AZƏR­bay­can res­pub­Lİ­KA­si təH­Sİl na­ZİR­Lİ­Yİ AĞ­dam döV­LƏt so­Sİ­al-iQ­Tİ­SA­Dİ kol­LE­Cİ sub­BA­KA­lav­Rİ­at sə­VİY­YƏ­Sİ­NİN

AZƏR­BAY­CAN RES­PUB­Lİ­KA­SI TƏH­SİL NA­ZİR­Lİ­Yİ
AĞ­DAM DÖV­LƏT SO­Sİ­AL-İQ­Tİ­SA­Dİ KOL­LE­Cİ
SUB­BA­KA­LAV­Rİ­AT SƏ­VİY­YƏ­Sİ­NİN

040402–MA­LİY­YƏ İŞİ İX­Tİ­SA­SI ÜÇÜN

STA­TİS­Tİ­KA

FƏN­NİN­DƏN SİL­LA­BUS

Fənn mü­əl­li­mi: Ca­va­dov Na­tiq Əli oğ­lu, i.ü.e.d., prof. əvə­zi

Əla­qə te­le­fo­nu: (050; 055) 331-72-82

E-ma­il: ca­va­dov1958 @ ma­il.ru

AĞ­DAM - 2017

FƏN­NİN TƏS­Vİ­Rİ
Sta­tis­ti­ka mü­hüm dər­ket­mə və ana­li­tik və­zi­fə­lə­ri ye­ri­nə ye­ti­­rir. Öl­kə­mi­zin ba­zar iq­ti­sa­di mü­na­si­bət­lə­ri­nə ke­çi­di bu sa­hə­yə diq­qə­ti da­ha da ar­tır­mış­dır. Apa­rı­lan is­la­hat­la­rın nə­ti­cə­lə­­ri­­ni so­si­al və iq­ti­sa­di in­ki­şa­fın müx­tə­lif tə­rəf­lə­ri­ni əks et­di­rən sta­tis­tik mə­lu­mat­lar­da gör­mək müm­kün­dür.

Fən­nin təd­qi­qat ob­yek­ti­ni küt­lə­vi so­si­al-iq­ti­sa­di ha­di­­sə­lər: əha­li və kənd­li (fer­mer) tə­sər­rü­fat­la­rı; ki­çik mü­əs­si­­sə­­lər; is­teh­sal koo­pe­ra­tiv­lə­ri; aq­ro­ser­vis mü­əs­­si­sə­lə­ri; səhm­­dar cə­miy­yət­lər və s. təş­kil edir. O, mü­əy­yən mə­kan və za­­man şə­rai­tin­də ha­di­sə­lə­rin kə­miy­yət tə­rə­fi­ni on­la­rın key­fiy­­yət tə­rə­fin­dən ayır­ma­dan öy­rə­nir.

