Dicle Tıp Dergisi, 2005 Cilt:32, Sayı:4, (204-210)
* Dicle Universitesi Tıp Fakültesi Üroloji A.D. ** Dicle Universitesi Tıp Fakültesi Biyokimya A.D.
204
İnterstisyel Sistit: Kronik Pelvik Ağrı Sendromu
Fatih Atuğ*, Naime Canoruç**
ÖZET
İnterstisyel sistit sık idrar yapma, urgency, noktüri ve suprapubik ağrı
ile karakterize olan mesanenin etyolojisi bilinmeyen kronik inflamatuar bir
hastalığıdır. Bu sendrom bir çok hastada farklı bir sekilde ortaya çıkmasına
rağmen, kronik pelvik ağrı ve günlük aktivitelerin kısıtlanması hastalığın
değişmeyen bulgularıdır. Etyolojisini açıklamaya yönelik bir çok teori ileri
sürülmesine rağmen bu konu halen tam olarak aydınlatılabilmiş değildir.
Bu derleme interstisyel sistitin epidemiyolojisi, etyolojisi, teşhisi ve tedavisi
ile ilgili olan son gelişmeleri içermektedir.
Anahtar Kelimeler: İnterstisyel Sistit, Pelvik Ağrı, Sendrom
Interstitial Cystitis: Chronic Pelvic Pain Syndrome
SUMMARY
Interstitial cystitis, is a chronic inflammatory disease of the bladder of
unknown etiology characterized by urinary frequency, urgency, nocturia
and suprapubic pain. The syndrome presents differently in many patients,
with the unifying factor being chronic pelvic pain and disruption of daily
life activities.
Although there are abundance of theories, the etiology of the condition
remains unclear. This review focuses on recently published literature on the
epidemiology, etiology, diagnosis and treatment of interstitial cystitis.
Key Words: İnterstitial Cystitis, Pelvic Pain, Syndrome
GİRİŞ
İnterstisyel sistit, mesanenin etyolojisi
bilinmeyen kronik inflamatuar bir hastalığıdır.
Çoğunlukla kadınlarda görülen dizüri, noktüri,
pollaküri ve şiddetli suprapubik ağrı ile
karakterize olan bu hastalık değişik dereceler-
de morbiditeye yol açabilmektedir.
Hastalık ortalama 40 yaş civarında
başlamakla beraber, hastaların %25’i 30
yaşının altındadır. Hastalığın semptomları
bazen oldukça şiddetli olabilmekte ve
hastaların yaşam kalitesini olumsuz yönde
etkilemektedir (1). Yapılan çalışmalarda
interstisyel sistitli hastaların yaşam kalitesinin
kronik böbrek yetmezliği olan hastalardan bile
daha düşük olduğu saptanmıştır (2).
Günümüzde ABD’de interstisyel sistit
tanısı konmuş olan 700.000 hasta olduğu bildi-
rilmektedir (3).
İnterstisyel sistit, nadir görülen
bir hastalık olarak bilinmesine karşın gerçekte
Kistik Fibrozis veya Hemofili gibi hastalıklar-
dan çok daha yüksek oranlarda görülmektedir.
Yapılan istatistiklerde interstisyel sistitli
hastaların doğru tanıyı almaları için geçen
sürenin ortalama 2-4.5 yıl arasında olduğu
saptanmıştır. Ayrıca bu hastaların bu süre
zarfında 2-5 bazen 10 ayrı doktor tarafından
görüldükleri bildirilmiştir. Bir çok hasta teşhis
konmadan 10-30 yıl süre ile bu hastalıkla
birlikte yaşamaktadır (2).
İnterstisyel sistit, 100 yıldan daha uzun bir
süredir bilinmesine ve bu konuda oldukça
yoğun araştırmalar yapılmasına rağmen
Hanash ve Pool’un 1969 yılında, “Hastalığın
sebebi bilinmemektedir, teşhisi oldukça zor-
dur, tedavisi geçici ve palyatiftir” şeklinde
yap-
tıkları tespitler günümüzde halen geçerliliğini
korumaktadır (4)
Hastalığın etyopatogenezi
İnterstisyel sistitin etyopatogenezi hakkında
çok sayıda teori öne sürülmüştür. Araştırılmak-
F. Atuğ ve N. Canoruç Dicle Tıp Dergisi 2005
205
ta olan sebepler arasında; enfeksiyon, otoim-
münite, disfonksiyonel mesane epiteli, mast
hücre infiltrasyonu ve nörojenik mekanizmalar
yer almaktadır.
