D vitamini eksikliği ve önlenmesinde yeni öneriler



Yüklə 112,81 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix05.03.2017
ölçüsü112,81 Kb.
#10238

D vitamini eksikliği ve 

önlenmesinde yeni öneriler

Prof. Dr. Sadık Akşit

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi

Sosyal Pediatri Bilim Dalı, İzmir

II. Ulusal Sosyal Pediatri Kongresi, 

7-11 Kasım 2012, İstanbul


Sunum planı

D vitamini:

Metabolizması

Kaynakları

Günlük D vitamini gereksinimi

Eksikliğinde ortaya çıkan klinik bulgular

Dünyada ve ülkemizde eksikliğin boyutları

Eksikliğin tedavisi ve önlenmesi için öneriler



7-dehidrokolesterol 

Ergokalsiferol

(D3) deri                                 (D2) diyet

uv

kolekalsiferol



aktif  ergokalsiferol

α2-globuline bağlanarak

karaciğer   

25-hidroksilaz

25(OH)D3                                       25(OH)D2

proksimal tubul hücreleri            hipokalsemi

1-α hidroksilaz

PTH


1,25(OH)2D3

İnce barsak        Kemik         Böbrek 

(Ca&P)            (Ca)         PTH (Ca)


Fitzpatrick deri tipleri

D vitamini yarılanma ömrü

25(OH)D 


15 gün

(1, 25 (OH)2 D

4-15 saat


D vitamininin değişik dokulardaki etkileri

Barsak

Kalsiyum ve fosfor emilimi

(Serum D vit düzeyi 32 ng/ml üzerinde en fazla)

Böbrek

Kalsiyum reabsorbsiyonu



Paratiroid

Parathormon baskılanması



Lenfoid doku

İmmun sistem uyarılması



Kemik

Osteoblastların uyarılması

(kemik oluşumu)

Diğer

• Hücresel proliferasyon baskılanması

• Anjiyogenezis  baskılanması

• İnsülin üretimini uyarır

• Renin üretimini baskılar


Raşitizm (Rikets)..

Gelişmekte olan kemik dokusundaki 

(epifizler kapanmadan önceki dönemde) 

mineralizasyon bozukluğu ile karakterize 

hastalık

En sık nedeni D vitamini eksikliği



D Vitamini Eksikliğine Bağlı Rikets

Kraniotabes (0-3 ay normal)



Fontanel genişliği

Raşitik tesbih



El bileklerinde genişleme

X-bacak (okul çocukları) 



O-bacak (2-4 yaş çocuklar)

Boy artış hızında azalma



Hipotoni /Motor retardasyon



Rikets

R

İİİİKETS 



OSTEOMALAZ

İİİİ


D VİTAMİNİ

YETERSİZLİĞİ

Tip 1 Diabet

Romatoid artrit                

Osteopeni/Osteoporoz

Multiple skleroz             

Depresyon

Obezite 

Hipertansiyon 

Şizofreni

Otizm

Kanser 

(Kolon, meme, 

prostat, pankreas)


Yaşlılarda D vitamini eksikliği ile 

ölüm riski arasındaki ilişki



Günlük Önerilen D Vitamini (DRI) 

Yaş


D vit (IU)

0-1 yaş


400

1-70 yaş


600

70+ 


800

Güvenli günlük D vitamini alım miktarları

IOM, 2011



Yaşlar

D vitamini alımı üst sınırı

(IU/gün)

0-6 ay


1000

6-12 ay


1500

1-3 yaş


2500

4-8 yaş


3000

>9 yaş


4000

Güvenli günlük D vitamini alım miktarları

IOM, 2011

10.000 IU/gün D vit 

.toplumun %98’i 100 

nmol/L serum D vit konsantrasyonu

Uzun süre güneşte çalışan kişilerde serum D 

vit düzeyi kısa süreli 250 nmol/L olabiliyor 

(güvenli serum düzeyi)

Erişkinlerde tek doz 100.000 IU D vit alınırsa 

(ya da serum D vit >250 nmol/L olursa) 

hiperkalsemi olabiliyor


Serum 25(OH)D3 düzeyi..

