Cədvəl 3-ün davamı.
Heyvanın
növü
Nəbzin
miq-
darı
Fasilənin müddəti (saniyə ilə)
P
P-Q
QRS
T
QRS
R-R
İribuynuzlu
heyvan
50-80
0,07
0,21
0,2 -0,25
0,06
0,05 -1,10
0,1
0,09 -0,2
0,4
0,35-0,45
0,9
0,75-0,15
At
24-42
0,13
0,02
0,3 0,05
0,08 0,05
0,15 0,05
-
-
Donuz
60-90
-
0,13 0,03
0,05 0,01
-
0,30 0,5
-
Qoyun
və
Keçi
70-80
-
0,15 0,05
0,05 0,02
-
0,30 0,05
-
İt
70-120
-
0,11
0,04 0,05
-
0,2
-
143
Cədvəl № 4.
Su buxarının gərginliyi.
Tempe-
ratur
(0)
Gərgin-
lik
(dəq.)
Temp.
(0)
Gərgin-
lik
(dəq.)
Temp.
(0)
Gərgin-
lik
(dəq.)
Temp.
(0)
Gərgin-
lik
(dəq.)
1
2
3
4
5
6
7
8
10,0
9,14
13,6
11,58
17,2
14,58
20,8
18,24
10,1
9,20
13,7
11,65
17,3
14,67
20,9
18,35
10,2
9,26
13,8
11,73
17,4
14,76
21,0
18,46
10,3
9,32
13,9
11,81
17,5
14,86
21,1
19,58
10,4
9,39
14,0
11,88
17,6
14,95
21,2
18,69
10,5
9,45
14,1
11,96
17,7
15,04
21,3
18,81
10,6
9,51
14,2
12,04
17,8
15,04
21,4
18,92
10,7
9,57
14,3
12,11
17,9
15,23
21,5
19,04
10,8
9,64
14,4
12,19
18,0
15,33
21,6
19,16
10,9
9,70
14,5
12,27
18,1
15,43
21,7
19,27
11,0
9,77
14,6
12,35
18,2
15,52
21,8
19,39
11,1
9,83
14,7
12,43
18,3
15,62
21,9
19,51
11,2
9,9
14,8
12,51
18,04
15,72
22,0
19,63
11,3
9,96
14,9
12,59
18,5
15,82
22,1
19,75
11,4
10,03
15,0
12,67
18,6
15,92
22,2
19,87
11,5
10,09
15,1
12,75
18,7
16,02
22,3
19,99
11,6
10,16
15,2
12,83
18,8
16,12
22,4
20,2
11,7
10,23
15,3
12,9
18,9
16,22
22,5
20,23
11,8
10,30
15,4
13,0
19,0
16,32
22,6
20,36
11,9
10,36
15,5
13,09
19,1
16,42
22,7
20,48
12,0
10,43
15,6
13,17
19,2
16,52
22,8
20,61
12,1
10,5
15,7
13,25
19,3
16,63
22,9
20,73
12,2
10,57
15,8
13,34
19,4
16,73
23,0
20,86
12,3
10,64
15,9
13,42
19,5
16,83
23,1
20,98
12,4
10,71
16,0
13,51
19,6
16,94
23,2
21,2
12,5
10,78
16,1
13,60
19,7
17,04
23,3
21,24
12,6
10,85
16,2
13,68
19,8
17,15
23,4
2,37
12,7
10,92
16,3
13,77
19,9
17,26
23,5
21,5
12,8
10,99
16,4
13,86
20,0
17,36
23,6
21,63
12,9
2,06
16,5
13,95
20,1
17,47
23,7
21,76
13,0
11,14
16,6
14,03
20,2
17,58
23,8
21,89
13,1
11,21
16,7
14,12
20,3
17,69
23,9
22,02
13,2
11,28
16,8
14,21
20,4
17,8
24,0
22,15
13,3
11,36
16,9
14,30
20,5
17,91
24,1
22,28
13,4
11,43
17,0
14,39
20,6
18,02
24,2
22,42
13,5
11,5
17,1
14,49
20,7
18,3
24,3
22,5
144
Cədvəl 4-ün davamı
1
2
3
4
5
6
7
8
24,4
22,69
25,8
24,66
27,2
26,78
28,6
29,00
24,5
22,82
25,9
24,81
27,3
26,94
28,7
29,23
24,6
22,96
26,0
24,95
27,4
27,1
28,8
29,4
24,7
23,1
26,1
25,10
27,5
27,26
28,9
29,57
24,8
23,24
26,2
25,25
27,6
27,42
29,0
29,74
24,9
23,38
26,3
25,40
27,7
27,58
29,1
29,92
25,0
33,52
26,4
25,55
27,8
27,74
29,2
30,09
25,1
23,66
26,5
25,70
27,9
27,90
29,3
30,26
25,2
23,80
26,6
25,85
28,0
28,06
29,4
30,44
25,3
23,94
26,7
26,01
28,1
28,23
29,5
30,61
25,4
24,08
26,8
26,16
28,2
28,39
29,6
30,79
25,5
24,23
26,9
26,31
28,3
25,56
29,7
30,97
25,6
24,4
27,0
26,47
28,4
28,76
29,8
31,15
25,7
24,52
27,1
26,63
28,5
28,89
29,9
31,33
Cədvəl 5.
