəth  etməsi.  Konstantinopolun  alınması.  Osmanlı 

imperiyasının yaranması.   

 

XVI  əsrdə  Osmanlı  cəmiyyətinin  iqtisadi  və  sosial-siyasi 

həyatı. Beynəlxalq münasibətlər. Türkiyə-İran müharibələri.  

 

XVI  əsrin  II  yarısında  dövlətin  hərbi-len  sisteminin 

zəifləməyə  başlaması.  Mərkəzi  hakimiyyətin  zəifləməsi  və 

separatizmin güclənməsi. “Cəlalilik”.  

Mədəniyyət. 

 

 

 

7 

Ə

RƏB ÖLKƏLƏRI. 

  

 

VI-VII  əsrlərdə  ərəblərin  ictimai  quruluşu.  Oturaq  əhaliylə 

köçəri  əhalinin  münasibətləri.  Şəhərlərin  inkişafı.  Ərəblərin  ilk 

dövlətləri. Dini şərait. İslamın yaranması və onun sosial rolu.   

İ

lk  müsəlman-ərəb  dövlətinin  meydana  gəlməsi.  Ərəb 

işğalları.  Ərəb  xilafətində  idarə  etmə  sistemi.  Xilafətdə 

sənətkarlıq və ticarət. 

VII-VIII  əsrlərdə  Əməvilər  xilafəti  və  onun  ictimai 

quruluşu. 

Xalq  üsyanı.  Abbasilər  və  ya  Bağdad  xilafəti  (750-1258).  

Bağdad  xilafətində  münasibətlərin  inkişafı.  Xalq  hərəkatı. 

Bağdad xilafətinin süqutu. XV əsrdə Ərəb xilafətinin süqutu.  

Elmi  biliklərin  inkişafı.  Ərəb  mədəniyyətinin  başqa 

xalqların mədəniyyətinə təsiri.  

Ə

rəb  ölkələrinin  osmanlılar  tərəfindən  zəbt  edilməsi  (XVI 

ə

.).  XVI-XVII  əsrdə  Ərəb  ölkələrinin  iqtisadi  həyatının 

xüsusiyyətləri. Şəhərlərin inkişafı.  

Dini cərəyanlar və ərəb ölkələrinin mədəniyyəti. 

 

 

TROPIK VƏ CƏNUBI AFRIKA.  

 

 

Müxtəlif  vilayətlərdə  sosial-iqtisadi  inkişafın  səviyyəsi. 

Qədim dövrün əsas mədəniyyət ocaqları (Nok, Qədim Efiopiya 

mədəniyyəti).  Aksumun  ictimai  quruluşu.  Xristianlığın  qəbulu. 

Aksumun süqutu. 

 

Efiopiya  və  Sudan  (VIII-XV  əsr).  Sudanın  xristian 

knyazlıqları. İslamın Sudana nüfuz etməsi. Sudanda və Qırmızı 

dəniz sahillərində müsəlman sultanlıqlarının yaranması. 

 

Şə

rqi Afrika VIII-XV əsrlərdə. Şəhər-dövlətlərin yaranması. 

Portuqalların gəlməsi və yerli əhalinin onlarla mübarizəsi.  

 

XII-XV  əsrlərdə  Qana,  Mali  dövlətləri.  İslamın  nüfuzu  və 

onun sosial rolu.  

 

8 

 

Qərbi  Sudan  dövlətləri.  Onların  sosial-iqtisadi  quruluşunun 

xüsusiyyətləri.  XVI  əsrin  sonlarında  Sonqay  dövlətinin 

mərakeşlilərin hücumları nəticəsində dağılması.  

Anqola əhalisinin portuqallara qarşı apardığı müharibə.  

 

Konqo  hövzəsində  yaşayan  xalqların  dövlətləri.  Feodal 

Efiopiya  dövləti.  Efiopiya  xalqının  xarici  işğalçılara  qarşı 

mübarizəsi. Efiopiya dövlətinin zəifləməsi.  

 

Orta  əsr  Madaqaskar  dövlətləri.  Cənubi  Afrikada  yaşayan 

xalqların dövlətləri. XV əsrdə qüdrətli Monomotapa dövləti.  

 

Materikin  içəri  rayonlarında  və  cənubunda  məskunlaşan 

tayfa və xalqların ibtidai-icma quruluşu şəraitində yaşamaları. 

 

XV  əsrdən  başlanan  müstəmləkə  işğalları.  Qul  alveri  və 

onun Afrikaya dağıdıcı təsiri. 

 

 

 

 

 

 

Y E N I    D Ö V R   

 

(XVII ƏSRIN II YARISI-I DÜNYA  

MÜHARİBƏSİ İLLƏRİ) 

 

 

Asiya  və  Afrika  ölkələrində  feodal  qaydalarının  hökm 

sürməsi,  patriarxal-qəbilə  münasibətlərinin,  bəzən  də  quldarlıq 

qalıqlarının qalması.  

