B. F. Skinner konsepsiyasining tayanch tushunchasi

Test savollari
1. Bixevioristik nazariyaning asoschisi kim?
a) Torndayk;
b) Xebb;
*c) Uotson;
d) Skinner.
2. Bixevioristik nazariyaning asosiy formulasi?
a) S-G ;
b) S-S;
c) S-U;
*d) S-R.
3. Bixevoiristik nazariyaning kamchiligi?
a) ayrim insonlarda olingan natijalarning barchaga tatbiq etilishi;
*b) hayvonlarda olingan natijalarning odamlarga tatbiq etilishi;
c) salbiy natija yoki jazolashni yuzaga keltiruvchi reaksiyalarning takrorlanish ehtimoli kamayadi;
d) intellektual vazifalarni hal etishda sinov va xatolar metodidan foydalanilgani.
4. Torndayk taklif etgan o‘rgatishning to‘rtta asosiy qonuni:
*a) takrorlash, ta’sir effekti, tayyorlik, assotsiativ o'zgarish qonuni
b) nisbiylik, ehtimol, adaptatsiya, assotsiativ o‘zgarish qonuni
c) takrorlash, ta’sir effekti, o‘qish, takrorlash qonuni
d) adaptatsiya, akkomadatsiya, sensibilizatsiya, tayyorlik qonuni.
5. B.F.Skinner konsepsiyasining tayanch tushunchasi...
a) takrorlash;
b) adaptatsiya;
*c) qollab-quvvatlash;
d) reaksiya.
6. Ijtimoiy o‘rgatish atamasi kim tomonidan kiritilgan?
a) *N.Miller va D.Dollard;
b) K.Levin va A.Maslou;
c) C.Rubinshteyn va N.Leontev
d) J.Piaje va E.G‘oziyev.
7. Ijtimoiy o‘rganish nazariyasi qachon va qayerda vujudga
keldi?
a) *Amerikada XX asrning 30-yillari oxirida;
b) Fransiyada XX asrning 50-yillari oxirida;
c) Angliyada XX asrning 80-yillari oxirida;
d) Germaniyada XX asrning oxirida.
8. Ijtimoiy o'rganish yo'nalishi?
*a) individga xulq-atvor namunalari rollar, me’yorlar motivlar, kutuvlar, hayotiy qadriyatlar, emotsiyalarni o‘tkazish orqali individning ijtimoiy xulq-atvorini hayotiy shakllantirishni nazarda tutadi;
b) muhit bolaning xulq-atvorini doimiy, uzluksiz va ketma-ketlikda shakllantiradi;
c) verbal xulq-atvor yoki og‘zaki nutq ham muvaffaqiyatli yoki
izchil yaqinlashish orqali egallanadi;
d) hayqiriq va yig‘i bolaning jismoniy noqulaylikka nisbatan shartsiz reaksiyasi sifatida ota-onani bolaga yaqinlashib unga diqqatini qaratib, yordam berib, tinchlantirishga undaydi bunday g‘amxo‘rlik bola yig‘isi uchun kuchli ijobiy quvvat bo‘ladi va
yig‘i ota-ona xulq-atvorini nazorat qilishning operant asoslangan
omiliga aylanadi.
9. Ilk bolalik davridagi har bir bola xulq-atvorini ona va bola xulq-atvori birligini ifodalovchi o‘ziga xos diadik birlik ichida keluvchi davr sifatida ko‘rib chiqishni muhim deb hisoblagan
olim kim?
*a) R.Sirs;
b) K.Levin;
c) A.Maslou;
d) J.Piaje.
10. Ijtimoiy o‘rganish ta’limotining yetakchisi kim?
a) A. Bandura;
b) J.Uotson;
c) A.Maslou;
d) J.Piaje.
11. Inson shaxsi Z.Freyd ta’rifi bo‘yicha qanday tuzilmaviy
tarkibga ega?
a) *U, Men, Oliy Men;
b) U, Men;
c) Men, U;
d) Siz, Biz, U.