10-25
0
C-də və 740-780 mm təzyiq şəraitində təyin edilmiş 1 l rütübaətli
havanın normal şəraitə uyğunlaşdırılması
(absolyut quraqlıq:= 0, təzyiq 760 mm)
Tempera-
tur
0
C
Düzəldilmiş аtmоsfеr təzyiq R=R – B
1
– B
2
+ C (mm)
0
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
10
0,9096
0,9088
0,9101
0,9114
0,9127
1,9139
0,9152
0,9165
0,9177
0,9190
11
0,9044
0,9056
0,9069
0,9082
0,9096
0,9107
0,9120
0,9133
0,9145
0,9158
12
0,9012
0,9025
0,9037
0,9050
0,9063
0,9075
0,9088
0,9100
0,9113
0,9126
13
0,8981
0,8993
0,9006
0,9018
0,9031
0,9044
0,9056
0,9069
0,9081
0,9094
14
0,8950
0,8962
0,8975
0,8987
0,9000
0,9012
0,9025
0,9037
0,9050
0,9062
15
0,8918
0,8931
0,8946
0,8956
0,8968
0,8981
0,8993
0,9006
0,9018
0,9031
16
0,8888
0,8900
0,8913
0,8925
0,8937
0,8950
0,8962
0,8975
0,8987
0,900
17
0,8857
0,8869
0,8882
0,8894
0,8907
0,8919
0,8931
0,8944
0,8056
0,8968
18
0,8827
0,8839
0,8851
0,8863
0,8876
0,8888
0,8900
0,8913
0,8925
0,8988
19
0,8796
0,8808
0,8821
0,8833
0,8845
0,8857
0,8870
0,8882
0,8894
0,8907
20
0,8766
0,8778
0,8791
0,8803
0,8815
0,8828
0,8840
0,8852
0,8864
0,8877
21
0,8737
0,8749
0,8761
0,8773
0,8785
0,8798
0,8810
0,8822
6,8834
0,8846
22
0,8707
0,8719
0,8731
0,8743
0,8756
0,8768
0,8780
0,8792
0,8804
0,8817
23
0,8678
0,8690
0,8702
0,8714
0,8726
0,8738
0,8750
0,8763
0,8775
0,8787
24
0,8648
0,8660
0,8673
0,8685
0,8697
0,8709
0,8721
0,8733
0,8745
0,8757
25
0,8619
0,8631
0,8644
0,8655
0,8668
0,8680
0,8692
0,8704
0,8716
0,8728
145
Cədvəl 5-in davamı.