FƏN­NİN MƏQ­SƏ­Dİ
Sta­tis­ti­ka fə­ni­nin təd­ri­si­nin məq­sə­di gə­lə­cək mü­tə­xəs­­sis­lər­də sta­tis­tik mü­şa­­hi­də­lər apar­maq, küt­lə­vi sta­tis­tik mə­lu­­mat­la­rın ye­kun­laş­dı­rıl­ma­sı və qrup­laş­­di­ril­­ma­sı­nı hə­ya­ta ke­­çir­mək, ümu­mi­ləş­di­ri­ci sta­tis­tik gös­tə­ri­ci­lər sis­te­mi­ni ha­zır­­la­maq, sta­tis­tik cəd­vəl­lə­ri və qra­fik­lə­ri tər­tib et­mək, sta­­tis­­tik və ri­ya­zi-sta­tis­tik me­tod­la­rı küt­lə­vi so­si­al-iq­ti­sa­di ha­­di­­sə­­lə­rin təh­li­lin­də tət­biq et­mək; sta­tis­tik ma­­te­­ri­­al­la­rı iq­ti­sa­di-sta­tis­tik cə­hət­dən təh­lil et­mək, iq­ti­sa­diy­ya­tın ay­rı-ay­rı sa­hə­lə­rin­də is­teh­sa­lın həc­­mi­­nin ar­tı­rıl­ma­sı, onun iq­ti­sa­di sə­mə­rə­si­nin yük­səl­dil­mə­si üçün is­ti­fa­də olun­ma­mış eh­ti­yat mən­bə­lə­ri­ni aş­ka­ra çı­xart­maq, ba­zar iq­ti­sa­diy­ya­tı şə­rai­tin­də fəa­liy­yət gös­tə­rən tə­sər­rü­fat for­­ma­la­rı­nın gə­lir­lə­ri­nin ar­tı­rıl­ma­sı üçün möv­cud im­kan­la­rı aş­­ka­ra çı­xart­maq vər­diş­lə­ri aşı­la­maq­dır.
TƏD­RİS ME­TOD­LA­RI
Fən­nin sər­bəst öy­rə­nil­mə­si­ni tə­min et­mək məq­sə­di­lə onun proq­ra­mı­nı tam əha­tə edən mü­ha­zi­rə mətn­lə­ri ha­zır­lan­mış və on­la­rın elekt­ron va­ri­an­tı kol­le­cin ki­tab­xa­na­sın­da kom­pü­ter­də yer­ləş­di­ril­miş­dir.

Ağ­dam Döv­lət So­si­al-İq­ti­sa­di Kol­le­ci­nin di­rek­to­ru, iq­ti­sad üz­rə elm­lər dok­to­ru, pro­fes­sor N.Ə.Ca­va­dov və Gən­cə Döv­lət Uni­ver­si­te­ti­nin mər­hum pro­fes­so­ru O.Q.Məm­məd­li tə­rə­fin­dən ha­zır­lan­mış “Sta­tis­ti­ka” ad­lı dərs­li­yin (Ba­kı, “Ecop­rint” nəş­riy­ya­tı, 2017) 100 nüs­xə­si kol­le­cin ki­tab­xa­na­sı­na ve­ril­miş­dir. Ey­ni za­man­da hə­min dərs­lik kol­le­cin say­tın­da (www.ag­dam­kol­le­ci.com) elekt­ron ki­tab­xa­na­da yer­ləş­di­ril­miş­dir.

MÜ­HA­Zİ­RƏ­LƏ­RİN VƏ MƏŞ­ĞƏ­LƏ­LƏ­RİN APA­RIL­MA ME­TO­Dİ­KA­SI
Sta­tis­ti­ka fən­ni­nin təd­ri­si­nə 60 sa­at vaxt ay­rıl­mış­dır (30 sa­at mü­ha­zi­rə, 30 sa­at məş­ğə­lə).

Hər mü­ha­zi­rə və məş­ğə­lə­də növ­bə­ti dərs­lə­rin möv­zu­la­rı tə­lə­bə­lə­rə elan edi­lir və tə­lə­bə­lər növ­bə­ti məş­ğə­lə­lə­rə mü­ha­zi­rə mətn­lə­rin­dən, ədə­biy­yat ma­te­ri­al­la­rın­dan, Döv­lət Sta­tis­ti­ka Ko­mi­tə­si­nin in­ter­net sə­hi­fə­sin­dən və di­gər mən­bə­lər­dən is­ti­fa­də et­mək­lə müs­tə­qil ha­zır­la­şır­lar.

Mü­ha­zi­rə dərs­lə­rin­də müa­sir təd­ris me­tod­la­rın­dan (in­te­rak­tiv) is­ti­fa­də edi­lir. Bu təd­ris ma­te­ri­al­la­rı­nı də­rin­dən an­la­ma­ğa, müs­tə­qil tə­li­mə, tət­qi­qa­ta kö­mək et­mək məq­sə­di da­şı­yır.