D vitamini eksikliği

→<20 ng/ml

11-20 ng/ml→Hafif 

5-10 ng/ml→Orta

≤5 ng/ml →Ciddi 



D vitamini yetersizliği 

→ 21-29 ng/ml

D vitamini yeterli 

→ ≥30 ng/ml

IOM, 2011

Serum normal 25(OH)D düzeyi ne olmalı?

0-24 ay arası çocuklar 

Adolesanlar 

Doğurganlık çağındaki kadınlar 

Gebe ve emzikli kadınlar

Yaşlılar 



Vitamini Eksikliği İçin Riskli Gruplar

 

•  Kronik böbrek hastalığı 

•  Karaciğer yetmezliği 

•  Malabsorbsiyon sendromları 

•  Kistik fibrozis, IBH; Crohn hastalığı, obezite cerrahisi, radyasyon 

enteriti..) 

•  Hiperparatiroidi 

•  İlaç kullanımı 

•  Antiepileptik ilaçlar, glukokortikoidler, AIDS tedavisi, antifungal, 

kolestiramin 

•  Gebe ve emziren kadınlar 

•  Düşme öyküsü olan yaşlı yetişkinler 

•  Nontravmatik kırık öyküsü olan yaşlı yetişkinler 

•  Obez çocuk ve yetişkinler 

•  Granülomatöz hastalıklar 

•  Sarkoidoz, tüberküloz, histoplazmoz 

•  Bazı lenfomalar 

 

D vitamini eksikliği açısından riskli bireyler



Literatür

Dünyada  yapılan 

çalışmalar



Çal

ış

ış



ış

ışmalar



Y

ııııl



Yer

Zaman

n

D vitamini 

eksikli

ğğğğ



Maghbooli ve 

ark

(Anne-bebek)

2002

İİİİran



K

ış

ış



ış

ış

542



%66.8

Weiler H ve ark

(Anne-bebek)

2001-2003

Kanada

Tüm y

ııııl



50

%46

Bodnar  LM ve 

ark

(Anne-bebek)



1997-2001

Amerika 

Tüm y

ııııl



400

%29-54

Nicolaidou P 

ve ark

(Anne-bebek)



2003

Yunanistan

Tüm y

ııııl



123

%20

İngiltere’de D vitamini eksikliği 

(<25nmol/L)

Prevalence of vitamin D deficiency (25-hydroxyvitamin D, 25(OH)D concentrations < 25 nmol/l) in people in the UK

(

2



,

3

)



Light grey shaded square, Males; dark grey shaded square, Females.

Br J Nutr, 2011


ABD’de yaşlı erkeklerde D vitamini eksikliği

ABD’de yaşlı erkeklerde D vitamini eksikliği sıklığı

(%)


İran’da erişkinlerde D vitamini eksikliği

İran’da erişkinlerde D vitamini eksikliği

Ülkemizde..

Rikets→ 0-3 yaş, %6 (%2-19) 

(1998)

Rikets→0-3 yaş, %0.1↓



(2008)

Maternal D vitamini eksikliği→

%80

Ozkan B et al. Prevalence of vitamin D deficiency rickets in the eastern part of Turkey Eur J Pediatr 2009



Pehlivan I, et al. Maternal vitamin D deficiency and vitamin D supplementation in healthy infants. Turkish Journal of 

Pediatrics 2003.

Andiran N, et al. Risk factors for vitamin D deficiency in breast-fed newborns and their mothers. Nutrition 2002.

Erol M ve ark. Evaluation  of maternal D vitamin deficiency. (Annede D vitaminieksikliginin degerlendirilmesi). Türk 

Pediatri Ars¸ivi 2007.


