KAFEDRA: QİDA MƏHSULLARINI TEXNOLOGİYASI
KAFEDRA: QİDA MƏHSULLARINI TEXNOLOGİYASI
FƏNN: BİOTEXNOLOGİYANIN ƏSASLARI
Tərtib etdi: Dos. Qədimova Natəvan Səfər qızı
Tərtib etdi: Dos. Qədimova Natəvan Səfər qızı
Plan:
Suda və yağda həll olan vitaminlərin alınması və
tətbiqi.
B
6
vitamininin produsentləri, onun alınması və
tətbiqi.
tətbiqi.
Riboflavinin produsentləri, onun alınması və tətbiqi.
Flavanoidlərin alınması.
Еrqosterinlərin alınması
Mikroorqanizmlər tərəfindən karotinoidlərin sintezi
və onların sənayedə alınması.
Ə də biyyat
Qənbərov X.Q., Abişov R.A.,.Ibrahimov A.Ş.
“Biotexnologiyanın əsasları”, Bakı-1994,-284s.
БекерМ.Е., ЛиепиньшГ.К., РайпулисЕ.П.
Биотехнология. – М.: Агропромиздат, 1990
Биотехнология. – М.: Агропромиздат, 1990
Варфоломеев С.Д., Калюжный С.В. Биотехнология:
Кинетические основы микробиологических
процессов. – М.: Высшая школа, 1990. – 296 с.
Голубев В.Н., Жиганов И.Н. Пищевая
биотехнология. М.: ДеЛи принт, 2001 г.
Vitaminlə r
Vitaminlər orqanizmdə aşağıdakı funksiyaları
daşıyırlar:
katalitik və ya koferment funksiya;
katalitik və ya koferment funksiya;
antimutagen funksiya;
qeyri-koferment funksiya.
Vitaminlə r
vitamin
α-
tokoferol
β-
Antimutagen
funksiya
yerinə yetirir
vitamin
C
β-
karotin
Vitaminlə r
Vitaminlər
Suda həll
olanlar
Yağda həll
olanlar
Suda hə ll olan vitaminlə r
B qrupu vitaminlə ri
:
B
1
(tiamin)
B (riboflavin)
B
2
(riboflavin)
B
3
(pantoten turş usu)
B
5
(piasin və PP)
B
6
(piridoksin)
B
9
(fol turş usu)
B
12
(kobalamin)
B
7
(biotin)
vitamin C (askorbin turş usu)
vitamin P (rutin)
Vitamin B
12
B
12
vitamini 1947-ci ildə qaraciyərdən
alınmışdır
Kobalamin 1962-ci ildə K. Berinqaur, L.
Kobalamin 1962-ci ildə K. Berinqaur, L.
Smit, A. Conson tərəfindən kimyəvi yolla
sintez oluşmuşdur.
Kobalaminin alınma texnologiyası
bakteriyanın qida mühitində becərilməsi;
vitaminin qida mühiti və ya hüceyrədən
ayrılması;
ayrılması;
vitaminin təmizlənməsi;
onun kristallaşması.
Vitamin B
2
Riboflavin ilk dəfə 1933-cü ildə süd
cövhərindən alınmışdır. Təbiətdə onu ali
cövhərindən alınmışdır. Təbiətdə onu ali
bitkilər, maya və kif göbələkləri, bakteriyalar
sintez edirlər.
Kimyəvi tərkibinə görə B
2
vitamini aromatik,
pirazin və pirimidin həlqələri olan mürəkkəb
üzvi birləşmələrdir.
Vitamin B
1
Vitamin B
1
və ya tiamin ilk dəfə K. Funk tərəfindən 1911-
ci ildə alınmış və onun müalicəvi əhəmiyyəti
göstərilmişdir.
Mikroorqanizmlərdən E. coli, Proteus vulgaris,
Mikroorqanizmlərdən E. coli, Proteus vulgaris,
Aerobacter aerogenes, Bacillus mesentericus, Alcaligenes
faecalis
və s. növlər çoxlu miqdarda tiamin sintez edirlər.
