Biotexnologiya fanining maqsadi, vazifalari,ob’ekti va tadqiqot uslublari

Biotexnologiya fanining maqsadi, vazifalari,ob’ekti va tadqiqot uslublari
Reja:


1. Biotexnologiya fanining maqsadi, vazifalari,
ob’ekti va tadqiqot uslublari.
2. Biotexnologiya faning qisqacha rivojlanish tarixi.
3. Biotexnologiya faning biologiya fanlari ichida tutgan o‘rni.
4. Qishloq xo‘jalik biotexnologiyasi faning yutuqlari va istiqbollari.

1960-1970 yillarda gen va hujayra injeneriyasi, hujayra biologiyasi

va kimyosi, oqsil va fermentlar injeneriyasi, texnikaviy mikrobiologiya
hamda texnikaviy bioximiya yutuqlariga asoslangan ishlab chiqarish
usuli - biotexnologiya paydo bo‘la boshlagan. Lekin biologik usulda ish-
lab chiqarish jarayoni qadim zamonlardan bizga ma’lum. Masalan, non,
vino, sut mahsulotlari, pishloq ishlab chiqarisha, bijg‘itish. Тibbiyotda
ishlatiladigan dorilarni ishlab chiqarish usullariga qaraganda energiya
xom ashyoni ko‘p talab qilmaydi. Bu usulning yana bir qulaylik tomoni
shundaki, bu jarayon natijasida hosil bo‘lgan chiqindilar kam va ular al-
batta yana bir boshqa maqsadlar uchun ishlatiladi. Biotexnologiya key-
ingi yillarda genetik injeneriyaning yutuqlariga suyangan holda yanada
rivojlanmoqda. Shunday tarmoqlar dastlab 1976 yili Amerikada, keyin-
chalik esa Yevropada va Yaponiyada paydo bo‘ldi. Biotexnologiya
jarayonlari mikrobiologiya sanoati, o‘simlik va hayvon seleksiyasi, fer-
mentlar ishlab chiqarish sanoati, oziq-ovqat sanoati, tibbiy dori-
darmonlar ishlab chiqarish va boshqa sohalarda keng qo‘llanilmoqda.
Hozirgi kunda biotexnologiya usullari asosida ko‘plab (4500 ga yaqin)
antibiotiklar olinmoqda.
Molekulyar biologiya va genetika biotexnologiyaning nazariy asosi
hisoblanadi. Biotexnologiya fani yo‘nalishlariga gen, hujayra va fer-
mentlar injenerligi, texnologik bioenergetika, membrana texnologiyasi,
immunobiotexnologiya, ekologik biotexnologiya kabi bo‘limlar kiradi.

Xozirgi vaktda insoniyat fakatgina tirik organizmlarning yashash davrida xosil bulayotgan maxsulotlardangina foydalanib kolmasdan, tirik xujayralarda bulayotgan fiziologik va biokimyoviy jarayonlarni genetik va xujayra injeneriyasi usullarini boshkarish yuli bilan tegishli maxsulotlarni ishlab chikishga erishmokda.

Shuning uchun xam oxirgi kezlarda biotexnologik maxsulotlar ruyxati juda xam kengaymokda.
Biotexnologik usullarning keng kullanilishi ozik-ovkat, energetika xom-ashyo va ekologik muammolarni xal kilishda katta rol’ uynamokda.