Baxodirova G

---

TEZ TIBBIY Y O R D A M KO
ʻ
RSATISH
TAYYORLADI:
YO’LDASHEV R
HAYOT FAOLIYATI HAVFSIZLIGI

---

2
Tez tibbiy yordam 
— inson hayoti hamda sog
ʻ
lig
ʻ
i uchun xavfli holatlar ro
ʻ
y berganda 
kechasiyu kunduzi shifoxonagacha ko
ʻ
rsatiladigan tibbiy yordam turi va tizimi.
TEZ TIBBIY YORDAM

---

Ilk bor Tez tibbiy yordam 1918-yil
Toshkent
shahrida punkt sifatida 
tashkil etilib, 1926-yil mustaqil Tez tibbiy yordam stansiyasiga, 1974-
yil Tez tibbiy yordam klinik kasalxonasi bilan birlashtirilib bo
ʻ
limga 
aylantirildi. 1983-yil kasalxonadan ajratilib, mustaqil shahar tez va 
shoshilinch tibbiy yordam stansiyasi deb ataldi.

---

O
ʻ
zbekiston Respublikasi Farmoni bilan №PF-2107 10.11.1998yil Shoshilinch
Tibbiy Yordam Xizmati taʼsis etilib, 2001-yildan shoshilinch tibbiy yordam va
tez tibbiy yordam tushunchalari ikki xil maʼnoga ega. Tez tibbiy yordamning
vazifasi hodisa yuz bergan joyda, uyda, bemorni kasalxonaga olib keta turib
shoshilinch, shu jumladan mutaxassis vrach tomonidan yordam ko
ʻ
rsatish,
lozim bo
ʻ
lsa, bemorlarni kasalxonaga yetkazishni taʼminlashdan iborat.

---

Bundan tashqari, Tez tibbiy yordam xizmati ko
ʻ
zi yoriydigan (tug'ayotgan) ayollarni 
yoki uyida ko
ʻ
zi yoriganlarni shifokor talabiga ko
ʻ
ra davolash muassasalariga olib 
boradi. Tez tibbiy yordam xodimlarini chaqirish uchun yagona telefon indeksi (103) 
joriy etilgan. Tez tibbiy yordam stansiyalari xodimlari mehnatga qobiliyatsizlik 
varaqalari, sudtibbiy eksperti xulosalari, shuningdek, bemorlarga yo ularning 
qarindoshlariga yozma maʼlumotnoma berish huquqiga ega emas.

---

Qishloq joylarida kunning istagan paytida Tez
tibbiy yordam ko
ʻ
rsatish shifokorlar va o
ʻ
rta
tibbiyot xodimlari zimmasiga yuklangan. Olis va
borish qiyin bo
ʻ
lgan joylarga sanitariya aviatsiyasi
vositalari 
ko
ʻ
rsatiladi.
bilan
shoshilinch
tibbiy
yordam
Tez
tibbiy
yordam
mashinalari
radiolashtirilgan bo
ʻ
lib, ikki tomonlama telefon
aloqasi bilan taʼminlangan, nafas va narkoz berish
apparatlari,
kislorod
ingalyatorlar,
elektrokardiograf va boshqa zaruriy asboblar bilan
jihozlangan. Respublikaning har bir tuman (shahar)
hududida ixtisoslashtirilgan maxsus reanimatsion,
umumtarmoq shifokorlik brigadalari, feldsherlik
brigadalari va psixiatrik brigadalari tashkil etilgan.
Bu uyda va yo
ʻ
lda keta turib ixtisoslashtirilgan
tibbiy yordam ko
ʻ
rsatishga imkon beradi.

---

Bugungi Tez yordam xizmatini mening fikrimga ko'ra 
3 davrga bo'lish mumkin, yaʼni 2016 yilgacha davr, 
2016 yildan 2022 yilgacha bo'lgan davr hamda 2022 
yil iyun oyidan hozirgacha yangi davr tez tibbiy 
yordam xizmatidir. 2016 yilgacha davrda tez tibbiy 
yordam tibbiyotdagi eng og'ir ahvoldagi og'riqli soha 
boʼlgan, chunki bu davrda oylik maoshi pastligi, 
hodimlarga eʼtibor va yetarli sharoitni mavjud
emasligi sababdan tibbiy hodimlar qo'nimsizligi, 
sanitar avtomashinalarni eski va nosoz holatdaligi, 
ularni sonini normaga nisbatan kamligi, yoqilg'i-
moylash va avtomobillar ehtiyot qismlarini umuman 
yo'qligi, dori-vositalar qog'ozda bo'lsada amalda 
mavjud emasligi, hech qanday davolash standartlari, 
ish yo'riqnomalarni mavjud emasligi, eskicha aloqa 
vositalaridan foydalanilganlikdir.