Enfeksiyon
Bakteriyel bir enfeksiyonun interstisyel
sistite yol açabileceğinden ilk olarak 1915
yılında Hunner şüphelenmiştir. Fakat şimdiye
kadar etken olarak spesifik bir bakteriyel,
fungal veya viral mikroorganizma tespit
edilememiştir. ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü
tarafından oluşturulan konseyde, interstisyel
sistit tanısı konulabilmesi için idrar yolu
enfeksiyonunun olmaması gerektiği bildiril-
miştir (5). Ancak interstisyel sistitin ve üriner
enfeksiyonların birçok benzer özelliklere
sahip oldukları bilinmektedir. Bu özellikler
arasında her ikisinin de kadınlarda daha sık
görülmesi, irritatif mesane semptomlarının
olması, ani başlangıç ve epizodik bir seyir
göstermesi, nonspesifik inflamatuar değişikler-
in görülmesi sayılabilir. İnterstisyel sistitli
hastaların yaklasik olarak %90’nını kadınlar
oluşturmaktadır.
Otoimmunite
İnterstisyel sistit, sistemik lupus eritemato-
zus, kollajen doku hastalıkları, romatoid artrit,
ülseratif kolit gibi bazı kronik inflamatuar
hastalıklarla birlikte görülmekte ve benzer bir
takım özellikler taşımaktadır. Bundan dolayı
bazı araştırmacılar tarafından etyolojisinin
immünolojik kökenli olabileceğine dair görüş-
ler bildirilmiştir. Bugüne kadar yapılan çok
sayıda serolojik, histolojik ve hücre tiplemesi
çalışmalarında interstisyel sistin mesaneye
özgü veya özgü olmayan otoimmün bir
hastalık olabileceği düşüncesini destekleyen
herhangi bir bulgu elde edilememiştir (6-8).
Disfonksiyonel mesane epiteli
Mesane mukozasını kaplayan glikozami-
noglikan tabakası, mesane duvarının idrara
karşı geçirgenliğini engelleyen epitelyal bir
bariyerin oluşmasını sağlar. Bu bariyer idrarda-
ki üre ve kalsiyum gibi maddelerin mesane
.......
duvarına hasar vermesini engeller. Glikozami-
noglikan tabakasındaki defekt veya eksiklikler-
in interstisyel sistitin patogenezinde rol oyna-
dığı düşünülmektedir. Mukus tabakasından
oluşmuş bu bariyerin belirli bir grup interstis-
yel sistitli hastada anormal fonksiyon gösterdi-
ği ve polisakkarid tedavisinin bu grup hasta-
larda etkili olabileceği öne sürülmektedir (9).
Mast Hücreleri
İnterstisyel sistitli hastalarda artmış sayıda
mast hücreleri bulunmasına rağmen mast
hücrelerinin hastalığın patogenezindeki ve
doğal seyrindeki rolü henüz tam olarak çözüle-
memiştir. İnterstisyel sistitin mast hücrelerin-
den kaynaklanan bir hastalık olduğuna dair
herhangi bir bulgu saptanamamıştır (10,11).
Nörojenik mekanizmalar
İnterstisyel sistitli hastaların mesane duvar-
larında histopatolojik olarak nöroproliferasyon
ve kronik perinöritin saptanması bu hastalığın
etyolojisinde nörojenik mekanizmaların rol oy-
nayabileceği düşüncesini doğurmuştur. Ancak
deneysel, klinik veya terapötik açıdan herhangi
bir delil bulunamamıştır (6).
Teşhis
İnterstisyel sistitin tanısı ve tedavisi ile
ilgili çok sayıda araştırma yapılmış olmasına
rağmen, hastalığın teşhisi tamamıyla hekimin
uyanık ve şüpheci olmasına bağlıdır (12).
İnterstisyel sistit hastalığında pek az patogno-
monik bulgu vardır. Genellikle interstisyel
sistitin tanısı hastalığın semptomatolojisine yol
açabilecek olan diğer hastalıkların ekarte
edilmesiyle konmaktadır.
