Dipol şÜalanma

DIPOL ŞÜALANMA

Plan
1.

• Dipol modelinin əhəmiyyəti

2.

• Dipolun vahid zamanda şüalandırdığı enerji

3.

• Dipolun şüalanması

Elektromaqnit dalğalarının şüalanma mexanizmini başa düşmək üçün rəqs edən dipol modelinin əhəmiyyəti böyükdür. Fərz edək ki, elektrik dipolun yükləri tarazlıq vəziyyətləri ətrafında şaquli istiqamətdə rəqs edir
(şəkil 1). Yüklər sükunətdə olduqda onlar arasındakı məsafə r olsun. Rəqs zamanı bu məsafə dəyişir
olur.
İxtiyari anda dipolun momenti üçün
yaza bilərik. Yüklərin tarazlıq vəziyyəti ətrafında hərəkəti cərəyana ekvivalentdir. Bu cərəyan öz ətrafında maqnit sahəsi yaradır.
Cərəyan dəyişən olduğu üçün, onun yaratdığı maqnit sahəsi də dəyişən olacaq. Dəyişən maqnit sahəsi isə dəyişən elektrik sahəsi yaradır. Beləliklə, dipol rəqs edir, ondan elektromaqnit dalğası qopur və bu dalğa fəzada öz-özünü davam etdirir. Onun E və H r vektorları dalğanın yayılma istiqamətinə perpendikulyardır.
Bio–Savar– Laplas qanununa görə E və H r vektorları dipolun oxu ilə dalğanın yayılma istiqaməti arasındakı bucağın sinusu ilə düz mütənasibdir. Dipol nöqtəvidirsə, ondan sferik dalğa şüalanır. Bu dalğanın amplitudu məsafə ilə tərs mütənasib azalır.
Deməli, elektromaqnit sahəsinin enerji seli sıxlığının vektorunun orta qiyməti
olacaq.Göründüyü kimi, dipolun oxu boyunca,
şüalanma yoxdur.
Dipolun oxuna perpendikulyar istiqamətdə isə
şüalanma maksimumdur.
Dipolun vahid zamanda şüalandırdığı enerjisi dipol momentinin zamana görə ikinci tərtib törəməsinin kvadratı ilə mütənasibdir:
Bunun orta qiyməti isə
Deməli, dipolun şüalanma gücü tezliyin dördüncü dərəcəsi ilə mütənasibdir.
olduğu üçün,
alırıq. Deməli, təcillə hərəkət edən yüklü zərrəciyin şüalandırdığı güc təcilin kvadratı ilə mütənasibdir. Təcillə hərəkət edən yüklü zərrəciyin elektromaqnit şüalanması klassik elektrodinamikanın əsas müddəalarından biridir.
İzlədiyiniz üçün təşəkkürlər