Azərbaycan RespublikasıTəhsil Nazirliyi Qərbi Kaspi Universiteti

Azərbaycan RespublikasıTəhsil Nazirliyi

Qərbi Kaspi Universiteti



SƏRBƏST İŞ

AD; MƏHƏMMƏD

SOYAD; DÜNYAMALIYEV

FAKÜLTƏ; SİYASİ VƏ İCTİMAİ ELMLƏR

İXTİSAS; TARİX

FƏNN;AZƏRBAYCAN TARİXİ

QRUP; 130T

KURS; I

MÜƏLLİMİN ADI; ARZU MƏMMƏDOVA

MÖVZU; XIII- XVIII əsrlərdə Azərbaycanda maarif və elm

BAKI-2021

PLAN

1. XIII XIV-cü əsr________________________________________3

2. XV XVI-ci əsr_________________________________________4

3.XVII XVIII-ci əsr ______________________________________7

4.Ədəbiyyat siyahısı______________________________________10

XIII XIV-cü əsr

Mədəniyyət.

Azərbaycanda XIII – XIV əsrlərdə təhsil sisteminin əsasını məktəb və mədrəsələr təşkil edirdi. Mədərəsələr əsasən ibtidai təhsil verirdi. Mədrəsələrdə dini təlimlə yanaşı dünyəvi elmlər də keçirilirdi.

Təbrizin Rəbi –Rəşidi məhəlləsində yerləşən mədrəsə Bağdadın Nizamiyyə mədrəsəsindən sonra Şərqdə yaradılmış ilk ali təhsil ocağı idi.

Nəsirəddin Tusi.

XIII –XIV əsrlərdə Azərbaycanda elmin bütün sahələrində inkişaf baş verdi. Çünkü 1259-cu ildə Marağada Nəsirrədddin Tusinin rəhbərliyi ilə tikilmiş rəsədxana:

1. Avropada elmin inkişafına təsir göstərdi

2. Uluqbəy , Pekin və bir sıra Qərbi Avropa rəsədxanalarının elmi fəaliyyətinə təsir göstərdi.

Nəsirəddin Tusi Hülakülər dövlətində əvvəlcə Hülakü xanın sonra isə Abaqa xanın vəziri oldu. Alim Bağdada səfər zamanı vəfat etdi. Tusinin qəbir üzərində “Elmin köməkçisi, elm ölkəsinin şahı , Dövrün anası belə oğul hələ doğmamışdır” sözləri yazılmışdı.

Nəsirəddin Tusi bir sıra əsərlərin o cümlədən:

1. “Zic Elxani” (elxanilərin cədvəli)

2. “Əxlaqi Nasir”

3. “Təhriri Öqlidis” (Evklid şərhi) əsərlərini yazmışdır.
Fəzlullah Rəşidəddin.

XIII – XIV əsrin ən böyük alimlərindən biri Qazan xanın vəziri olan tarixçi və həkim Fəzlullah Rəşidəddindir. Alimin “Came ət-təvarix (tarixlərin cəmi ) ”əsəri vardır.

İctimai elmlər.

XIII – XIV əsrlərdə:

1. Coğrafiya sahəsində isə Zəkəriyyə Qəzvini , Həmdullah Qəzvini və Əbdürrəşid Bakuvinin əsərləri meydana gəldi.

2. Dilçilik sahəsində isə Azərbaycan alimləri Hinduşah Naxçivani və oğlu Məhəmməd Naxçivani tanınırdılar.

3. Əsirəddin Əndəlüsü “Türk dilini dərketmə kitabı ”adlı əsər yazdı.