Dunyoning hozirgi zamon ilmiy manzarasining tahlilida

---

Falsafa
Dunyoning hozirgi zamon ilmiy
manzarasining tahlilida
falsafiy tafakkur

---

REJA
2
Hozirgi zamon falsafasi: vorislik va yangilanish. Hozirgi zamon falsafasi: 
vorislik va yangilanish
.
XX asr falsafasining asosiy oqim va yo’nalishlari
XX asr falsafasida inson va jamiyat muammolari. 
Hozirgi zamon falsafasini o’rganishning ahamiyati

---

photo title
photo title
3
Ma’lumki, hamma zamonlarda ham falsafa o’z davrining dolzarb
muammolarini hal etish yo’llarini topishga harakat qilgan. XX 
asrga kelib insoniyat fan va texnika taraqqiyoti sohasida ulkan
yutuqlarni qo’lga kiritdi. Lekin shu bilan birga, aynan ushbu asr
ijtimoiy silsilalar, ikkita jahon urushi, ekologik inqiroz, og’ir
yo’qotishlar davri ham bo’ldi. Bu esa falsafiy fikrning
taraqqiyotida o’z aksini topdi, uning turli yo’nalish va oqimlari
shug’ullangan muammolarning salmog’i, maqsadmuddaosini
aniq belgiladi. Buning natijasi sifatida, hozirgi davr falsafasida
nihoyatda xilma — xil oqim va yo’nalishlar mavjud.

---

Slide Title 3
photo title
photo title
4
An’anaviy falsafada aql — inson mohiyatining
belgilovchisi, deb talqin etilgan bo’lsa, endi
ratsionalizmga qarshi insonning mavjudligi
(ekzistentsializm) muammolari, hamda uning
noratsional mohiyati ilgari surila boshladi. Ya’ni ilgari
ma’rifatparvarlik g’oyasi ustuvor bo’lsa, endilikda
ko’proq inson huquqlariga e’tibor kuchayib ketdi. 
Falsafa guyoki, mavhumlikdan aniqlik tomon bordi, 
umumiy emas, aniq-ravshan masalalarni hal qilish
boshlandi
. 

---

.
,
5
Bugungi kunga kelib ko’pgina
falsafiy oqimlar o’zlarining
an’anaviy falsafaga aloqador
ekanliklarini hamda lardan farq
qilishlarini ta’kidlash
maqsadida, nomlariga «neo», 
ya’ni yangi, zamonaviylashgan
degan ma’noni anglatuvchi
qo’shimchani qo’shganlar
,

---

Slide Title 6
6
photo title
Antistsientizm ilm-fan taraqqiyotining natijalarini nazorat ostiga olish, bu masalada jamiyat hayotini xavf ostiga
qo’ymaslik talabi bilan bog’liqdir. Antistsientizmning ayrim o’ta ashaddiy namoyandalari fan-texnika taraqqiyotini
tamoman to’xtatib qo’yish g’oyasini ham ilgari suradilar. Umuman olganda, XX asr falsafasida bir-biriga muqobil
bo’lgan yo’nalishlar ratsionalizm va irratsionalizm, antropologizm va naturalizm, stsientizm va antistsientizm, 
materializm va idealizm o’z o’rniga ega bo’lmoqda. 
Bunga ko’ra, inson ba’zi nazariy bilimlarning xaqiqatligini emas, xato ekanligini isbotlashi kerak. Oxir-oqibatda
neopozitivizm vakillari falsafa bilimlarning xaqiqiyligini mantiqiy — lingvistik usul orqali isbotlashi va
sistemalashtirishi kerak, degan xulosaga keldilar. XX asrning 60 — 70 yillariga kelib, neopozitivizmning mavqei
kamayib, asosiy o’ringa strukturalizm va germenevtika chiqdi. Strukturalizm (asosiy vakillari Levi — Stross va Fuko) 
bilishda strukturaviy usulning ahamiyatini mutlaqlashtiradi. B

---

Slide Title 7
.
photo title
7
Germenevtika — qadimgi yunon afsonalaridagi xudolarning
xohish va irodasini insoniyatga tushuntirib berish uchun erga
yuborilgan elchisi — Germes nomi bilan ataladi. Demak, 
germenevtika — tushunish, tushuntirish, tahlil etish g’oyalariga
asosiy diqqatini qaratadi. Jamiyat, bu ta’limotga ko’ra, kishilar
o’rtasidagi muloqotga asoslanadi. Muloqot jarayonida madaniy, 
tarixiy va ilmiy qadriyatlar yaratiladi. Shuning uchun falsafaning
asosiy vazifasi hayotning ma’nosini, mohiyatini kishilar
o’rtasidagi muloqotdan qidirishdan iborat. 

---

XULOSA
8
Xulosa qilib aytganda hamma zamonlarda ham falsafa o’z davrining dolzarb muammolarini
hal etish yo’llarini topishga harakat qilgan. XX asrga kelib insoniyat fan va texnika
taraqqiyoti sohasida ulkan yutuqlarni qo’lga kiritdi. Lekin shu bilan birga, aynan ushbu asr
ijtimoiy silsilalar, ikkita jahon urushi, ekologik inqiroz, og’ir yo’qotishlar davri ham bo’ldi. Bu 
esa falsafiy fikrning taraqqiyotida o’z aksini topdi, uning turli yo’nalish va oqimlari
shug’ullangan muammolarning salmog’i, maqsadmuddaosini aniq belgiladi. Buning
natijasi sifatida, hozirgi davr falsafasida nihoyatda xilma — xil oqim va yo’nalishlar mavjud.