T
emper
a-
tur
0
C
Düzəldilmiş аtmоsfеr təzyiq R=R – V
1
– V
2
+ C (mm)
0
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
10
0,9203
0,9215
0,9228
0,9241
0,9254
0,9266
0,9279
0,9292
0,9304
0,9317
11
0,9170
0,9183
0,9196
0,908
0,9221
0,9234
0,9246
0,9289
0,9271
0,9284
12
0,9138
0,9151
0,9163
0,9476
0,9189
0,9201
0,9214
0,9226
0,939
0,9252
13
0,9106
0,9119
0,9131
0,9144
0,9156
0,9169
0,9182
0,9194
0,9207
0,9219
14
0,9075
0,9087
0,9100
0,9112
0,9125
0,9137
0,9150
0,9162
0,9750
0,9870
15
0,9043
0,9056
0,9068
0,9080
0,9093
0,9105
0,9118
0,9130
0,9143
0,9155
16
0,9012
0,9024
0,9037
0,9048
0,9062
0,9074
0,9087
0,9099
0,9121
0,9124
17
0,8981
0,8993
0,9006
0,9018
0,903
0,9043
0,9055
0,9068
0,9080
0,9092
18
0,8650
0,8962
0,8974
0,8987
0,8999
0,9012
0,9024
0,9036
0,9049
0,9061
19
0,8919
0,8931
0,8944
0,8957
0,8968
9,8981
0,8993
0,9005
0,9017
0,9030
20
0,8889
0,8901
0,8913
0,8956
0,8938
0,8950
0,8963
0,8975
0,8937
0,8999
21
0,8859
0,8871
0,8883
0,8865
0,8908
0,8920
0,8982
0,8944
0,8956
0,8990
22
0,8829
0,8841
0,8853
0,8865
0,8877
0,8890
0,8902
0,8914
0,8926
0,8928
23
0,8799
0,8811
0,8823
0,8885
0,8847
0,8859
0,8872
0,8884
0,8896
0,8980
24
0,8769
0,8782
0,8793
0,8806
0,8808
0,8830
0,8842
0,8854
0,8866
0,8878
25
0,8752
0,8752
0,8764
0,8776
0,8788
0,8800
0,8812
0,8824
0,8836
0,8849
T
emper
a-
tur
0
C
Düzəldilmiş аtmоsfеr təzyiq R=R – V
1
– V
2
+ C (mm)
0
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
10
0,9330
0,9342
0,9355
0,9368
0,9380
0,9393
0,9406
0,9418
0,0431
0,9444
11
0,9297
0,931
0,9322
0,9335
0,9347
0,9360
0,9373
0,9385
0,9398
0,9411
12
0,9264
0,9277
0,9380
0,9302
0,9314
0,9327
0,93400
0,9352
0,9365
0,9378
13
0,9232
0,9244
0,9257
0,9270
0,9282
0,9295
0,9307
0,9320
0,9332
0,9345
14
0,9200
0,9212
0,9225
0,9237
0,9250
0,9262
0,9275
0,9287
0,9300
0,9312
15
0,9168
0,9180
0,9193
0,9205
0,9218
0,9230
0,9243
0,9255
0,9168
0,9280
16
0,9136
0,9149
0,9161
0,9174
0,9186
0,9198
0,9211
0,9223
0,9236
0,9248
17
0,9005
0,9117
0,913
0,9142
0,9154
0,9167
0,9179
0,9191
0,9204
0,9216
18
0,9073
0,9086
0,9098
0,9110
0,9123
0,9135
0,9147
0,9160
0,9172
0,9184
19
0,9042
0,9054
0,9067
0,9079
0,9091
0,9104
0,9116
0,9128
0,9140
0,9153
20
0,9002
0,9024
0,9036
0,9048
0,9060
0,9073
0,9085
0,9097
0,9110
0,9122
21
0,8981
0,8993
0,9005
0,9018
0,9030
0,9042
0,9054
0,9066
0,9079
0,9091
22
0,8951
0,8963
0,8975
0,8987
0,8999
0,9011
0,9024
0,9036
0,9048
0,9060
23
0,8920
0,8932
0,8945
0,8957
0,8969
0,8981
0,8993
0,9005
1,9017
0,9029
24
0,8890
0,8902
0,8905
0,8927
0,8939
0,8951
0,9863
0,8975
0,8987
0,8999
25
0,8861
0,8873
0,8885
0,8897
0,8909
0,8921
0,8933
0,8945
0,8957
0,8969
146
Cədvəl 5-in davamı.