 

Avropa  ölkələri  tərəfindən  müstəmləkəçilik  siyasətinin 

yeridilməsi.  Asiya  və  Afrika  ölkələrində  müstəqil  inkişafın, 

feodalizmin dağılmasının ləngiməsi. Asiya və Afrika ölkələrinin 

ə

nənəvi sosial-iqtisadi və siyasi quruluşunda dərinləşən böhran 

və  kapitalist  ölkələrindən  iqtisadi,  hərbi-texniki  geriliyin 

artması.  

 

 

 

9 

ÇIN. 

 

 

XVII  əsrin  ortalarında  mancurların  Çində  öz  hakimiyyətini 

qurması. Mancurların işğalçılıq siyasəti. Mancur hakimiyyətinin 

daxili  siyasəti.  XVIII  əsrin  ortalarında  Tsin  sülaləsinin  “xarici 

aləmdən təcrid” siyasəti.  

 

Tsin imperiyasının iqtisadi-siyasi durumu. Ingilis siyasətinin 

fəallığının artması. Birinci tiryək müharibəsi (1840-1842). ABŞ 

və Fransanın Çinə soxulması. Qeyri-bərabər müqavilələr. Çində 

sosial-iqtisadi  durumun  ağırlaşması.  Xalqın  narazılığının 

artması. Mancur imperiyasında ziddiyyətlərin kəskinləşməsi.  

 

Ölkənin  cənubunda  kəndli  müharibəsi.  Xun  Sütsüanın 

təlimi.  1852-ci  ildə  Taypin  dövlətinin  elan  edilməsi.  Taypin 

nəzəriyyəsi. Üsyançıların düşərgəsində ziddiyyətlərin artması.  

 

Ikinci  tiryək  müharibəsi  (1856-1860).  Pekin  müqaviləsi. 

Tsin hakimiyyətinin kapitalist ölkələrindən asılılığı. Taypinlərin 

mancur rejiminə, xarici müdaxiləçilərə qarşı mübarizəsi. Taypin 

dövlətinin süqutu.  

 

İ

ri  dövlətlərin  Çini  “nüfuz  dairələrinə”  bölməsi.  Yaponiya-

Çin müharibəsi (1894-1895).  

 

XIX  əsrin  sonlarında  ölkənin  yarımfeodal  ölkəsi  olaraq 

qalması  və  Avropa  dövlətlərinin  yarımmüstəmləkəsinə 

çevrilməsi.  

Milli burjuaziyanın formalaşması.  

 

Şə

hər  və  kənddə  üsyanlar.  “Boksyorlar  üsyanı”.  Sun 

Yatsenin  yaratdığı  ilk  inqilabi  təşkilat  –  “Çinin  dirçəlməsi 

uğrunda ittifaq”.  

 

XX  əsrin  I  onilliyində  Çində  kapitalizmin  inkişafı  və  onun 

xüsusiyyətləri.  Rus-yapon  müharibəsinin  və  1905-1907-ci  illər 

Rusiya inqilabının Çinə təsiri.  

 

1905-ci  ildə  ilk  ÜmumÇin  burjua-inqilabçı  partiya  olan 

“Birləşmiş  ittifaqın”  yaradılması.  Sun  Yatsenin  üç  prinsipi. 

1911-ci  ildə  Uçan  üsyanı.  Respublikaçı  qüvvələrin  bir  sıra 

ə

yalətlərdə  qələbəsi.  Sun  Yatsenin  müvəqqəti  prezident 

seçilməsi.  

 

10 

 

Tsin  sülaləsinin  hakimiyyətdən  əl  çəkməsi.  Yuan  Şikayın 

hakimiyyətə  gəlməsi.  Homindan  partiyasının  yaranması.  1913-

ci  ildə  “ikinci  inqilab”  deyilən  üsyanların  başlanması.  Xarici 

qoşunların köməyi ilə üsyanların yatırılması.  

 

Çin  I  dünya  müharibəsi  illərində.  Sənayenin  inkişafı.  Milli 

burjuaziyanın güclənməsi. 

 

 

YAPONIYA. 

 

 

XVIII  əsrdən  başlanan  iqtisadi  böhran.  Konfusiçiliyin 

dirçəlişi.  

 

XIX 

ə

srin 

30-cu 

illərində 

dərinləşən 

böhran. 

Manufakturaların artması. Kəndlilərin  kütləvi şəkildə şəhərlərə 

köçməsi.  

 

Yaranan burjuaziya və zadəganların bir hissəsinin Tokuqava 

rejiminə  qarşı  çıxması.  XIX  əsrin  ortalarında  kapitalist 

dövlətlərinin  (ABŞ,  Fransa,  İngiltərə  və  başqaları)  Yaponiyaya 

qarşı güclənən ekspansiyası. 

 

1867-1868-ci  il  inqilabı.  Sequnluğunun  ləğv  edilməsi. 

İ

slahatların keçirilməsi. 1889-cu il konstitusiyası.  