12. Oliy Men (Super Ego) shaxsning tuzilmaviy tarkibi sifatida
qaysi davrda shakllanadi?
a) 3—7 yoshlar orasida;
b) *3—6 yoshlar orasida;
c) 2—6 yoshlar orasida;
d) 3—5 yoshlar orasida.
13. Himoya mexanizmi atamasi kim tomonidan fanga kiritildi?
a) *1894-yilda Z.Freyd;
b) 1880-yilda Z.Freyd;
c) 1894-yilda N.X.Vessel;
d) 1894-yilda P.D.Yurkevich.
14. «Bolalik davrida hissiyotlarga ko‘rsatilgan ta’sir, keyinchalik
shaxsning o‘z-o‘zini anglashida namoyon bo‘ladi». Ushbu mulohaza kimga tegishli?
a) Y.Komenski;
b) *Z.Freyd;
c) N.X.Vessel;
d) P.D.Yurkevich.
15. Z.Freydning psixoanalizidagi tadqiqot metodlarini ko‘rsating.
a) erkin assotsiatsiyalar metodi, tushunchalar tahlili;
b) *klinik vaziyatlar tahlili, erkin assotsiatsiyalar metodi,
tushunchalar tahlili;
c) klinik vaziyatlar tahlili, tushunchalar tahlili;
d) analiz, erkin assotsiatsiyalar metodi, tushunchalar tahlili
16. Erikson ishlarida asosiy tadqiqot metodlari qaysilar...
a) suhbat, kuzatish, eksperiment;
b) sotsiometriya, test, induksiya;
*c) longityud, psixotarixiy, etnografik;
d) faoliyat mahsullarini o‘rganish, proyektiv.
17. Erikson shaxs rivojlanishining psixoijtimoiy bosqichlarini
nechaga bo‘lgan?
a) 2;
b) 4;
c) 6;
*d) 8.
18.Erikson nazariyasining asosiy tushunchalari nimalar?
a) adaptatsiya;
*b) identiklik;
c) izomorf;
d) illyuziya.
19.Ego identiklik — ...
*a) shaxsiy Menining barqarorligi, uzluksizligi, yaxlitligini
subyektiv his qilishdir;
b) ichki kechinmalarni, boshdan kechirganlarni subyektiv his
qilishdir;
c) har qanday odamning har qanday madaniyatga mansubligi;
d) «Men» rivojlanadigan tarixiy reakllikni ta’kidlagancha ijtimoiy munosabatlarning hiyla keng tizimi.
20. Erikson konsepsiyasining epigenetik tamoyili...
a) shaxsiy Menining barqarorligi, uzluksizligi, yaxlitligini subyektiv his qilishdir;
b) ichki kechinmalarni, boshdan kechirganlarni subyektiv his
qilishdir;
c) «Men» rivojlanadigan tarixiy reakllikni ta’kidlagancha ijtimoiy munosabatlarning hiyla keng tizimi;
*d) odamlar rivojlanish bosqichidagi qarama-qarshiliklarni
turlicha muvaffaqiyat va har xil tezlikda bartaraf etadi.
21. Bixevioristik nazariyaning asoschisi kim?
a) Torndayk;
b) Xebb;
*c) Uotson;
d) Skinner.
22. Bixevioristik nazariyaning asosiy formulasi?
a) S-G ;
b) S-S;
c) S-U;
*d) S-R.
23. Bixevoiristik nazariyaning kamchiligi?
a) ayrim insonlarda olingan natijalarning barchaga tatbiq etilishi;
*b) hayvonlarda olingan natijalarning odamlarga tatbiq etilishi;
c) salbiy natija yoki jazolashni yuzaga keltiruvchi reaksiyalarning takrorlanish ehtimoli kamayadi;
d) intellektual vazifalarni hal etishda sinov va xatolar metodidan foydalanilgani.