İlk olarak 1987 yılında ABD Ulusal Sağlık
Enstitüsü tarafından, araştırma protokollerinde
spesifikliği ve standardizasyonu sağlamak
amacıyla bir grup kriter geliştirilmiş ve daha
sonraları bu kriterler interstisyel sistit teşhisi-
nin konulabilmesi için gerekli hale getirilmiş-
tir. Ancak 1988 yılında bu kriterlerin oldukça
kısıtlayıcı olduğu görüşü kabul edilmiş ve bazı
değişiklikler yapılarak günümüzdeki haline
ulaşılmıştır (5)
(Tablo 1).
Cilt:32, Sayı:4, (204-210)
206
Tablo 1. A B D Ulusal Sağlık Enstitüsü
Kriterleri
İnterstisyel sistit tanısı konabilmesi için
aşağıdaki kriterlerden herhangi biri ekarte
edilmelidir.
1. Sistometri esnasında mesane kapasitesinin
350 ml’ nin üzerinde olması
2. Sistometri esnasında mesane, dakikada 30-
100 ml dolum hızı ile 100-150 ml’ye kadar
doldurulduğunda şiddetli idrar yapma hissinin
bulunmaması.
3.Yukarıda tarif edilen şekilde mesane
doldurulduğunda mesanede unstabil
kontraksiyonların bulunması
4. Semptomların 9 aydan az bir süredir
bulunuyor olması.
5. Noktürinin olmaması.
6. Semptomların antimikrobiyaller, üriner
antiseptikler, antikolinerjikler veya
antispazmodikler ile geçmesi
7. Sık idrar yapma şikayetinin bir günde 8’ den
az olması.
8. Son üç ay içinde bakteriel sistit veya prostatit
teşhisinin bulunması.
9. Mesane veya üreter alt uç taşının bulunması.
10. Aktif genital herpes.
11. Uterus, serviks, vajen veya üretra kanseri.
12. Üretral divertikül
13. Cyclophosphamide bağlı veya herhangi bir
tür kimyasal sistitin bulunması
14. Tüberküloz sistiti.
15. Radyasyon sistiti.
16. Mesane tümörü
17. Vajinit
18. Hastanın 18 yaşın altında olması
Gerekli kriterler: Sistoskopik incelemede
Glomerülasyonlar veya Hunner Ülserinin
görülmesi.
Öykü
Hastaların %90’ı kadın ve semptomların
başlangıcı 30-50 yaşlar arasındadır. İnterstisyel
sistit hastaları sürekli olarak sık aralıklarla
idrar yapmaktan ve ani idrar yapma hissinden
şikayet etmektedirler. Mesane doldurulduğun-
da artan suprapubik ağrı ve boşaltıldığında
geçen pelvik rahatsızlık hissi vardır. Noktüri,
genellikle hastaların hepsinde görülmektedir.
Cinsel temas esnasında ağrı duyulması hasta-
lığın diğer semptomları arasında sayılabilir.
Genelde interstisyel sistit hastaları doğru teşhis
konuluncaya kadar 3-7 yıl süre ile bu rahatsız-
lıkları çekmektedirler (13-15).
Fizik Muayene
İnterstisyel sistitli hastalarda abdominal,
pelvik ve nörolojik muayeneler nonspesifiktir.
Laboratuar
İdrar tetkiki genellikle normaldir. Mikros-
kobik hematüri ve piyüri hastaların az bir
kısmında saptanabilir. ABD Ulusal Sağlık
Enstitüsü kriterlerine göre hastaların idrar
kültürlerinde üreme olmaması gerekmektedir.
Potasyum testi
Bu test ile mesane epitel hucrelerinin
anormal permeabiltesi ölçülmektedir.Mesane
içerisine 40 mEq/100ml potassium chloride
solüsyonu verildikten sonra interstisyel sistitli
hastalarda kısa süreli de olsa urgency ve ağrı
olusmaktadır. Normal bireylerde %4 olan
pozitivite oranı interstisyel sistitli hastalarda %
75-80’ lere kadar çıkmaktadır.
Ürodinami
Sistometri esnasında mesane doldurulur-
ken 150 ml’ye kadar hastaların “urgency”
hissetmeleri ve mesane kapasitesinin 350
ml’nin altında olması gerekmektedir.
Sistoskopi
Düzgün bir öykü ve fizik muayeneden
başka potansiyel bir interstisyel sistit hastasını
teşhis edebilmemiz için elimizdeki en önemli
alet sistoskopidir. Genel anestezi altında yapı-
lan sistoskopide mesane distansiyona uğratıl-
malı ve eğer mevcut ise glomerülasyonlar ve/
veya Hunner ülseri görülmelidir. İnterstisyel
sistit sistoskopik bulgularına göre ülseratif
(klasik) tip ve ülseratif olmayan (erken) tip
şeklinde iki gruba ayrılmaktadır. Hunner ülseri
klasik gruptaki hastalarda bulunurken glomerü-
lasyonlar ise ülseratif olmayan grupta daha sık
olarak görülmektedir (4).