---

2016 yildan 2022 yilgacha davrda Sh.M.Mirziyoyevning 
prezident etib saylanganligi, u kishini ko'plab aholini 
fikridan kelib chiqib, sohadagi eng muammoli bo'lib 
turgan tez yordam xizmatini isloh qilish kerakligi davri 
desak bo'ladi, chunki bu davrda tizimni rivojlantirish 
rejasi, yangiliklarni kirish emas eng avvalo mavjud 
muammolarni bartaraf etish talab etilardi. Bemor 
uchun eng avvalo kerak bo'lgan dori-vositalar bilan 
taʼminlanishi, hodimlarni oylik maoshini bir nea 
barobar oshirilishi, ularga etarlicha sharoitni yaratib 
berilishi, sanitar-avtomashinalarni zamonaviylariga 
almashtirilishi, ularni belgilangan normativ asosida 
sonini ko'paytirilishi aholimiz tomonidan bir muddat 
sohaga bo'lgan eʼtirozni kamaytirishga olib keldi. Lekin 
bugunga kelib tizim zamonaviy emasligi yangi tizim 
yaratish kerakligini ko'rsatib berdi.

---

Prezidentimiz Shavkat Miromonovich Mirziyoyevning 
2022 yil 16 iyundagi “Аholiga tez tibbiy yordam 
ko'rsatish tizimini takomillashtirish to'g'risida”gi PQ-
283-sonli Qarori orqali Respublika tez tibbiy yordam 
markazi hamda uning 14 ta hududiy filiallarini tashkil 
etilishiga zamin yaratdi. Shu o'rinda 
Sh.M.Mirziyoyevning tez tibbiy yordam xizmati 
xaqidagi bir fikrini keltirsam, “Sohada yagona 
boshqaruv tizimi yo'lga qo'yilmagan, yaʼni tez tibbiy 
yordam xizmatining 3 ta «xo'jayini» bor. Jumladan, 
tibbiyot xodimini «rayzdrav» tayinlaydi, dispetcherlarni 
ishga qabul qilish va dori-darmon taʼminoti viloyat 
shoshilinch yordam markazida, transport parki, yoqilg'i 
taʼminoti va haydovchilar esa «oblzdrav»ga bo'ysunadi”
— degan edilar.

---

Markaz va uning hududiy filiallarida situatsion 
muvofiqlashtiruvchi boʼlimlar tashkil etilib, tuman 
(shahar) va hududlardagi tez tibbiy yordam tizimi 
faoliyatini tahlillar asosida boshqaradi va 
takomillashtirish bo'yicha takliflar kiritadi. 2023 yil 1 
sentyabrga qadar Toshkent shahri tajribasi asosida 
Respublikaning boshqa hududlarida elektron 
avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimi toʼliq joriy 
qilinadi.

---

1 dekabrga qadar Аndijon, Jizzax, Samarqand va 
Surxondaryo viloyatlari, 2023 yil 1 sentyabrga qadar 
Qoraqalpog'iston, Buxoro, Qashqadaryo, Navoiy, 
Namangan, Sirdaryo, Toshkent, Farg'ona va Xorazm 
viloyatlari tuman (shahar)laridagi dispetcherlik 
xizmatlari tugatiladi. Toshkent shahri tajribasi asosida 
Markazning hududiy filiallarida — yagona Call-
markazlar faoliyati yo'lga qo'yildi. "CALL" markazlarda 
aholiga zamonaviy tez tibbiy yordam ko'rsatish uchun 
barcha qulay shart-sharoitlar yaratilib, chaqiruvlarni 
qabul qilish uchun tunu-kun uzliksiz faoliyat 
yuritadigan yagona tizim yaratilgan.

---

Bunda chaqiruvlarlar ustuvorligi bo'yicha 5 xil toifaga yaʼni binafsha rang-hayotga taxdid soladigan kasallik 
yoki jaroxat, qizil rang-shoshilinch qo'ng'iroqlar, sariq rang-tezkor, yashil rang-tezkorligi pastroq va ko'k rang-
tezkor bo'lmagan kasalliklarga ajratilgan xolatda bevosita GPS-orqali ko'rilib, bo'sh turgan eng yaqin 
brigadalar qo'lidagi planshetlarga uzatiladi, tibbiy brigadalar tomonidan chaqiruvni qabul qilgan zaxoti zudlik 
bilan bemor manzili tomon xarakatlaniladi.

---

Ularga chaqiruvlarni qabul qiluvchi hodimlar bilan birga shifokor xodimlardan iborat maxsus tibbiy maslahat 
xizmati faoliyati tashkil etildi. Bundan tashqari, tez tibbiy yordamning tuman (shahar) yoki hudud 
chegarasidan qatʼi nazar — bemorgacha masofaning yaqinligiga qarab tibbiy brigada yo'naltiriladi. Tez tibbiy 
yordam avtotransport vositalariga radioaloqa vositalari va GPS-trekerlar o'rnatildi, tez tibbiy yordam 
brigadalarini planshetlar bilan taʼminlanmoqda. Hozirgi kunda Respublika tez tibbiy yordam markazi negizida 
“sanitar aviatsiya” xizmati uchun zamonaviy vertolyotlar harid qilinishi rejalashtirilmoqda.

---

E'tiboringiz uchun 
raxmat !