 

Kapitalizmin  inkişafının  xüsusiyyətləri.Hakim  blokun 

təcavüzkar 

siyasəti.Yapon-Çin 

müharibəsi 

(1894-1895). 

İ

ngiltərə-Yaponiya  müqaviləsi.  Rus-Yapon  müharibəsi  (1904-

1905). Portsmut müqaviləsi.  

Koreyanın Yaponiyanın protektoratına çevrilməsi.  

Yaponiya I dünya müharibəsi illərində. 

 

 

HINDISTAN. 

 

 

Böyük  moğol  dövlətinin  böhranı.  Hindistanda  sosial  və 

iqtisadi ziddiyyətlərin kəskinləşməsi. Antimoğol hərəkatı. 

 

11 

 

İ

ngiltərənin  Hindistanı  öz  müstəmləkəsinə  çevirməyə 

başlaması.  İnzibati  quruluş.  Torpaq-vergi  sistemi.  Rəiyyətvari 

sistem.  

 

Ost-Hind şirkətinin ticarət hüququnun ləğv edilməsi (1833).  

 

Yeni  torpaq  sahibləri  və  ziyalılar  təbəqəsinin  meydana 

gəlməsi. Yeni şəhərlərin ucalması.  

 

XIX əsrin ortalarında ingilislər tərəfindən ölkənin istilasının 

başa  çatması.  1857-1858-ci  illərdə  xalq  üsyanı.  Üsyanda 

sipahilərin  rolu.  Üsyanın  məğlubiyyəti.  Ölkənin  sosial-iqtisadi 

inkişafına  üsyanın  təsiri.  Ost-Hind  şirkətinin  ləğvi  (1858). 

Müstəmləkə istismarının güclənməsi. Kəndli üsyanları.  

 

Ə

mtəə-pul 

münasibətlərinin 

inkişafı.Milli 

sənayenin 

inkişafı.  Burjuaziya  və  fəhlə  sinfinin  yaranması.  Burjua 

millətçiliyinin yaranması. 

Ümumhindistan Milli Konrqesi (1885).  

 

XIX  əsrin  sonlarında  Hindistanda  sosial-siyasi  vəziyyət. 

Lord Kerzonun tədbirləri (1899). Milli Konqresin parçalanması. 

Tilakın fəaliyyəti.  

 

1905-1907-ci illər rus inqilabının hind xalqının milli-azadlıq 

hərəkatına təsiri.  

 

I  dünya  müharibəsi  ərəfəsində  ingilislərin  müstəmləkəçilik 

siyasəti.  Müharibədə  İngiltərənin  Hindistanın  insan  və  maddı 

ehtiyatlarından istifadə etməsi.    

 

 

 

TÜRKIYƏ. 

 

 

Osmanlı  imperiyası  XVII  əsrin  ortalarında.  Körpülü 

Mehmet paşanın keçirtdiyi islahatlar.  

 

Osmanlıların  Şərqi  Avropa  və  Ukraynada  apardığı 

müharibələr.  Avstriya  ilə  müharibə  və  böyük  məğlubiyyət. 

Karlovitsada  sülh  müqavilələri  (1699)  və  İstanbul  müqaviləsi 

(1700).  

Aqrar münasibətlərdə dəyişikliklər.  

 

12 

 

XVIII  əsrin  II  yarısında  Osmanlı  imperiyasının  beynəlxalq 

durumu. Osmanlı feodal dövlətində dərinləşən böhran və XVIII 

ə

srin sonuncu rübündə Rusiya ilə müharibələrdə məğlubiyyət.  

 

Dövləti  böhrandan  çıxarmaq  üçün  III  sultan  Səlimin 

keçirtdiyi  islahatlar.  II  Mahmudun  mərkəzi  hakimiyyəti 

möhkəmlətmək uğrunda apardığı islahatlar.  

 

Balkanlarda  milli-azadlıq  hərəkatı.  Rus-türk  müharibəsi 

(1828-1829). Ədirnə müqaviləsi.  

 

XIX  əsrin  30-cu  illərində  Osmanlı  dövlətində  xarici 

kapitalın  ağalığı.  Tənzimat  islahatları  (1839).  Krım  müharibəsi 

(1853-1856) və Paris müqaviləsi.  

 

Türk    milli  burjuaziyasının  yaranması.  “Yeni  osmanlılar” 

cəmiyyəti (1865).  1876-cı il konstitusiyası.  

Rus-türk müharibəsi (1877-1878).  

 

İ

mperialist 

dövlətlərinin 

Osmanlı 

imperiyasını 

yarımmüstəmləkəyə 

çevirmək 

uğrunda 

mübarizəsi. 

Konsessiyalar. Bağdad dəmiryolu.  

“İttihad və Tərəqqi” cəmiyyəti (1889).  

 

1905-1907-ci  illər  rus  inqilabının  Türkiyəyə  təsiri.  “Gənc 

türklər” inqilabı (1908-1909).  

 

Balkan  müharibələri.  I  dünya  müharibəsinin  əvvəlində 

Almaniya-Türkiyə ittifaqı.