T
emper
a-
tur
0
C
Düzəldilmiş аtmоsfеr təzyiq R=R – V
1
– V
2
+ C (mm)
0
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
10
0,9457
0,9669
0,9482
0,9495
0,9507
0,9520
0,9533
0,9545
0,9558
0,9571
11
0,9423
0,9136
0,9449
0,9461
0,9474
0,9487
0,9499
0,9512
0,9525
0,9537
12
0,9390
0,9403
0,9415
0,9428
0,9441
0,9453
,9466
0,9478
0,9491
0,9504
13
0,9357
0,9370
0,9382
0,9395
0,9408
0,9420
0,9433
0,9445
0,9458
0,9470
14
0,9325
0,9337
0,9350
0,9362
0,9375
0,9387
0,9400
0,9413
0,9425
0,9438
15
0,9223
0,9305
0,9317
0,9380
0,9242
0,9355
0,9367
0,9380
0,9392
0,9405
16
0,9261
0,9273
0,9285
0,9298
0,931
0,9323
0,8335
0,9318
0,9360
0,9372
17
0,9229
0,9241
0,9253
0,9266
0,9278
0,9290
0,9303
0,9315
0,9328
0,9340
18
0,9197
0,9209
0,9221
0,9234
0,9246
0,9258
0,9271
0,9283
0,9296
0,9308
19
0,9165
0,9177
0,9190
0,9202
0,9214
0,9227
0,9239
0,9251
0,9264
0,9276
20
0,9134
0,9146
0,9159
0,9171
0,9183
0,9195
0,9208
0,9220
0,9232
0,9244
21
0,9103
0,9115
0,9127
0,9140
0,9152
0,9164
0,9176
0,9189
0,9201
0,9213
22
0,9072
0,9084
0,9097
0,9109
0,9121
0,9133
0,9145
0,9158
0,9170
0,9182
23
0,9042
0,9054
0,9066
0,9078
0,9090
0,9102
0,9114
0,9127
0,9139
0,9151
24
0,9011
0,9023
0,9035
0,9048
0,9060
0,9072
0,9084
0,9096
0,9108
0,0120
25
0,9981
0,8993
0,9005
0,9017
0,9029
0,9041
0,9053
0,9065
0,9078
0,9090
Cədvəl 6.
Müxtəlif tənəffüs əmsallarında 1 l oksigenin kalori ekvivalenti
Tənəffüs
Kalori
Tənəffüs
Kalori
0,70
4,6860
0,86
4,875
0,71
4,690
0,87
4,887
0,72
4,7020
0,88
4,900
0,73
4,714
0,89
4,912
0,74
4,7270
0,90
4,924
0,75
4,739
0,91
4,936
0,76
4,752
0,92
4,948
0,77
4,764
0,93
4,960
0,78
4,7760
0,94
4,973
0,79
4,789
0,95
4,9830
0,80
4,801
0,96
4,9670
0,81
4,813
0,97
5,010
0,82
4,825
0,98
5,022
0,83
4,8380
0,9900
5,034
0,84
4,8500
1,00
5,047
0,85
4,863
-
147
Cədvəl 7.
Alınan, verilən, alveolar havanın tərkibi və parsial təzyiqi.
(barometrik təzyiq 760 mm c.st. olduqda)
Qazlar
Havanın tərkibi % ilə
Havanın parsial təzyiqi mm
c.st. ilə
alınan
verilən
alveolar
alınan
verilən
alveolar
Oksigen
20,94
16,3
13,9
158,25
116,2
101,1
Karbon
0,03
4
5,62
0,3
28,5
40
Azot
79,03
79,7
80,48
596,45
568,3
571,8
Su buxarı
(təxminən)
0,5
6,5
0,5
3,8
47,6
47,6
Аtmоsfеr hаvаnın tərkibində təsirsiz qаzlаr (hеlium, аrqоn,
nеоn və bаşqаlаrı) dа оlur.
Qaz qarışığında hər qazın payına düşən ümumi təzyiqin
hissəsinə parsial təzyiq deyilir. Qazların parsial təzyiqini
Daltonun formulu ilə təyin etmək olar.
P= R
Burаdа: P- qazın parsial təzyiqi
R- Qazlar qarışığının ümumi təzyiqi( mm c.st. ilə)
A-
hər bir qazın faiz ilə miqdarı
Oksigenin parsial təzyiqi.
P= R
= 760
= 159 mm c.st.
Atmosfer havasında oksigenin parsial təzyiqi 159 mm civə
sütununa bərabərdir. Alveolyar hava ilə qan arasında qazlar
mübadiləsi, həmin qazın alveolalardakı və qandakı parsial təzyiq
fərqindən asılıdır.