Patoloji
Sistoskopi esnasında saptanan şüpheli alan-
lardan yüzeysel ve derin biyopsiler alınmalıdır.
Biyopsi detrusör kas liflerini de içermeli ve iki
ayrı yerden alınmalıdır. Ne yazık ki interstisyel
sistit için herhangi bir patognomonik histolojik
bulgu yoktur. Biyopsi genelde nonspesifik
sistitler ile mesanenin premalign veya malign
hastalıklarını ekarte etmek için alınmaktadır.
F. Atuğ ve N. Canoruç Dicle Tıp Dergisi 2005
207
Tedavi
Interstisyel sistitin tedavisi küratif olmak-
tan ziyade daha cok ampirik ve palyatiftir.
Mevcut tedaviler 4 grup halinde incelenebilir;
Destekleyici, oral, intravezikal, minimal
invaziv ve invaziv cerrahi tedaviler. Ancak
günümüzde mevcut olan ilaçlardan sadece iki
tanesi FDA (Food and Drug Administration)
onayı alabilmiştir ( oral pentosan polysulfate
ve intravezikal dimethyl sulfoxide).
Destekleyici tedaviler
Diyet modifikasyonu, hijyen arttırcı önlem-
ler, stres ve anksiyetenin azaltılması destekleyici
tedavilerin başlıcalarındandır. Sık idrara çık-
maları azltmak için yapılan mesane eğitim
tedavileri, masaj terapisi, fiziksel terapisi ve ısı
tedavilerinin bazı hasta gruplarında faydalı
olduğu bildirilmiş ancak prospektif calışmalar-
la etkinlikleri gösterilmemiştir (16-19).
Oral tedaviler
Oral tedavide kullanılan major ajanlar,
analjezikler, antibiyotikler, pentosan polysulfate,
antihistaminikler, and
antidepresanlardır.
Analjezikler bir çok hasta tarafından ağrıyı
hafifletmek amacıyla kullanılmaktadır.
Bir tricyclic antidepressan olan Amitripty-
line ve antiepileptik bir ajan olan gabapentin,
kronik ağrrıları olan interstisyel sistitli hasta-
larda analjezi oluşturabilmektedirler (20,21).
Hydroxyzine H1 reseptörlerini bloke eden
bir antihistaminiktir. Mesane biyopsilerinde
mast hücre infiltrasyonu tespit edilen ve aller-
jik bünyesi olan hastalarda fayda görüldüğüne
dair yayınlar mevcuttur (22).
Pentosan polysulfate oral kullanılan ilaçlar-
ın içinde FDA onayı olan tek ajanldır. Eksik
olan GAG tabakasını kaplar.Yapılan prospektif
randomize çalışmalarda plaseboya oranla
etkinliği gösterilmiştir. (23-25). Ancak klinik
düzeyde fayda görebilmek için en az 6 ay süre
ile kullanılması gerekmektedir (26).
Cimetidine (27), quercetin (28),
methotrexate (29), suplatast tosilat (IPD-115
IT) (30), nifedipine (31) ve L-arginine (32)
tedavide kullanılan diğer oral ajanlardır. Bu
ajanlarin icinde cimetidine
ve quercetin’in
plaseboya çok az bir oranda üstünlüğü
gösterilmiştir.
İntravezikal tedavi
Dimethyl sulfoxide (DMSO) bu gruptaki
ilaçların içinde FDA onayı olan tek ajandır.
DMSO’in intravezikal uygulanımının hastalar-
da objektif ve subjektif fayda sağladığı ve
plaseboya oranla etkin olduğu gösterilmiştir
(33). Haftada bir kez olmak üzere 6 haftalık
kürler halinde uygulanmaktadır.
Heparin (34), hyaluronic acid (35),
chondroitin sulfate (36), pentosan polysulfate
(37)
gibi Intravesical glikozaminoglikanların
faydalı olduğuna dair çalışmalar mevcuttur.
Gerek prospektif randomize çalışmaların
olmayışı, gerekse yan etkilerinin çokluğu bu
ajanların kullanımını kıstlamaktadır.