Müa­sir in­te­rak­tiv xa­rak­ter da­şı­yan tə­lim me­tod­la­rı aşa­ğı­da­kı nə­ti­cə­lə­rin alın­ma­sı­na şə­ra­it ya­ra­dır:

• 
  bi­lik­lər tə­lə­bə­lə­rə sə­mə­rə­li şə­kil­də çat­dı­rı­lır;
  
• 
  re­al hə­ya­tın prob­lem­lə­ri də­rin­dən öy­rə­ni­lir və re­al hə­ya­ta uy­ğun­laş­ma vax­tı mi­ni­mu­ma en­di­ri­lir;
  
• 
  ana­liz, sin­tez, tət­biq və qiy­mət­lən­dir­mə ki­mi yük­sək id­ra­kı sə­viy­yə in­ki­şaf et­di­ri­lir;
  
• 
  li­der­lik key­fiy­yət­lə­ri və qrup şə­ki­lin­də iş­lə­mək ba­ca­rı­ğı in­ki­şaf et­di­ri­lir.
  

Məş­ğə­lə­lər­də tə­lə­bə­lə­rə fər­di tap­şı­rıq­lar ve­ri­lir və bu­nun­la da məş­ğə­lə­lər­də tə­lə­bə­lə­rin fə­al iş­ti­ra­kı tə­min edi­lir. Məş­ğə­lə­nin so­nun­da ye­ri­nə ye­ti­ri­lən tap­şı­rıq­lar mü­əl­lim tə­rə­fin­dən təh­lil edi­lə­rək, an­la­şıl­ma­yan və ya çə­tin an­la­şı­lan mə­sə­lə­lər haq­qın­da tə­lə­bə­lə­rə əla­və iza­hat­lar ve­ri­lir.

FƏNN ÜZ­RƏ TƏ­LƏB­LƏR

1. 
   Tə­lə­bə­lə­rin mən­bə­lər ilə iş­lə­mək ba­ca­rı­ğı
   

Kol­le­cin ki­tab­xa­na­sın­da N.Ə.Ca­va­dov və O.Q.Məm­məd­li tə­rə­fin­dən ha­zır­lan­mış “Sta­tis­ti­ka” ad­lı dərs­li­yin (Ba­kı, “Ecop­rint” nəş­riy­ya­tı, 2017) 100 nüs­xə­si var­dır.

Bun­dan baş­qa tə­lə­bə­lər kol­le­cin ki­tab­xa­na­sın­da Döv­lət Sta­tis­ti­ka Ko­mi­tə­si­nin in­ter­net sə­hi­fə­sin­də yer­ləş­di­ril­miş zən­gin ma­te­ri­al­dan da is­ti­fa­də et­mək im­ka­nı­na ma­lik­dir­lər.
2. Müa­sir in­for­ma­si­ya tex­no­lo­gi­ya­la­rı­na çı­xış
İn­ter­ne­tə çı­xış (sta­tis­tik gös­tə­ri­ci­lə­rin he­sab­lan­ma me­to­do­lo­gi­ya­sı ilə ta­nış­lıq, so­si­al-iq­ti­sa­di in­ki­şaf haq­qın­da mə­lu­mat­la­rın əl­də edil­mə­si).

3. 
   Möv­zu­ya olan ma­raq
   

Tə­lə­bə­lə­rin fən­nə olan ma­ra­ğı­nı ar­tır­maq məq­sə­di­lə on­la­ra sta­tis­ti­ka­nın so­si­al-iq­ti­sa­di ha­di­sə­lə­rin təc­rü­bi və el­mi təh­li­li üçün əvəz­siz əhə­miy­yə­tə ma­lik ol­du­ğu izah edi­lir. Bu­nun üçün on­lar kol­le­cin ki­tab­xa­na­sın­da, Döv­lət Sta­tis­ti­ka Ko­mi­tə­si­nin in­ter­net sə­hi­fə­sin­də yer­ləş­di­ril­miş mə­lu­mat­lar­la ta­nış edi­lir və hə­min mə­lu­mat­lar­dan döv­lət ida­rə­et­mə sis­te­min­də is­ti­fa­də təc­rü­bə­si izah olu­nur.