Insanda dəniz səthindən 1,5-2 km yüksəklikdə tənəffüs
dəyişmir. Orqanizmin oksigen ilə təminatı pozulmur. 2,5-5 km
yüksəklikdə oksigenin parsial təzyiqi aşağı düşür. Nəticədə
insan oksigen ilə tam təmin olunmur (hipoksiya).
148
4-5 km yüksəklikdə atmosfer təzyiq daha çox aşağı düşür və
dağ xəstəliyi əmələ gəlir. Bəzi insanlarda dağ xəstəliyi 2,5 km
yüksəklikdə baş verir.
Barometrik təzyiqin yüksək olması ilə əlaqədar olaraq əmə-
lə gələn xəstəliyə Kesson xəstəliyi deyilir. Kesson xəstəliyinin
profilaktikası üçün dərinlikdən yer səthinə tədricən çıxmaq
lazımdır.
Cədvəl 8.
Müxtəlif heyvanlarda südün kimyəvi tərkibi(%-lə).
Heyvanın
növü
Quru
maddə
Yağ
Zülal
Kazein
Süd
şəkəri
Mineral
maddələr
İnək
13
3,7
3,3
2,8
4,8
0,7
Keçi
13,4
4,3
3,6
3
4,5
0,85
Qoyun
18,5
7,2
5,7
4,5
4,6
0,9
Camış
17,5
7,7
4,2
3,5
4,7
0,8
Dəvə bir
küvənli
13
4,5
3,6
2,7
4,9
0,7
Dəvə iki
küvənli
15
5,4
3,8
2,8
5
0,7
Zebu
15,9
7
4,5
3,7
3,5
1,5
Yak
17,8
6,8
5
2,9
5
0,9
Madyan
10,7
1,8
2,1
1,2
6,4
0,35
Eşşək
9,9
1,4
1,9
1
6,2
0,5
Donuz
17,4
5,9
6,2
-
4
1,1
İt
21,1
8,6
7,1
4
4,1
1,3
Ada
dovşanı
30,5
10,5
15,5
-
2
1
Şimal
maralı
33,8
18,7
10
8,7
3,6
1,4
Delfin
51,2
43,7
5,6
-
1,4
0,9
Göy balina
54,3
40
12
-
1,1
1,2
Süd vəzilərində südün əmələ gəlməsinə, toplanmasına,
sağım və əmmə zamanı xaric olunmasına laktasiya deyilir. Bu
prosesdə orqanizmin bütün sistemləri iştirak edİr.
Ağız südü laktasiyanın birinci 5-7 günündə əmələ gələn
südə deyilir. Ağız südü vitaminlərlə çox zəngin olmaqla, onun
149
tərkibində immun cisimlər vardır. İnəyin ağız südünün
tərkibində birinci gün 75%-su, 25% quru maddə, 15,08% zülal,
5,40% yağ,1,20% mineral maddələr, 3,31% süd şəkəri olur.
Doğumun birinci saatı körpə mütləq ağız südü ilə mayalandırıl-
malıdır.
150
NÜMUNƏVI TEST SUALLARI
1. Harda həzm prosesi getmir?
A) Qida borusunda
B) Ağız boşluğunda
C) Mədədə
D) Nazik bağırsaqlarda
E) Yoğun bağırsaqlarda
2.Transplantasiyanin neçə növü var?
A) 5
B) 2
C) 4
D) 3
E) 6
3. Hansı orqana daha çox qan gedir?
A) Sakit vəziyyətdə olan orqana
B) Əzələyə
C) Vəzə
D) Saglam orqana
E) İşləyən orqana
4.Rh – faktoru kim kəĢf etmiĢdir?
A) İ. Seçenov
B) İ.Meçnikov
C) İbn Sina
D) K.Landşteyner
E) O.Lanq
5. Orqanizmin daxili mühitini nə əmələ gətirir?
A) Fermentlər,mineral maddələr
B) Hormonlar,zülallar
C) Yaglar,karbohidratlar
D) Qan,limfa,toxuma mayesi
E) Vitaminlər,fermentlər
6. Hemoqlobin harada olur?
A) Leykositlərin tərkibində
B) Trombositlərin tərkibində
C) Eritrositlərin tərkibində
D) Zərdabın tərkibində
E) Plazmanın tərkibində
|