Bacillus Calmette-Guérin (BCG) halen
deneysel aşamada çalışmalar yürütülen diğer
bir ajandır. Lokal immünomodülatörler vasıtası
ile etki gösterdiği düşünülmektedir.
Randomize placebo kontrollü çalışmalarda
plaseboya oranla umut verici sonuçlar elde
edilmiştir. (38-40) En önemli dezavantajı yan
etkilerinin çokluğudur.
Bir capsaicin analogu olan Resiniferatoxin
deneysel aşamada çalışmalar yürütülen diğer
bir ajandır. Yapılan bir çalışmada hastaların
sık idrara çıkma, nokturi ve ağrı gibi şikayet-
lerini %50 oranında azalttığı bildirilmiştir (41).
Minimal invaziv ve İnvaziv cerrahi
tedaviler
Mesanenin hidrodistansiyonunun hastalar-
ın %30-54’ünde 6 ay kadar süre semptomatik
ile iyileşme sağlamıştır (42).
Transelektrik sinir stimülasyonu (43),
periferal afferent sinir stimülasyonu (44),
akapunktur (45) ve sakral sinir kökü nöromo-
dülasyonunun (46) bazı hasta gruplarında
fayda gösterdiği bildirilmiştir.
Mevcut tedavilere rağmen ileri evre
interstisyel sistitli hastaların % 10’unda cerrahi
tedavi gerekebilmektedir (47). İnvaziv cerrahi
tedavilerde mesanenin bir kısmı veya tamamı
çıkartılmaktadır. Ancak bu işlemlere en son
tedavi seçeneği olarak başvurulmalıdır.
Mesanenin tamamının çıkarıldığı ve üriner
diversiyon uygulanan hastalarda daha yüksek
oranlarda başarı elde edilmektedir (48).
Ancak
sistektomi işlemine rağmen hastalarda pelvik
ağrı devam edebilmektedir (49). Diğer taraftan
intertisyel sistitli hastalarda sistektomi ve
Cilt:32, Sayı:4, (204-210)
208
diversiyon işlemine bağlı komplikasyonlar
diğer hastalara oranla daha yüksek oranda
görülmektedir (50,51).
KAYNAKLAR
1. Koziol JA. Epidemiology of Interstitial
cystitis. Urol, Clin North Am, 1994; 21:7-20,
2.Held PJ, Hanno PM, Wein AJ, Pauly
MV, Chan MA: Epidemiology of Interstitial
cystitis, in Hanno PM, Staskin DR, Krane RJ,
Wein AJ (Eds). Interstitial Cystitis, NewYork,
Springer-Verlag, 1990: 29-48.
3. Ratner V, Taylor N, Wein AJ, Hanno PJ.
Re. Epidemiology of interstitial cystitis: a
population based study. J Urol,, 1999:162:500.
4. Sonny L. Johansson, Kumiko Ogawa;
Magnus Fall, The Pathology of Interstitial
cystitis, In: Interstitial Cystitis, Edited by
Grannum R.Sant, chapter 18, 1997: 143-151.
5. Gillenwater JY, Wein AJ. Summary of
the National Institute of Arthritis,Diabetes,
Digestive and Kidney Diseases workshop on
Interstitial Cystitis. J Urol,, 1988: 140; 203.
6. Messing EM: Interstitial Cystitis and
related syndromes, in:Walsh PC, Retik AB,
Stamey TA and Vaughan ED Jr (eds):
Campbell’s Urol,ogy, Vol.1, 7
th
ed.
Philadelphia, WB saunders co, 1998: 631-662.
7. Holm-Betzen M, Nordling J, Hald T:
Etiology: etiologic and pathogenetic theories in
interstitial cystitis, in Hanno Pm, Staskin DR,
Krane RJ and Wein AJ (eds): Interstitial
Cystitis.London, Springer-Verlag, 1990: 63-
77.
8. Ratliff TL, Klutke CG, Mc Dougall EM.
The etiology of Interstitial Cystitis. Urol, Clin
North Am, 1994: 21; 21-30.
9. Ngoc Ho, James A.Koziol, C. Lowell
Parsons: Epidemiology of Interstitial cystitis,
In: Interstitial Cystitis, Edited by Grannum
R.Sant, chapter 2, 1997: 9-16.
10. Sant GR Theoharides TC, The role of
mast cell in Interstitial Cystitis. Urol, Clin
North Am, 1994: 21; 41-53.