3. 
   Tə­lə­bə­lə­rin ix­ti­sa­sı­na olan mü­na­si­bət
   

Tə­lə­bə­lə­rin öz ix­ti­sas­la­rı­na olan mü­na­si­bə­ti qüv­vət­lən­dir­mək məq­sə­di­lə hər bir təd­ris olu­nan fən­nin, o cüm­lə­dən sta­tis­ti­ka­nın bu ix­ti­sas­lar­da də­qiq ye­ri və əhə­miy­yə­ti tə­lə­bə­lə­rə çat­dı­rıl­ma­lı­dır. Tə­lə­bə­lə­rə ba­şa sa­lı­nır ki, iq­ti­sad­çı kadr­la­rın sta­tis­tik ha­zır­­lı­ğı, on­la­rın is­teh­­sa­­lın küt­lə­vi pro­ses­lə­ri­nin key­fiy­yət–miq­­dar təh­li­li sa­hə­sin­də me­to­do­lo­ji ha­zır­lı­ğı­nın əsa­sı­nı təş­kil edir. Ope­ra­tiv ida­rə­­et­mə­ni hə­ya­ta ke­çir­­mək, proq­noz­la­rın ye­ri­nə ye­ti­ril­mə­si­nə nə­za­rət et­mək, is­ti­­fa­də edil­mə­miş eh­ti­yat­la­rı aş­ka­ra çı­xart­­maq, ha­di­sə­lə­rin in­ki­şa­fı­nı öy­rən­mək üçün sta­tis­ti­ka ən qüd­­rət­li va­si­tə­dir.

3. 
   Xa­ri­ci dil qa­bi­liy­yə­ti
   

Yük­sək ix­ti­sas­lı mü­tə­xəs­sis üçün xa­ri­ci dil­lə­rin əvəz­siz əhə­miy­yə­ti var. Xa­ri­ci dil­lə­ri bil­mək­lə gə­lə­cək mü­tə­xəs­sis­lər qa­baq­cıl dün­ya uni­ver­si­tet­lə­rin­də ha­zır­lan­mış dərs­lik və dərs və­sa­it­lə­ri ilə ta­nış ol­maq im­ka­nı əl­də edir­lər. Bu­na gö­rə də is­tər fən­ni təd­ris edən mü­əl­lim­lə­rin, is­tər­sə də tə­lə­bə­lə­rin xa­ri­ci dil­lər­dən bi­ri­ni bil­mə­si çox va­cib­dir.

3. 
   Da­nı­şıq qa­bi­liy­yə­ti
   

Məş­ğə­lə­lər­də fən­nin da­ha yax­şı öy­rə­nil­mə­si üçün tə­lə­bə­lə­rin da­nı­şıq qa­bi­liy­yə­ti va­cib əhə­miy­yət kəsb edir. Tə­lə­bə­lə­rin da­nı­şıq qa­bi­liy­yə­ti­nin yük­sək ol­ma­sı fən­nin dia­loq şək­lin­də və ya su­al -ca­vab for­ma­sın­da apa­rıl­ma­sı­na im­kan ve­rir. Bu isə fən­nin nis­bə­tən çə­tin an­la­şı­lan möv­zu­la­rı­nı və ya su­al­la­rı­nı da­ha çox xır­da­la­ma­ğa və on­la­rı müx­tə­lif is­ti­qa­mət­lər­dən təh­lil et­mə­yə im­kan ve­rir.