24. Torndayk taklif etgan o‘rgatishning to‘rtta asosiy qonuni:
*a) takrorlash, ta’sir effekti, tayyorlik, assotsiativ o'zgarish qonuni
b) nisbiylik, ehtimol, adaptatsiya, assotsiativ o‘zgarish qonuni
c) takrorlash, ta’sir effekti, o‘qish, takrorlash qonuni
d) adaptatsiya, akkomadatsiya, sensibilizatsiya, tayyorlik qonuni.
25. B.F.Skinner konsepsiyasining tayanch tushunchasi...
a) takrorlash;
b) adaptatsiya;
*c) qollab-quvvatlash;
d) reaksiya.
26. Ijtimoiy o‘rgatish atamasi kim tomonidan kiritilgan?
a) *N.Miller va D.Dollard;
b) K.Levin va A.Maslou;
c) C.Rubinshteyn va N.Leontev
d) J.Piaje va E.G‘oziyev.
27. Ijtimoiy o‘rganish nazariyasi qachon va qayerda vujudga
keldi?
a) *Amerikada XX asrning 30-yillari oxirida;
b) Fransiyada XX asrning 50-yillari oxirida;
c) Angliyada XX asrning 80-yillari oxirida;
d) Germaniyada XX asrning oxirida.
28. Ijtimoiy o'rganish yo'nalishi?
*a) individga xulq-atvor namunalari rollar, me’yorlar motivlar, kutuvlar, hayotiy qadriyatlar, emotsiyalarni o‘tkazish orqali individning ijtimoiy xulq-atvorini hayotiy shakllantirishni nazarda tutadi;
b) muhit bolaning xulq-atvorini doimiy, uzluksiz va ketma-ketlikda shakllantiradi;
c) verbal xulq-atvor yoki og‘zaki nutq ham muvaffaqiyatli yoki
izchil yaqinlashish orqali egallanadi;
d) hayqiriq va yig‘i bolaning jismoniy noqulaylikka nisbatan shartsiz reaksiyasi sifatida ota-onani bolaga yaqinlashib unga diqqatini qaratib, yordam berib, tinchlantirishga undaydi bunday g‘amxo‘rlik bola yig‘isi uchun kuchli ijobiy quvvat bo‘ladi va
yig‘i ota-ona xulq-atvorini nazorat qilishning operant asoslangan
omiliga aylanadi.
29. Ilk bolalik davridagi har bir bola xulq-atvorini ona va bola xulq-atvori birligini ifodalovchi o‘ziga xos diadik birlik ichida keluvchi davr sifatida ko‘rib chiqishni muhim deb hisoblagan
olim kim?
*a) R.Sirs;
b) K.Levin;
c) A.Maslou;
d) J.Piaje.
30. Ijtimoiy o‘rganish ta’limotining yetakchisi kim?
a) A. Bandura;
b) J.Uotson;
c) A.Maslou;
d) J.Piaje.
31.0 ‘smirlar bilan kattalar o‘rtasidagi nizolarning kelib chiqish
sabablari nimalarda aks etadi?
a) ota-onalarning o‘smirlarni «kattalashish» darajasini og‘ir
kechirishlarida;
*b) kattalarda o‘smirlarga nisbatan bo‘ladigan munosabatlar
kichkina bolaga bo‘lgan munosabatdek saqlanib qolishida;
c) o‘smirlarning moddiy tomondan kattalarga butunlay bogliq
bolib turishida;
d) bilish jarayonlari rivojlanishining sekinlashishida.
32. 0 ‘smirlik yoshida o‘zaro munosabatlarning xususiyatlari va
«tanglik» davrining kechishi nima bilan aniqlanadi?
*a) o‘smirning ijtimoiy mavqeyi kattalar olamiga olishi bilan;
b) o‘smir organizmida anatomik-fiziologik o‘zgarishlarning
xarakteri bilan;
c) o‘smirda o‘qish motivlarining asta-sekin tarkib topishi bilan;
d) bilish jarayonlari rivojlanishining sekinlashishida.