11.
Aldenborg F, Fall M, Enerback L, Mast
cells and interstitial cystitis, in Hanno PM,
Staskin DR, Wein AJ (eds): Interstitial
Cystitis.London, springer-Verlag, 1990: 95-106.
12. Denise A. Nigro and Alan J.Wein:
Interstitial Cystitis: Clinical and Endoscopic
Features In: Interstitial Cystitis, Edited by
Grannum R. Sant, chapter 17, 1997: 137-142.
13.
.
Messing EM, Stamey TA. Early
diagnosis, pathology and treatment. Urol,ogy,
1978: 12; 381-392.
14.
.
Leach GE, Raz S. Interstitial Cystitis.
In: Female Urol,ogy, Philadelphia.WB
saunders, 1983: 351-356.
15. Held PJ, Hanno PM, Wein AJ, Pauly
MV, Chan MA: Epidemiology of Interstitial
Cystitis: 2.In: Hanno Pm, Staskin DR, Krane
RJ and Wein AJ (eds): Interstitial Cystitis.
London, Springer-Verlag, 1990: 35.
16. Webster DC, Brennan T. Self-care
effectiveness and health outcomes in women
with interstitial cystitis: implications for
mental health clinicians. Issues Ment Health
Nurs 1998;19:495-519.
17. Parsons CL, Koprowski PF. Interstitial
cystitis: successful management by increasing
urinary voiding intervals. Urol,ogy
1991;37:207-12.
18. Chaiken DC, Blaivas JG, Blaivas ST.
Behavioral therapy for the treatment of
refractory interstitial cystitis. J Urol,,
1993;149:1445-8.
19. Whitmore KE. Self care regimes for
patients with interstitial cystitis. Urol, Clin
North Am 1994;21:121-30.
20. Hanno PM. Amitriptyline in the
treatment of interstitial cystitis. Urol, Clin
North Am 1994;21:89-91.
21. Sasaki K, Smith CP, Chuang YC, Lee
JY, Kim JC, Chancellor MB. Oral gabentin
(Neurontin) treatment of refractory
genitourinary pain. Tech Urol,, 2001;7:47-9
22. Theoharides TC, Sant GR.
Hydroxyzine therapy for interstitial cystitis.
Urol,ogy 1997;49(suppl 5A):108-10
23. Mulholland SG, Hanno P, Parsons CL,
Sant GR, Staskin DR. Pentosanpolysulfate
sodium for therapy of interstitial cystitis: a
double-blind placebo-controlled clinical study.
Urol,ogy, 1990;35:552-8.
24
. Parsons CL, Benson G, Childs SJ, Hanna
P, Sant GR, Webster G. A quantitatively
controlled method to study prospectively
interstitial cystitis and demonstrate the efficacy
of pentosanpolysulfate. J, Urol, 1993;150:845-8.
25.
.
Holm-Bentzen M, Jacobsen F,
Nerstrom B, et al. A prospective double blind
clinically controlled multicentre trial of sodium
F. Atuğ ve N. Canoruç Dicle Tıp Dergisi 2005
209
pentosan polysulfate in the treatment of
interstitial cystitis and related painful bladder
disease. J Urol,, 1987;138:503-7
26.
.
Hwang P, Auclair B, Beechinor D,
Diment M, Einarson TR. Efficacy of
pentosanpolysulfate in the treatment of
interstitial cystitis: a meta-analysis. Urol,ogy,
1997;50:39-43
27. Seshadri P, Emerson L, Morales A.
Cimetidine in the treatment of interstitial
cystitis. Urol,ogy, 1994;44:614-6.
28. Katske F, Shoskes DA, Sender M,
Poliakin R, Gagliano K, Rajfer J. Treatment of
interstitial cystitis with a quercetin supplement.
Tech Urol,, 2001;7:44-6.
29. Moran PA, Dwyer PL, Carey MP,
Maher CF, Radford NJ. Oral methotrexate in
the management of refractory interstitial
cystitis. Aust N Z J Obstet Gynaecol,
1999;39:468-71.
30. Ueda T, Tamaki M, Ogawa O,
Yamauchi T, Yoshimura N, et al. Improvement
of interstitial cystitis symptoms and problems
that developed during treatment with oral IPD-
1151T. J Urol, 2000;164:1917-20.
31. Fleischmann JD, Huntley HN,
Shingleton WB, Wentworth DB. Clinical and
immunological response to nifedipine for the
treatment of interstitial cystitis. J Urol,,
1991;146:1235-9.