Vitamin B
7
Vitamin B
7
və ya biotin (ona vitamin H da deyilir) ilk
dəfə yumurta sarısından alınmışdır.
Biotinə münasibə tinə görə mikroorqanizmlə rin
qrupları
:
hazır biotinə ehtiyac duyanlar
(Lactobacterium casei, L. plantarum,
Neurospora crassa
);
bioton sintez etməyən, lakin onun törəmələrini biotinə
transfarmasiya etmə klə öz tə lə blə rini ödə yə nə lə r,
məsələn:
Corynebacterium diphteria
pimelin turşusunu, maya göbələkləri və
transfarmasiya etmə klə öz tə lə blə rini ödə yə nə lə r,
məsələn:
Corynebacterium diphteria
pimelin turşusunu, maya göbələkləri və
Propiono-bacterium pentosaceum
isə destiobiotini biotinə çevirirlər;
sadə birləş mə lə rdə n sə rbə st biotin sintez edə nlə r.
Onlara
Psedomonas, Azotobacter
cinsli bakteriyalar, Phycomyces,
Rhodotorula
cinsli göbələklər və bəzi yosunlar aiddir. Ph.
blaxesleanus
göbələyi 7-11 mkq/q, Spirulina platensis yosunu isə 1,2
mkq/q biotin sintez edir. Bəzi Pseudomonas cinsli bakteriyalar 30
mq/l destiobitin əmələ gətirirlər ki, bu da biotin almaq üçün ən
səmərəli ilkin maddədir.
Vitamin C
Vitamin C və ya askorbin turşusu ilk dəfə 1932-ci ildə
Sent Dyerdyi tərəfindən limon şirəsindən alınmışdır.
Acetobacter xylinum, Gluconobacter oxydans
bakteriyaları qlükozanı transformasiya yolu ilə askorbin
bakteriyaları qlükozanı transformasiya yolu ilə askorbin
turşusuna çevirirlər: qlükozanı – sorbit → L-sorboza →
keto – L – qulon turşusu → L—askorbin turşusu.
Yağ da hə llolan vitaminlə r
Yağda həllolan vitaminlər və ya terpenlərə aşağıdakılar
aiddir:
A vitamini
D vitamini
D vitamini
E vitamini
K vitamini
Karotinlə r
Karotinlər A, sterinlər, D qrupu vitaminləri biosintez
yollarının başlanğıc mərhələlərinin oxşarlığına görə
terpenlər
adı altında birləşdirilmişdir.
Karotinlər təbiətdə geniş yayılmış
piqmentlər
qrupuna
Karotinlər təbiətdə geniş yayılmış
piqmentlə r
qrupuna
məxsusdurlar
Karotinlər
β -karotinin sintezi
β-karotin uclarında tsikloheksan həlqəsi (və ya ionun
nüvəsi) olan uzun karbohidrogen zəncirindən təşkil olunub
və sintezi
4 mə rhə lə də
gedir:
C
karbohidrogenlərinin sintezi;
C
40
karbohidrogenlərinin sintezi;
Doymamış asiklik karbohidrogenlərin alınması ilə gedən
dehidratlaşma prosesi;
Aromatik və asiklik karotinlərin sintezi;
Karotinlərin oksidləşib β-karotinə çevrilməsi.
Erqosterinlə r
Erqosterin D
2
vitaminin alınması üçün istifadə olunan
maddədir.
Onu ultrabənövşəyi şüallarla (260-285 nm) şüalandırdıqda
D vitamininə çevrilir.
D
2
vitamininə çevrilir.
Eqrosterin kif göbələklərində geniş yayılmış sterin olub,
Penicillium, Aspergillus, Fusfarium, Neurospora,
Carotocystis, Rhizoctonia, Blahsella
cinsli göbələklər
tərəfindən sintez olunur.
D QQƏT N ZƏ GÖRƏ M NNƏTDARAM !
D QQƏT N ZƏ GÖRƏ M NNƏTDARAM !
Dostları ilə paylaş: |