33.0 ‘smirlik davrida aqliy rivojlanish nimalarda aks etadi?
a) nutqning faollashuvi, dunyoqarashning o‘sishida;
b) bilish jarayonlari rivojlanishining jadallashishida;
*c) barcha javoblar to‘g‘ri;
d) bilish jarayonlari rivojlanishining sekinlashishida.
34.«Tarbiyasi qiyin» o‘smirlarni keltirib chiqaruvchi sabablarni
aniqlang.
a) shaxsning psixik o‘sishidagi kamchiliklar, irodaning bo‘shligi;
*b) shaxsning biologik nuqsonlari, shaxs tarbiyasidagi nuqsonlar, psixik kamolotidagi, maktab ta’limi va tarbiyasidagi kamchiliklar, maktabdan tashqari muhitdagi nuqsonlar;
c) silaviy nizolar, oilada pedagogik-psixologik bilimlarning
yetishmasligi va tengqurlarining ta’siri;
d) bilish jarayonlari rivojlanishining jadallashishida.
35. Ilk o‘spirinlik davri qanday ta’riflanadi?
a) yetuklik davri;
*b) «kamolot bo‘sag‘asi»;
c) ilk balog‘at davri;
d) qiyin davr.
36.. Ijtimoiy psixologik holat bo‘lgan o‘spirinlik qanday ifodalanadi?
a) o‘spirinlik o‘z xulq-atvorida amal qiladigan axloqiy prinsiplar, e’tiqod, tushunchalar tez sur’atlar bilan shakllanish davri;
*b) bu o‘spirinning kattalar jamoasining to‘liq a’zosi bo‘lishga tayyorgarligini subyektiv boshdan kechirishi sifatida kattalik
hissining yuzaga kelishi davri;
c) bu o‘spirinning fuqaro sifatida tarkib topishi, uning ijtimoiy
hayotga faol qo‘shilishi davri;
d) ishonchsizlik hamda yolg‘izlik hissini ham yuzaga keltirishi mumkin.
37.0 ‘spirinlik davrida yuzaga keladigan yangi xususiyatlar nimalardan iborat?
*a) e’tiqod va dunyoqarash bilan bir qatorda, axloqiy ideallar
ham paydo bo‘ladi;
b) o‘qishga ongli munosabati o‘sadi va his-tuyg‘ularning boyligi, turli-tumanligi bilan farq qiladi;
c) mustaqillikka intilish hamda o‘zining katta bo‘lib qolganligini ko‘rsatish istagida namoyon boluvchi, o‘ziga xos kattalik
hissining vujudga kelishidir;
d) samimiy kechinmalar olamiga qo‘pollik bilan bostirib kirish.
38.«Akseleratsiya» terminining ma’nosi nima?
a) tiklash;
*b) tezlatish;
c) umumlashtirish;
d) sekinlashish.
39. 0 ‘spirinlik davri qanday psixologik xususiyatlari bilan boshqa davrlardan farq qiladi?
a) mustaqillikka bolgan ehtiyoji ortadi;
b) tafakkuri, idroki, qiziqishlari, qobiliyati yanada rivojlanadi;
*c) jismoniy hamda aqliy jihatdan voyaga yetadi, kamolotga
erishadi, dunyoqarashi, o‘z-o‘zini boshqarish kabi yetuk xususiyatlari tarkib topgan bo‘ladi;
d) mustaqillikka intilish hamda o‘zining katta bolib qolganligini ko^rsatish istagida namoyon boluvchi, o‘ziga xos kattalik
hissining vujudga kelishidir.
41. Keksalik davrini o‘rganadigan psixologiya sohasini belgilang.
a) zoopsixologiya;
b) differensial psixologiya;
c) patopsixologiya;
*d) gerontopsixologiya.