32. Smith SD, Wheeler MA, Foster Jr. HE,
Weiss RM. Improvement in interstitial cystitis
symptom scores during treatment with oral L-
arginine. J Urol,, 1997;158:703-8
33. Perez-Marrero R, Emerson LE, Feltis
JT. A control study of dimethyl sulfoxide in
interstitial cystitis. J Urol,, 1988;140:36-9.
34. Emtage J, Morales A, Heaton JPW,
Perez-Marrero R. Heparin in the treatment of
interstitial cystitis. J Urol,, 1985;133:168A.
35. Morales A, Emerson L, Nickel JC,
Lundie M. Intravesical hyaluronic acid in the
treatment of refractory interstitial cystitis. J
Urol, 1996;156:45-8.
36.
Steinhoff G, Attah B, Rowan S. The
efficacy of chondroitin sulfate 0.2% in treating
interstitial cystitis. Can J Urol, 2002;9:1454-8.
37. Bade JJ, Laseur M, Nieuwenburg LT,
van der Weele LT, Mensink HJ. A placebo-
controlled study of intravesical
pentosanpolysulfate for the treatment of
interstitial cystitis. Br J Urol, 1997;79:168-71.
38. Peeker R, Haghsheno MA, Holmang S,
Fall M. Intravesical bacillus Calmette-Guérin
and dimethyl sulfoxide for treatment of classic
and non-ulcer interstitial cystitis: a prospective
randomized double-blind study. J Urol,
2000;164:1912-6.
39. Peters K, Diokno PK, Steinert B,
Yuhico M, Mitchell B, Krohta S, et al. The
efficacy of intravesical TICE strain bacillus
Calmette-Guérin in the treatment of interstitial
cystitis: a double-blind prospective placebo
control trial. J Urol, 1997;157:2090-4.
40. Peters KM, Diokno AC, Steinert BW,
Gonzalez JA. The efficacy of intravesical
bacillus Calmette-Guérin in the treatment of
interstitial cystitis: long term follow up. J Urol,
1998;159:1483-6.
41. Lazzeri M, Beneforti P, Spinelli M,
Zanollo A, Baragli G, Turini D. Intravesical
resiniferatoxin for the treatment of
hypersensitive disorder: a randomized placebo
controlled study. J Urol, 2000;164:676-9.
42. Hanno PM, Wein AJ. Conservative
therapy of interstitial cystitis. Semin Urol,
1991;9:143.
43.
.
Bristow SE, Hasan ST, Neal DE.
TENS: a treatment option for bladder
dysfunction. Int Urogynecol J Pelvic Floor
Dysfunct, 1996;7:185-90.
44. Kumar V, Hough C, Mansfield C,
Irwin PP. Stoller's afferent nerve stimulator for
interstitial cystitis: does it work? [abstract 286]
J Urol, 2001;164(suppl 5):70.
45. Geirsson G, Wang YH, Lindstrom S,
Fall M. Traditional acupuncture and electrical
stimulation of the posterior tibial nerve: a trial
in chronic interstitial cystitis. Scand J Urol,
Nephrol, 1993;27:67-70.
46. Maher CF, Carey MP, Dwyer PL,
Schluter PL. Percutaneous sacral nerve root
neuromodulation for intractable interstitial
cystitis. J Urol, 2001;165:884-6.
47. Irwin PP & Galloway NM. Surgical
management of interstitial cystitis. Urol, Clin
North Am 1994;21:145 51
48. Irwin PP, Galloway NTM. Surgical
management of interstitial cystitis. Urol, Clin
North Am 1994;21:145-51.
Cilt:32, Sayı:4, (204-210)
210
49. Baskin LS, Tanagho EA. Pelvic pain
without pelvic organs. J Urol, 1992;147:683-6.
50. Nurse D, Parry JR, Mundy AR.
Problems in the surgical treatment of
interstitial cystitis. Br J Urol, 1991;68:153-4.
51. Albertini JJ, Mohanted A, Helal MA, et
al. Long term follow-up demonstrates a
markedly increased ureteroenteric anastomotic
stricture rate in interstitial cystitis patients
undergoing urinary diversion. [abstract 99] J
Urol, 1999;161:29.
Yazışma Adresi
Fatih ATUĞ
Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji A.D.
E-mail: fatihatug@hotmail.com
Dostları ilə paylaş: |