3. 
   Məş­ğə­lə­lər üz­rə
   

Fənn üz­rə tə­lə­bə­lə­rə ke­çi­ri­lən məş­ğə­lə­lə­rin möv­zu­la­rı­nın və hər bir möv­zu üz­rə ye­ri­nə ye­ti­ril­mə­si nə­zər­də tu­tu­lan tap­şı­rıq­la­rın qa­baq­ca­dan çat­dı­rıl­ma­sı va­cib­dir. Bu tə­lə­bə­lə­rə hər növ­bə­ti məş­ğə­lə­də ye­ri­nə ye­ti­ril­mə­si nə­zər­də tu­tu­lan tap­şı­rıq­lar­la bağ­lı nə­zə­ri ma­te­ri­al­lar­la ta­nış ol­maq im­ka­nı ve­rir.

Se­mi­nar za­ma­nı tət­biq edi­lə­cək sis­tem:

1.Es­se yaz­dır­maq;

2.Diss­ku­si­ya təş­kil et­mək;

3.Qrup ha­lın­da iş;

4.Su­al-ca­vab əsa­sın­da se­mi­nar;

5.Test xa­rak­ter­li se­mi­nar və s.

3. 
   Sər­bəst iş­lər üz­rə
   

Kre­dit sis­te­mi ilə təh­sil alan tə­lə­bə­lər se­mestr ər­zin­də 10 sər­bəst iş ye­ri­nə ye­tirr­mə­li­dir. Sər­bəst iş­lə­rin möv­zu­la­rı əv­vəl­cə­dən mü­əy­yən edi­lir və nə­zər­də tu­tul­muş qra­fik üz­rə tə­lə­bə­lə­rə çat­dı­rı­lır. Sər­bəst iş­lər hər bir tə­lə­bə­yə fər­di tap­şı­rıq şək­lin­də ve­ril­mə­li­dir.

TƏ­LƏ­BƏ­LƏ­RİN Bİ­Lİ­Yİ­NİN QİY­MƏT­LƏN­Dİ­RİL­MƏ FOR­MA­SI
1. Dər­sə da­va­miy­yə­tə gö­rə – 10 bal.

2. Sər­bəst işə gö­rə – 10 bal.

3. Se­mi­nar məş­ğə­lə­sin­də iş­ti­ra­ka gö­rə – 30 bal.

____________

Cə­mi: 50 bal

ƏDƏ­BİY­YAT

1. 
   Ca­va­dov N.Ə., Məm­məd­li O.Q. Sta­tis­ti­ka. Dərs­lik. Ba­kı, “Ecop­rint” nəş­riy­ya­tı, 2017.
   
2. 
   Ha­cı­yev S.M. Sta­tis­ti­ka­nın ümu­mi nə­zə­riy­yə­si. Ba­kı. “İq­ti­sad Uni­ver­si­te­ti”. 2005.
   
3. 
   Hü­sey­no­va A.M. Sta­tis­ti­ka­nın ümu­mi nə­zə­riy­yə­si (dərs və­sai­ti). Ba­kı, “Sə­da” nəş­riy­ya­tı, 2008.
   
4. 
   Mu­ra­dov P. Sta­tis­ti­ka­nın ümu­mi nə­zə­riy­yə­si. Ba­kı. “İq­ti­sad U.” nəş­riy­ya­tı. 2010.
   
5. 
   Ba­ğı­rov M.S. Sta­tis­ti­ka kur­su. Nax­çı­van, 2012.
   
6. 
   İzah­lı sta­tis­ti­ka ter­min­lə­ri lü­ğə­ti. Re­dak­tor-əla­qə­lən­di­ri­ci A.H.Man­­su­rov. Ba­kı, “Sə­da” nəş­riy­ya­tı 2010.
   
7. 
   Azər­bay­ca­nın sta­tis­tik gös­tə­ri­ci­lə­ri 2017. İl­lik sta­tis­tik məc­muə. Ba­kı, “Sə­­da” nəş­riy­ya­tı, 2017.