Türkiye’de yapılan 

çalışmalar



Çal

ış

ış



ış

ışmalar



Y

ııııl



Yer

Zaman

n

D vitamini 

eksikli

ğğğğ



Orhan MF

2006

Erzurum

Tüm y

ıııı


l

140

14.8

Pehlivan ark

(Anne-bebek)

2000

Kocaeli

Yaz-sonbahar

87

%80

And

ııııran ark



(Anne-bebek)

1999

Ankara

Sonbahar

54

%46

Erol ve ark

(Anne)

2005

İİİİstanbul

İİİİlkbahar

44

%70

Alagol ve ark

2000

İİİİstanbul



Yaz

48

<

<

<

<15

%40….<20ng/ml

Manisa’da erişkinlerde serum D vitamini düzeyleri

Manisa’da erişkinlerde serum D vitamini düzeyleri

Yeterli ..%11



258 anne-bebek çiftinde

Anne ve bebek (kord kanı) serum 

25(OH)D konsantrasyonları


Maternal ve kord kanında 

ortalama D vitamini düzeyleri

Maternal→11.5±5.4 ng/ml

Kord→11.5±6.8 ng/ml



Maternal ve kord kan

ıııı D vitamini eksiklik ve yetersizlik oranlarıııı



Maternal

Kord

D vitamini eksikli

ğğğği



Ciddi

Orta

Hafif

233 (%90.3)

26 (%10.1)

104 (%40.3)

103 (%39.9)

233 (%90.3)

31 (%12)

100 (%38.8)

102 (%39.5)

D vitamini yetersizli

ğğğği



24 (%9.3)

19 (%7.4)

D vitamini yeterli 

1 (%0.4)

6 (%2.3)

Maternal ve kord kanında D vitamini düzeyleri

Maternal D vitamini düzeyini etkileyen faktörler

(Çoklu regresyon analizi)

B (SE)

P

Anne ya

şı

şı



şı

şı

-0.001 (0.066)



0.989

E

ğğğğitim

0.130 (0.451)

0.773


Y

ııııllıııık gelir

-0.123 (0.678)

0.856


Gebelikte kilo al

ıııımıııı

-0.415 (0.501)

0.408


Giyim 

şşşşekli

3.278 (0.647)

<0.0001

Gebelikte süt/süt ürünü tüketimi

3.853 (0.691)



<0.0001

Gebelikte multivitamin kullan

ıııımıııı

2.182 (0.696)

0.002


R

2

=0.27

4 aylık, sadece AS ile beslenen 143 bebek..

İzmir’de 4 aylık bebeklerde D vitamini 

eksikliği sıklığı



Sonuç olarak..

Günde 400 IU D vitamini alan bebeklerin:

%28’inde D vitamini eksikliği

%38’inde D vitamini yetersizliği

Özellikle annelerinde D vitamini eksikliği 

olan bebeklerin günlük D vitamini ihtiyacı

gözden geçirilmelidir.


D Vitamini Yetersizliğinin Önlenmesi Ve Kemik Sağlığının Korunması Proje Formu 

 

ĐL ADI: 


TARĐH: 

 

 



 

PROFLAKSĐ 

AMACIYLA 

ÜCRETSĐZ D 

VĐTAMĐNĐ 

VERĐLEN 


ÇOCUK SAYISI  

PROFLAKSĐ 

AMACIYLA D 

VĐTAMĐNĐ 

REÇETE EDĐLEN 

ÇOCUK SAYISI 

RAŞĐTĐZM 

TESPĐT 


EDĐLEN 

ÇOCUK 


SAYISI 

RAŞĐTĐM 


NEDENĐYLE  D 

VĐTAMĐNĐ 

REÇETE EDĐLEN 

ÇOCUK SAYISI 

RAŞĐTĐM 

NEDENĐYLE 

SEVK EDĐLEN 

ÇOCUK SAYISI 

0-11 ay 

 

 



 

 

 



12-36 

ay 


 

 

 



 

 

