Диод турлари. Ёруғлик диодлари, фотодиод. Хусусий электр утказувчанлик

20 – билет.

1. 
   Диод турлари. Ёруғлик диодлари, фотодиод.
   

2. Хусусий электр утказувчанлик.
3. n – турдаги электр утказувчанлик.
4. Гармоник ток занжирларда қувват


Xususiy elektr o„tkazuvchanlik. Yarimo„tkazgichlar elektronikasi mahsulotlarining ko„p qismi kremniy asosida tayyorlanadi. Sof (kiritmalarsiz) kremniyning soddalashtirilgan kristall panjarasi modeli 1.4arasmda va zonalar energetik diagrammasi 1.4b-rasmda keltirilgan. Yarimo„tkazgich kristallda kiritmalar va kristall panjara tuzilmalari nuqsonlari (bo„sh tugunlar, panjara surilishlari va boshqalar) bo„lmasa, u xususiy yarimo„tkazgich deyiladi. Bunday yarimo„tkazgichni i – bilan belgilash qabul qilingan. Xususiy kremniy kristalli atomining to„rt valent elektroni qo„shni atomlarning to„rt valent elektronlari bilan bog„langan holda mustahkam sakkiz elektronli qobiq (to„g„ri chiziqli) hosil qilishi 1.4 a-rasmdan ko„rinib turibdi. Bunday yarimo„tkazgichda 0 K temperaturada EZTlar yo„q, uning elektr o„tkazuvchanligi  i =0. Shunday bo„lishiga qaramasdan, temperatura ortishi bilan yoki yarimo„tkazgich kristall yoritilganda kovalent bog„lanishlarning bir qismi uzilib valent elektronlar o„tkazuvchanlik zonasiga o„tishi uchun yetarli bo„lgan energiya oladilar (1.4 b-rasm). Natijada valent elektron EZTga aylanadi va elektr kuchlanish berilganda tok hosil bo„lishida qatnashadi. Atomdan elektron ketishi natijasida atom qo„zg„almas musbat ionga aylanib qoladi. Bir vaqtning o„zida valent zonada bo„sh sath hosil bo„ladi va valent elektronlarda o„zining energiyasini o„zgartirish imkoniyati tug„iladi, ya‟ni valent zonaning ruxsat etilgan bir sathidan boshqasiga o„tish imkoniyati ochiladi. Elektron shunday qilib, yarimo„tkazgich orqali tok hosil bo„lishida ishtirok etishi mumkin. Temperatura ortishi bilan o„tkazuvchanlik zonaga o„tayotgan elektronlar soni ko„payadi va natijada, elektr o„tkazuvchanlik ortadi. 13 a)