42. Demensiya — bu....
a) qarilik va keksalik davrida shaxsiy xavotirlanish o‘rtasida
ahamiyatli darajadagi farq;
*b) keksalik boshlanishi bilan bogliq shaxs o'zgarishlari, amneziya, bilish nuqsonlarini o‘z ichiga olgan buzilishlarning bir
butun kompleksidir;
c) keksalik davrida esa shaxs bilan bogliq xavotirlanishning
susayishi;
d) miya qon bilan ta’minlanishining o‘tkir buzilishidir.
43. Senil demensiya — ....
*a) inson tafakkurining adekvatligida namoyon boladigan miyaning organik kasalligidir;
b) o‘z oilalarida va faol hayot tarzini olib borayotgan keksalarda namoyon boladi;
c) inson sog‘lig‘ining umumiy yomonlashuvi, ma’lumot darajasining quyiligi;
d) bilish faoliyati motivatsiyasining mavjud emasligi.
44. Alsgeymer kasalligi —....
a) bilimlar, fikrlar va maslahatlarning yuksak darajasi bilan
ajralib turadi;
b) donolik bilan bogliq bilimlar shunchalik keng va chuqurki,
ularni maxsus vaziyatlarda qollash mumkin;
c) bilish faoliyati motivatsiyasining mavjud emasligi;
*d) keksalarda bosh miya po'stlogl hujayralarining buzilishi
kuzatiladi.
45. Keksalik davrida paydo bolgan yangi psixologik tuzilma -
a) mustaqil fikrlash;
b) dunyoqarashning shakllanishi;
*c) bu hayotiy donishmandlik hamda ruhning chuqur qatlamlari bilan yashash qobiliyatidir;
d) refleksiya, identifikatsiya, empatiya.
46. Jan Piaje bolalarning miyasi rivojlanishiga qanday omil
ta’sir ko‘rsatadi deb hisoblagan?
a) *bolalarning miyasi rivojlanishiga fizik olam ta’sir ko‘rsatadi deb hisoblagan;
b) bolalarning miyasi rivojlanishiga biologik olam ta’sir ko‘rsatadi deb hisoblagan;
c) bolalarning miyasi rivojlanishiga ichki olam ta’sir ko‘rsatadi deb hisoblagan;
d) bolalarning miyasi rivojlanishiga atrof-muhit, ota-ona tarbiyasi ta’sir ko‘rsatadi deb hisoblagan.
47.J.Piaje taxminiga ko‘ra, bolalar fikrlarini nechta guruhga
bo‘lish mumkin?
a) 3; b) *2; c) 5; d) 4.
48 Egotsentrizm qanday tushuncha?
a) (lot. ego - men, centrum - markaz) - individualizm va
egoizmning eng tuban turi;
b) *(lot. ego — men) — o‘z-o‘ziga mahliyo bo‘lish, o‘zining
fazilatlari haqida yuqori fikrga ega bo‘lish;
c) nutq faoliyatining ovoz chiqarmasdan ifoda etiladigan alohida turi;
d) (lot. ego — men, centrum — markaz) — nutq faoliyati bo‘lib,
bog‘cha bolasining o‘yini bilan birga olib boriladigan va bolalarning o‘z-o‘ziga qaratilgan nutqi.
49. Sensomotor intellekt qaysi davrlarni o‘z ichiga oladi?
a) * tug‘ilgandan 1,5 yoshga qadar;
b) 1,5—2 yoshdan 11 yoshga qadar;
c) 11—12 yoshdan 14—15 yoshga qadar;
d) 16 yoshdan 18 yoshga qadar.
50. Egotsentrik nutq nutqning qanday shakli?
a) *nutq faoliyati bo‘lib, bog‘cha bolasining o‘yini bilan birga
olib boriladigan va bolalarning o‘z-o‘ziga qaratilgan nutqi;
b) nutq faoliyatining ovoz chiqarmasdan ifoda etiladigan
alohida turi;
c) o‘z-o‘ziga mahliyo bo‘lish, o'zining fazilatlari haqida yuqori
fikrga ega bo‘lish;
d) nutq faoliyatining ovoz chiqarib ifoda etiladigan alohida turi.