37-60 



ay 

 

 



 

 

 



EKSĐKLĐK DERECESĐ  A

EYE ETKĐLERĐ 

YE

ĐDOĞA

A ETKĐLERĐ 

Şiddetli eksiklik 



<10 ng/ml 

• Preeklampsi/Eklampsi riski 

• Kalsiyum emiliminde azalma 

• Kemik kaybı, 

• Yetersiz kilo alımı 

• Yüksek PTH düzeyleri 

 

• Düşük doğum ağırlığı 



• Neonatal hipokalsemi 

• Đnfantil kalp yetmezliği 

• Eontanel genişliği 

• Konjenital rikets 

• 

Đnfantil rikets



 

Yetersizlik 



10-30 ng/ml 

• Kemik kaybı  

• 

Subklinik miyopati 



 

• Neonatal hipokalsemi 

• Düşük KMD 

• 

Đnfantil rikets 



 

Fazlalık/toksisite 



>100 ng/ml 

• 

Hiperkalsemi, 



 

• 

hiperkalsiüri



 

• Đnfantil idiopatik  

hiperkalsemi 

 

Maternal D vitamin eksikliği



Gebeye uygulanacak D vitamini desteği, gebeliğin 12. 

haftasından itibaren başlanmalı, gebelik süresince anneye 

destek sağlanmalı, doğum sonrası 6 ay sürdürülmelidir.

Doğum öncesi dönemde gebelere ve doğumdan sonraki 

dönemde annelere uygulanacak D vitamini dozu günlük 

tek doz olarak alınmak üzere 1200 IU (9 damla) olmalıdır. 

D vitamini damlası içeren preparat; program kapsamında 

ödeme gücü olmayanlar için ücretsiz olarak temin edilecek 

sosyal güvencesi olanlar için ise reçete edilecektir. 

http://www.saglik. gov.tr

TC. SAĞLIK BAKANLIĞI 

GEBELERE D VİTAMİNİ DESTEK PROGRAMI REHBERİ



Sağlıklı

bebekler

Sağlıklı

toplum

Sağlıklı

anneler

Sa

ğğğğlııııklıııı ve kaliteli bir yaşşşşam için beslenme  intrauterin dönemde 



ba

şşşşlar



D vitamini eksikliğinin önlenmesi için 

öneriler


Risk grubundaki kişilerde tarama amacıyla serum 

25(OH)D düzeylerine bakılmalıdır.

Bir yaşından küçük bebeklerin günde 400 IU, 

1-70 yaş arasında 600 IU/gün, 

70 yaş üzerindeki kişilerin  ise 800/gün D vitamini 

alması sağlanmalıdır. 

Obez çocuk ve yetişkinler ile bazı ilaç kullananlar 

(antikonvülzan ilaçlar, glukokortikoidler, ketokonazol 

gibi antifungal ve AIDS ilaçları..)  kendi yaş grubu için 

günlük önerilen D vitamini miktarının en az 2-3 kat daha 

fazlasını almalıdır.


D vitamini eksikliğinin tedavisi için 

öneriler

Çocuklarda

2000 IU/gün veya haftada bir kez 50.000 IU 

D vitamini 6 hafta süreyle verilmelidir. 

Daha sonra 400-1000 IU/gün idame

Erişkinlerde

günde 6000 IU veya haftada bir kez 50.000 

IU D vitamini 8 hafta süreyle verilir 

Daha sonra günde 1500-2000 IU D vitamini idame

Obez hastalarda, malabsorbsiyon sendromlarında ve D 

vitamini metabolizmasını etkileyen ilaç kullananlarda, 

tedavi için normalde önerilen dozun 2-3 katı (6000-10000 

IU/gün) kullanılır

Daha sonra 3000-6000 IU D vitamini idame dozla devam edilir.



28 yıldır, günde 150.000 IU D2 vitamini 

alan bir kadında toksisite saptanmamış.. 



Yüklə 112,81 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin